Gerelateerde artikels
Komt creativiteit enkel uit de rechterhersenhelft?
nieuws
Volgens een populaire mythe komt creativiteit voort uit het rechterhelft van onze hersenen en zijn mensen met vernieuwende ideeën daarom ‘rechterbreindenkers’. Een dergelijke vereenvoudiging houdt echter geen rekening met de enorme complexiteit van ons brein. Een nieuwe studie toont hoe beide hersenhelften elk een leidende rol kunnen spelen bij uitingen van creativiteit, in dit geval jazzimprovisaties, naargelang het ervaringsniveau van de uitvoerders.
Het is vaak aanlokkelijk om mensen in hokjes te duwen, zoals die van ‘linkerbreindenkers’ en ‘rechterbreindenkers’. Linkerbreindenkers zijn in die visie analytische en logische mensen, terwijl rechterbreindenkers meer creatief en innovatief uit de hoek kunnen komen. De meeste neurowetenschappers zetten zich echter af tegen die simplificatie en stellen dat bij complexe vaardigheden, zoals creativiteit, beide hersenhelften wel intensief betrokken moeten zijn.
Hersenscans van jazzgitaristen
Een opmerkelijke studie van Drexel University, in het Amerikaanse Philadelphia, werpt een nieuw licht op deze discussie. De wetenschappers deden daarvoor een beroep op 32 jazzgitaristen, zowel geroutineerde muzikanten met een lange staat van dienst als relatief onervaren gitaristen. Ze maten de hersenactiviteit (via EEG-scans) van de muzikanten terwijl die op hun gitaar zes improvisaties uitwerkten, telkens op basis van een bepaald nummer. Improvisatie is een cruciaal aspect van jazzmuziek, waarvoor veel vindingrijkheid nodig is.
Een jury van experts evalueerde alle improvisaties, waarbij ze focusten op de mate van creativiteit. De wetenschappers legden vervolgens de jury’s oordeel naast de hersenscans. De verrassende conclusie: er was meer linkerbreinactiviteit tijdens de zeer creatieve opvoeringen en meer rechterbreinactiviteit tijdens de minder inventieve vertolkingen.
Een jury van experts evalueerde alle improvisaties, waarbij ze focusten op de mate van creativiteit. De wetenschappers legden vervolgens de jury’s oordeel naast de hersenscans. De verrassende conclusie: er was meer linkerbreinactiviteit tijdens de zeer creatieve opvoeringen en meer rechterbreinactiviteit tijdens de minder inventieve vertolkingen.
Verschillende functies en definities
Die eerste analyse hield echter nog geen rekening met het ervaringsniveau van de artiesten. Pas toen men dat mee in overweging nam, kon men correcte conclusies trekken. Het lijkt er op dat creativiteit vooral ontspringt in de rechterhersenhelft wanneer iemand te maken krijgt met een situatie waar hij niet heel vertrouwd mee is. De rechterhersenhelft van een beginnende muzikant moest hard aan de bak tijdens een improvisatie, terwijl een ervaren gitarist enigszins onbewust kon vertrouwen op de routineuze processen die door de linkerhersenhelft opgeroepen werden.
De studie, gepubliceerd in het vakblad NeuroImage, werpt een interessant licht op de wijze waarop we creativiteit definiëren. Hoofdauteur John Kounios vatte de bevindingen als volgt samen: “De linkerhersenhelft speelt een sleutelrol als je bij het beoordelen van creativiteit vooral let op de kwaliteit van een creatie, zoals een nummer, uitvinding, gedicht of schilderij. Maar als het gaat om het overweg kunnen met ongewone situaties, dan neemt de rechterhersenhelft de leiding.”
De studie, gepubliceerd in het vakblad NeuroImage, werpt een interessant licht op de wijze waarop we creativiteit definiëren. Hoofdauteur John Kounios vatte de bevindingen als volgt samen: “De linkerhersenhelft speelt een sleutelrol als je bij het beoordelen van creativiteit vooral let op de kwaliteit van een creatie, zoals een nummer, uitvinding, gedicht of schilderij. Maar als het gaat om het overweg kunnen met ongewone situaties, dan neemt de rechterhersenhelft de leiding.”
Nut in leerproces
In de toekomst zouden hersenscans gebruikt kunnen worden om te bepalen of een kunstenaar klaar is om de controle wat los te laten en meer te vertrouwen op onbewuste routines, wat concreet zou betekenen dat hij minder instructies en begeleiding nodig heeft. Dat is een belangrijke wending in het leerproces, want een voortijdig loslaten van de bewuste controle kan leiden tot technische tekortkomingen en slechte gewoontes die later moeilijk recht te trekken zijn.
Bronnen:
https://drexel.edu
https://www.sciencedaily.com
https://www.studyfinds.org
https://www.sciencedirect.com
auteur:
Andy Furniere,
gezondheidsjournalist
