Gerelateerde artikels
Eicellen invriezen
In dit artikel
Eicellen invriezen
dossier
De eerste zaadcellen werden al in 1953 ingevroren. Dat er spermabanken bestaan en dat zaadcellen dus kunnen worden bewaard, is vrij bekend. Eicellen invriezen is minder bekend. Het wordt ook nog niet zo lang gedaan omdat het een stuk moeilijker is. Eicellen bestaan voor een groot deel uit water. Als men ze invriest, kunnen ze barsten. Men gebruikt nu al een aantal jaar een ultrasnelle invriestechniek waarbij de eicel niet barst. Dat heet vitrificatie. Dankzij deze techniek kan men eicellen invriezen en bewaren zonder ze te schaden.
De eerste baby uit een ingevroren eicel werd in 1999 geboren in Bologna (Italië), maar het kostte heel wat tijd om de techniek op punt te stellen. UZ Brussel, Belgisch pionier, vriest eicellen in sinds 2009. De eerste baby werd er een jaar later geboren.
Op 20 jaar tijd heeft de techniek zich ontwikkeld tot een veilige en succesvolle ingreep. De kans op een zwangerschap door IVF met ingevroren eicellen, is vergelijkbaar met behandeling met ‘verse’ eicellen.
Waarom eicellen invriezen?
De vruchtbaarheid van een vrouw daalt na haar 35e spectaculair. Je eicelvoorraad daalt en tegelijk gaat ook de kwaliteit van de resterende eicellen achteruit. Dankzij de vitrificatietechniek kan je tijdig eicellen invriezen om ze pas later te gebruiken. Je leeftijd is dan gestegen, maar de leeftijd en kwaliteit van je eicellen is gelijk gebleven.
Eicellen invriezen kan een te overwegen optie zijn voor:
- kankerpatiëntes die chemotherapie ondergaan, bestralingen ter hoogte van het bekken of bepaalde gyneacologische operaties
- vrouwen die als kind een kankerbehandeling ondergingen en daardoor misschien een verminderde eicelvoorraad hebben
- vrouwen met een familiegeschiedenis van vervroegde menopauze of een aandoening die gepaard gaat met een verminderde eicelvoorraad (prematuur ovarieel falen of POF)
- vrouwen die een stamceltransplantatie kregen
- bepaalde aandoeningen zoals het Syndroom van Turner
- transgendermannen die een geslachtsveranderende behandeling ondergaan
- vrouwen rond de 35 jaar die om wat voor reden dan ook nu niet klaar zijn voor een kind, maar de mogelijkheid niet helemaal willen opgeven. Ze willen eerst een vaste relatie, stabiele thuis, professionele zekerheid,… In dat geval spreekt men van social freezing of AGE-banking. AGE staat voor Anticipation of Gamete Exhaustion. Letterlijk, geslachtscellen bewaren voor het geval je ei- of zaadcelvoorraad in de toekomst uitgeput raakt.
Lees ook: Wat zijn de oorzaken en gevolgen van een vervroegde menopauze (POI)?
Eicellen invriezen. Hoe werkt dat?
Om eicellen te kunnen invriezen, wordt de aanmaak van eicellen eerst hormonaal gestimuleerd. Zo kunnen voldoende eicellen worden weggenomen voor bewaring. Wil je later de eicellen gebruiken? Dan volgt een IVF-behandeling.
Stimulatie
Tijdens een natuurlijke cyclus ontwikkelt zich meestal 1 eicel. Dat is weinig. Daarom stimuleert men de groei van eicellen als je wil invriezen.
- De hormoonstimulatie gebeurt met injecties die je thuis zelf toedient, of eventueel met hulp van een thuisverpleegkundige.
- Normaal duurt de stimulatie een 2-tal weken. Wie dringend een medische behandeling moet krijgen, ondergaat een complexere hormoonbehandeling. Of men zoekt alternatieven om de stimulatietijd te omzeilen. Bij eierstokweefsel invriezen of onrijpe eicellen oppikken en laten uitrijpen in het labo, is geen stimulatie nodig. De resultaten zijn bijzonder hoopgevend, al is daar nog wetenschappelijke oppuntstelling van de techniek nodig.
- Hoeveel eicellen zich ontwikkelen, verschilt van vrouw tot vrouw. Een 10-tal eicellen per cyclus is heel mooi.
- De kans op een succesvolle zwangerschap is 6 tot 9% per eicel. Dat betekent dat een 20-tal eicellen invriezen aangeraden is voor een redelijke slaagkans. Vaak is er dan ook meer dan één stimulatie nodig.
Bewaring
- Eicellen bewaren gebeurt in een eicelbank. Ziekenhuizen met een eicelbank hebben daarvoor een speciale licentie van de overheid. Die garandeert dat de procedures en de opslag aan de hoogst mogelijke kwaliteitsvereisten voldoen.
- Standaard worden eicellen tien jaar bewaard. Na die bewaartijd kan je het bewaren jaarlijks verlengen. Tien jaar is heel wat als je op je 35ste eicellen invriest. Maar dezelfde termijn geldt ook voor jonge meisjes die eicellen invriezen voor een kankerbehandeling. Dan is verlenging vaak wel nodig.
- Meteen de reden waarom fertiliteitscentra erop staan dat patiënten adreswijzigingen doorgeven. Soms moeten zij mensen terugvinden die jaren geleden eicellen hebben ingevroren om te weten wat ermee mag gebeuren.
