Onderzoek toont verband tussen obesitas en gebruik opioïden

nieuws Het stijgende gebruik van de pijnstillende middelen opioïden zou wel eens verband kunnen houden met de toename van obesitas. Dat suggereren twee studies van de Boston University School of Public Health in de Verenigde Staten. Opioïde pijnstillers kunnen verslavend zijn, met gevaren voor de gezondheid als gevolg.

Opioïden of opiaten zijn sterke pijnstillende geneesmiddelen die bereid worden uit opium, of synthetische afgeleiden van opium. De bekendste zijn morfine, codeïne, oxycodon, tramadol en fentanyl. Ze zijn enkel verkrijgbaar op voorschrift.

Toegenomen gebruik

Oorspronkelijk waren de middelen bijna uitsluitend bedoeld voor het bestrijden van acute of terminale pijn als gevolg van kanker. Maar doorheen de jaren is het gebruik ervan uitgebreid, zodat ze steeds vaker worden ingezet bij chronische pijn veroorzaakt door onder meer artrose en rugklachten, ondanks het feit dat er weinig hard bewijs is dat ze op lange termijn goed blijven werken tegen chronische niet-kankerpijn.

Die evolutie is niet onschuldig, want opioïden kunnen verschillende nevenwerkingen hebben, waaronder constipatie, misselijkheid en sufheid. Bovendien kan langdurig gebruik tot verslaving leiden en kan je bij een overdosis in coma raken en sterven. In Nederland overleden in 2017 211 mensen aan een overdosis opioïde pijnstillers.

Volgens schattingen neemt ongeveer 1 op de 10 Belgen opioïden. Het gebruik ervan is de laatste jaren fors gestegen in ons land, net zoals in andere Europese landen. De situatie is echter nog vele malen ernstiger in de Verenigde Staten, waar men door het grote misbruik van de middelen en de gerelateerde overlijdens spreekt over een ware opioïdencrisis. Twee Amerikaanse studies linken de stijging van het gebruik nu aan de toename van obesitas. 

Twee studies

Eerdere studies wezen al op een verband tussen obesitas en verschillende aandoeningen die het risico op chronische pijn vergroten, maar het is de eerste keer dat de link met opioïden wordt vastgesteld. 

Volgens een eerste studie, verschenen in het vakblad American Journal of Preventive Medicine, hadden zwaarlijvige of obese patiënten 158% meer kans om voor lange tijd opioïden te nemen. Tussen 2000 en 2015 bleken meer dan een kwart (27%) van de langdurige voorschriften bestemd voor mensen met een Body Mass Index (BMI) die hoger was dan wat als gezond wordt beschouwd. De tweede studie, gepubliceerd in het medisch tijdschrift JAMA Open Network, stelde vast dat zwaarlijvige of obese mensen vooral opioïden kregen voor artrose, andere gewichtsaandoeningen en rugaandoeningen. 

Advies wetenschappers

Volgens de wetenschappers toont dit opnieuw aan dat beleidsmakers dringend actie moeten ondernemen om de toename van obesitas te stoppen. Ze wijzen ook op de nood aan een betere en meer diverse aanpak bij het behandelen van pijn. Zo zouden er meer opties moeten zijn op het gebied van geneesmiddelen, moet kinesitherapie beter ingezet worden en moeten mensen meer gesteund worden in hun pogingen om af te vallen.

Lees ook: Samen eten kan eetstoornissen en obesitas voorkomen bij kinderen

Bronnen:
https://www.bu.edu
https://www.ipsnews.be
https://eurekalert.org
https://www.eoswetenschap.eu
https://www.fagg.be
https://www.bcfi.be