Kan je lichaam zonder suiker?

Steeds vaker hoor je dat suiker slecht voor je is. Verschillende diëten, waarmee je suiker zo veel mogelijk of helemaal uit je dagelijkse voeding bant, schieten als paddenstoelen uit de grond. Ook mensen die fit en gezond zijn, proberen steeds vaker dit soort diëten. In supermarkten en kantines verschijnen naast de normale yoghurt, appelmoes en chocomel ook varianten met nul procent suiker. Helemaal geen suiker zou het allergezondst zijn. Maar is dat wel zo?

Suiker is een van oorsprong natuurlijke stof die in allerlei voedingsstoffen voorkomt, zoals fruit, groente en melk. Je kunt suiker ook uit suikerbiet en suikerriet halen, dan heet het kristalsuiker, rietsuiker of tafelsuiker. Behalve als smaakmaker heeft suiker nog meer functies. Zo wordt het ook vaak gebruikt als conserveermiddel (bijvoorbeeld in jam), structuurmiddel (in koekjes) en kleurmiddel (gekarameliseerde suiker).

Je lichaam zet de stoffen in suiker, glucose en fructose, op verschillende manieren om in energie. De fructose gaat naar je lever en wordt daar omgezet in brandstof. Glucose wordt opgenomen in je bloed. Het hormoon insuline zorgt ervoor dat de glucose in je weefsels terecht komt, ook als energie voor je lichaam. Die energie heeft je lichaam nodig om goed te kunnen functioneren. Het is een soort brandstof. Die gaat bijvoorbeeld naar je spieren, zodat jij kunt sporten en bewegen. Als je brandstof op is, vraagt je lichaam er ook om. 

Van alle organen hebben je hersenen die brandstof het meeste nodig. Suiker zorgt ervoor dat je goed kunt nadenken en bijvoorbeeld een moeilijke test kunt doen. Niet minder belangrijk is dat je hersenen die brandstof nodig hebben om je basisfuncties aan te sturen: adem halen, je hart laten kloppen en je darmen laten werken. Suiker is dus een belangrijke brandstof.

Als je geen suiker eet, krijgt je lichaam die brandstof niet binnen, terwijl je het eigenlijk niet kan missen. Maar je hersenen zijn een slim orgaan. Die zullen er alles aan doen om toch ergens energie uit te halen, als een soort overlevingsinstinct. Je merkt dan bijvoorbeeld dat je nadenken moeilijker vindt of spierkracht verliest. Je hersenen stelen dan ergens anders brandstof vandaan om de belangrijke dingen, de basisfuncties, te onderhouden. Als je geen brandstof in de vorm van suiker binnen krijgt, gaat je lichaam andere stoffen omzetten. Een van die stoffen is vet.

Dat is handig als je wil afvallen. Je moet er dan voor zorgen dat je net iets te weinig suiker binnenkrijgt, zodat je lichaam vet gaat afbreken: dan val je af. Maar hélemaal geen brandstof hebben, heeft vooral nadelige gevolgen voor je lichaam. Je gaat dan brandstof halen uit andere belangrijke dingen, zoals eiwitten of je spieren. Je hersenen redden zichzelf dan als het ware door de rest van je lichaam af te breken.”

Minder suiker eten of zelfs een dag geen suiker eten kan geen kwaad. Het kan helpen bij afvallen. Maar structureel geen suiker eten betekent dat je lichaam geen brandstof krijgt en andere belangrijke stoffen gaat afbreken. Je hebt suiker dus nodig om je lichaam te onderhouden, om na te denken en te kunnen bewegen.

Suiker is dus niet per definitie slecht voor je lichaam. Je hebt het zelfs nodig om goed te kunnen functioneren. Maar te veel suiker is wél slecht voor je lichaam. Te veel suiker betekent dat je meer binnenkrijgt dan je verbrandt. Al het overtollige suiker dat niet wordt verbrand of kan worden opgeslagen als reserve, wordt door je lichaam opgeslagen als vet. Voor een keertje is dat geen probleem, maar als dit structureel gebeurt, leidt het tot overgewicht en een verhoogd risico op diabetes type 2. Daarnaast kan te veel suiker zorgen voor tandbederf, darmproblemen en vermoeidheid. Het is dus wel verstandig om op te letten hoeveel suiker je dagelijks eet.