Ivf
- Een ingevroren eicel gebruiken, gebeurt in principe in het ziekenhuis waar de eicel bewaard werd.
- De eicel wordt bevrucht met een zaadcel van de partner of een donor via IVF. Het embryo dat daaruit ontstaat, wordt in de baarmoeder geplaatst.
- Een beperkt aantal van de ingevroren eicellen wordt later effectief gebruikt. Van de kankerpatiëntes die invriezen, keert ongeveer 25% terug. Bij vrouwen die om andere redenen invriezen ongeveer 10%. Let op, de techniek is in ons land pas tien jaar in gebruik. Nu zeggen welk percentage van de ingevroren eicellen gebruikt wordt, geeft geen juist beeld. Wie in 2009 als jonge kankerpatiënte eicellen liet invriezen, zal die misschien later nog gebruiken. Op een juist beeld is het nog even wachten.
Waar kan je eicellen invriezen?
Eicellen invriezen kan enkel in ziekenhuizen die een eicelbank hebben. Het ziekenhuis heeft daarvoor een erkenning nodig van de overheid, die is gekoppeld aan kwaliteits- en veiligheidscriteria.
In deze ziekenhuizen kun je terecht voor het invriezen van eicellen:
- UZ Antwerpen
- UZ Brussel
- UZ Gent
- Jan Palfijn Ziekenhuis Gent
- Middelheim ziekenhuis Antwerpen
Ook in deze ziekenhuizen kun je eicellen invriezen, maar dan enkel om strikt medische redenen zoals bij een kankerbehandeling:
- UZ Leuven
- Ziekenhuis Oost Limburg
- AZ Sint Jan Brugge
De eicelbank is verbonden aan het fertiliteitscentrum van het ziekenhuis. Voor meer informatie over eicellen invriezen, kan je dus best contact opnemen met het fertiliteitscentrum. Hier kun je de contactgegevens van de fertiliteitscentra vinden.
Hoeveel kost eicelinvriezing?
Het invriezen van eicellen bestaat uit verschillende stappen waaraan telkens een kost is verbonden:
- Een aantal consultaties en onderzoeken vooraf
- De hormonenbehandeling om de gelijktijdige groei van eicellen te stimuleren
- Het wegnemen van de eicellen of pick-up, een dagopname in het ziekenhuis is nodig
- Het invriezen en bewaren van de eicellen: standaard tien jaar bewaartijd
In totaal komt men dan tot een kostenplaatje van 2.500 tot 3.000€, voor één cyclus.
Soms levert dat niet voldoende eicellen op. Dan is een tweede behandeling nodig. Zeker wanneer je ouder bent dan 35 jaar is de kans groot dat er een tweede hormoonstimulatie en pick-up nodig zijn om voldoende eicellen te kunnen invriezen. In dat geval loopt ook het prijskaartje verder op.
Ingevroren eicellen worden standaard tien jaar bewaard. Nadien kun je beslissen om de bewaartermijn te verlengen, daarvoor betaal je 50€ per extra jaar.
Wordt invriezen terugbetaald?
Slechts voor een aantal medische situaties wordt het invriezen van eicellen terugbetaald door de ziekteverzekering. In dat geval is de kost voor de patiënt beperkt.
De terugbetaling geldt als je eicellen invriest voor het ondergaan van een kankerbehandeling die je vruchtbaarheid kan aantasten. Of als je aan een zware bloedziekte lijdt en een stamceltransplantatie moet ondergaan.
In alle andere gevallen draag je de kosten volledig zelf.
De kost van IVF
Als je beslist om de ingevroren eicellen te gebruiken voor het verwekken van een kind, dan onderga je een IVF-behandeling. In ons land worden zes pogingen om via IVF zwanger te worden terugbetaald door de ziekteverzekering.
Is eicellen invriezen een succesverhaal?
Eicellen invriezen biedt geen garanties, maar het bewaart de kans op een kind voor vrouwen die in de toekomst een kinderwens willen vervullen.
Er komt best wat kijken bij eicellen invriezen. De hormoonstimulatie, het oppikken van de eicellen en eventueel later IVF. Dit is telkens vrij ingrijpend. De kans op succes, dat wil zeggen: een baby, hangt samen met de leeftijd van de eicellen, maar is sowieso beperkt. Per ingevroren eicel is er een kans van 6 tot 9% op een zwangerschap en baby. Dat is vergelijkbaar met de slaagkans van IVF met ‘verse’ eicellen.
In de praktijk moet men dus een 20-tal eicellen bewaren, wil men een redelijke kans hebben op een baby. Hoeveel eicellen een vrouw per cyclus heeft, hangt van verschillende zaken af maar tien is een mooi resultaat. Vaak zijn er dus twee of meer stimulaties nodig om een 20-tal eicellen te kunnen bewaren.
De kinderen die geboren worden uit gedooide eicellen stellen het op gezondheidsvlak goed.
Als je nog niet klaar bent voor een kind om wat voor reden dan ook, is eicellen invriezen een interessant plan B. Het biedt geen garantie op een kind. Maar door je eicellen in te vriezen, behoud je wel een kans op een kind.
Dat het mogelijk is om eicellen in te vriezen, is echter geen reden om het vervullen van je kinderwens uit te stellen. Plan A, op natuurlijke wijze zwanger proberen raken, biedt nog altijd het meeste kans op succes.
Bron: De Maakbare Mens vzw
Voor meer informatie: www.demaakbaremens.org/themas/vruchtbaarheid/eicellen-invriezen/
