Ten dienste van de wetenschap: je lichaam afstaan na overlijden

De Universiteit Gent liet recent weten dat ze vorig jaar door de coronacrisis een kwart minder lichaamsschenkingen ontving. Van 16 maart tot 1 juni handhaafde de universiteit namelijk een opnamestop, om risico’s voor medewerkers te vermijden. Daardoor kreeg ze in 2020 maar 102 lichamen, terwijl dat er twee jaar geleden nog 133 waren. Maar in het algemeen gaat het aantal donaties in stijgende lijn, onder meer omdat deze optie steeds bekender wordt bij het grote publiek.

Voor universiteiten zijn lichaamsschenkingen van groot belang voor hun onderwijs en onderzoek. De lichamen worden in de eerste plaats gebruikt voor de basisopleiding van onder meer toekomstige (tand)artsen, kinesitherapeuten en experten in de bewegingswetenschappen. Ook zijn ze onontbeerlijk voor vervolgonderwijs aan artsen en specialisten uit verschillende medische disciplines,  het inoefenen van chirurgische procedures en de ontwikkeling van nieuw medisch materiaal. Daarnaast zijn ze cruciaal om tot nieuwe inzichten te komen in wetenschappelijk en technisch onderzoek.

Vanaf de leeftijd van 18 jaar kan iedereen zijn lichaam na overlijden ten dienste stellen van de wetenschap. Daarvoor moet je tijdens je leven een wilsbeschikking opmaken, een administratieve vragenlijst invullen en beide opsturen naar een universiteit naar keuze, best degene dichtst in je buurt. Van de universiteit zal je daarop een kaartje van lichaamsdonatie ontvangen, dat je bij je identiteitskaart moet bewaren. In de administratieve vragenlijst zal gevraagd worden om een wilsbeschikkingsuitvoerder op te geven, iemand die het proces van je lichaamsschenking in gang zet na je overlijden. Dat kan een familielid zijn, maar ook een vriend, je huisarts of een ander vertrouwenspersoon.

Een donatie moet wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Het is ten eerste essentieel dat je lichaam binnen 48 uur naar de universiteit kan worden gebracht. Een schenking is niet mogelijk bij onder meer repatriëring vanuit het buitenland, een lichaam waarop een autopsie werd uitgevoerd, een verkeersongeval (tenzij balseming nog mogelijk is) en besmettelijke ziekten zoals hepatitis en tuberculose. Ook heeft orgaandonatie voorrang en kan dit niet gecombineerd worden met een lichaamsschenking.

Medisch onderwijs en anatomische studies met je lichaam kunnen tot ongeveer twee jaar in beslag nemen. Daarna zal je lichaam vrijgegeven worden voor crematie of begraving, naargelang je wens.