Nieuwe evaluatiemethode om te bepalen of oudere bestuurders nog mogen autorijden

Wanneer zijn oudere bestuurders nog geschikt om met de wagen te rijden? Om op die vraag een snel en efficiënt antwoord te geven ontwikkelde UHasselt-onderzoekster Judith Urlings in samenwerking met het Jessa Ziekenhuis een nieuwe evaluatiemethode. 

“We zien dat mensen alsmaar langer blijven rijden met de wagen”, vertelt UHasselt-onderzoekster Judith Urlings. “Maar wanneer is iemand op leeftijd nog geschikt om te rijden of niet? Ook die vraag wordt vaker gesteld, onder andere omdat mensen steeds langer leven met chronische aandoeningen. Het zijn dan vaak de kinderen of de partner van de oudere bestuurder die zich zorgen beginnen te maken.”

 “Oudere bestuurders worden nu te snel doorgestuurd voor een rijproef, een stresserende en complexe opdracht voor velen, met ook een grote maatschappelijke kost. Met deze evaluatiemethode kunnen artsen sneller en laagdrempeliger de rijgeschiktheid van ouderen bepalen”.

In België kan je met vragen over rijgeschiktheid terecht bij een arts, meestal de huisarts of de geriater. Wanneer die niet tot een beslissing over de rijgeschiktheid kan komen, volgt een doorverwijzing naar CARA, het rijgeschiktheidscentrum van VIAS Institute. Uit jaarcijfers van VIAS blijkt dat 90 procent van de oudere bestuurders die een evaluatie afleggen toch slagen. 

De evaluatiemethode bestaat uit verschillende fases. In eerste instantie is er een vragenlijst die bestuurders attent maakt op mogelijke problemen rond rijgeschiktheid en rijvaardigheid. Zo worden er hier vragen gesteld over de houding van de oudere bestuurder in het verkeer, maar ook of de bestuurder jaarlijks een ogentest ondergaat of met een arts of apotheker spreekt over de medicatie die men inneemt en de mogelijke impact daarvan op het autorijden. Deze vragenlijst zorgt op een laagdrempelige manier voor zelfkennis bij de bestuurder. Een score geeft aan of de chauffeur beter eens met een arts gaat spreken over zijn of haar rijvaardigheid.

Daarnaast werd onderzocht welke testen een arts kan gebruiken om op een onderbouwde wijze te oordelen over de rijgeschiktheid van een oudere bestuurder. Hiervoor hebben de onderzoekers oudere bestuurders medische testen laten afleggen, evenals een rijproef in de  rijsimulator en een rijproef op de weg (met de hulp van VIAS Institute). 

Hieruit blijkt dat een set met drie medische testen (zichtscherpte, lichamelijke flexibiliteit en kennis van verkeerstekens) een goede voorspellende waarde geeft aan de dokters. 

Op basis van dit en eerder onderzoek is Samen Veilig Mobiel opgestart, het rijvaardigheidscentrum van IMOB en Jessa Ziekenhuis. Dit rijvaardigheidscentrum biedt een goede ondersteuning aan oudere bestuurders, familieleden én artsen. Zo kunnen oudere bestuurders hier grondig geëvalueerd en getraind worden. Telkens wordt daarbij diepgaand gekeken naar de mogelijkheden, beperkingen én wensen van de individuele bestuurder. Zo is het best mogelijk dat een oudere bestuurder nog met de auto kan rijden, maar dat beter niet doet wanneer het donker is of bijvoorbeeld op een autosnelweg. Die gradaties stellen ons in staat om oudere bestuurder zo lang mogelijk veilig én zelfstandig mobiel te houden.