Hoe overwin je spreekangst?

dossier

Je moet speechen en het is bijna zo ver. Zo dadelijk is het jouw beurt! Je probeert je zenuwen angstvallig onder controle te houden. Je gedachten flitsen alle kanten op. De ergste doemscenario’s passeren de revue.

Herkenbaar? Troost je, je bent geen uitzondering. De meeste mensen spreken niet graag voor een groep en dat statement is zelfs zeer verbloemd uitgedrukt. Ze hebben last van ‘plankenkoorts’ als ze publiekelijk het woord moeten voeren, zelfs al bestaat het gezelschap uit bekende gezichten. Na een korte zoektocht op het internet bots je al snel op deze klinkende titels: ‘Spreken voor een publiek staat in de top 5 van de angsten’, ‘75% van de mensen heeft last van spreekangst’, ‘spreken in het openbaar is de meest voorkomende fobie ter wereld’…. 

Vallen en opstaan? Of liever: Staan en opvallen?

f123h-spreekangst-06-19.jpg
Spreekangst gaat gepaard met een aantal lichamelijke symptomen: een verhoogde hartslag, klamme handen, een kurkdroge mond en een snelle ademhaling. Maar ook mentaal gestuurde remmen zoals black-outs komen voor. Al die onaangename nevenverschijnselen zijn het resultaat van ons ‘oersysteem’ dat in werking treedt wanneer we angstig zijn. Dat systeem zorgt ervoor dat we in stresssituaties gaan rennen, vechten of verstijven. In het Engels spreekt men van de fight-flight-freeze reflex. Ons lichaam zet volop in op de aanmaak van stoffen zoals adrenaline en cortisol, en daardoor worden alle functies uitgeschakeld die niet op directe overleving gericht zijn. Dat is superhandig als er écht fysiek gevaar dreigt (wat spreken in het openbaar hopelijk niet is ?), maar in andere situaties is het zeer vervelend. Vaak houden we die gespannenheid dan ook nog eens zelf in stand door een negatieve gedachtegang en een verkeerd ademhalingspatroon. En zo komen we terecht in een vicieuze cirkel waar we moeilijk uitraken en ervaren we het ‘spreken voor een publiek’ als een gebeuren waarvoor we heel zenuwachtig MOETEN zijn. 
Tijd om er iets aan te doen: staan en positief opvallen, is het doel!

Drie tips om rustiger te worden en zelfvertrouwen uit te stralen

Met deze drie tips ben je al een aardig stuk op weg om rustiger te blijven en meer zelfvertrouwen te hebben bij je volgende presentatie.

  1. Adem rustig in en uit
    De manier waarop je ademt, vertelt veel over je fysieke en/of mentale (stress)toestand. Onbewust te snel of inefficiënt ademen, kan tot heel wat klachten leiden. (uit: Blijven ademen. Katrien Geeraerts en Louis van Nieuland).
    Een rustige ademhaling zorgt ervoor dat je hartslag trager wordt en dat je lichaam minder stresshormonen aanmaakt. Oefen het rustig in- en uitademen op voorhand goed in zodat je tijdens je toespraak of je ‘woordje’, of net ervoor, kan teruggrijpen naar die techniek. 
  2. Maak oogcontact
    Wanneer je een connectie maakt met je publiek, met je luisteraars, ga je met hen in gesprek. Dan heb je het gevoel dat je een conversatie voert. ‘Met’ een groep mensen spreken is een heel andere ervaring dan ‘tegen’ een groep mensen spreken. Op die manier maakt het ‘één-tegen-allen-gevoel’ dat je tijdens je speech of presentatie ervaart, plaats voor een gevoel van verbondenheid met je publiek.
  3. Niemand kent je verhaal beter dan jij
    Heb je stress of voel je dat belemmerende gedachten zich meester maken van je lichaam en stem als je voor een publiek moet spreken? Bedenk dan dat je wel degelijk iets te vertellen hebt!
    Waarom ga je zo dadelijk het podium op en waarom ga je straks in gesprek met anderen? Wel, dat is omdat je je publiek iets wilt meegeven, iets waardevols!
    Focus dus op ‘waarom’ je daar staat. De rest: ‘hoe je er staat’ en ‘hoe je het brengt’, zal automatisch volgen en in de plooi vallen. Leg die criticus in je hoofd even het zwijgen op zodat de echte jij aan het woord kan komen.  

Vijf inzichten die je altijd voor ogen moet houden

Spreken voor een publiek, zonder doodsangsten uit te staan, is iets dat je kunt leren. Daarom krijg je deze vijf inzichten mee. Het zijn een soort mantra’s die je steeds voor ogen moet houden. 

  1. Zelfvertrouwen kan je trainen (Confidence is situational)
    Je wordt niet als ‘zelfzekere spreker’ geboren, al zijn er mensen die wel ‘een geboren spreker’ lijken te zijn. Het is enerzijds een gave, maar ook een vaardigheid en vaardigheden kun je trainen. Gaandeweg groeien naar ‘zelfverzekerd presenteren of spreken’ is dus mogelijk. Oefen het eerst ‘en petit comité’ en wanneer dat goed lukt, kun je je skills uitrollen naar het volgende niveau. Het is een soort stretch, maar van stretchen worden we soepel! 
  2. Geloof vooral in jezelf, dat werkt altijd (Beliefs don’t have to be true to be powerful)
    Hoe je de situatie van binnenuit beleeft, bepaalt voor een groot stuk hoe je er zult staan. Spreek jezelf toe met een positieve gedachte. Zeg bijvoorbeeld: ‘Probeer enthousiast te zijn’ of ‘Probeer kalm te blijven’. Je mindset maakt een wereld van verschil!
  3. Ga stap voor stap te werk
    Je moet jezelf vooral niet pushen of forceren om iets te doen waarvoor je veel weerstand voelt. Begin met het gemakkelijkste en minst stresserende, dan zal een zacht duwtje in de rug voldoende zijn voor een eerste schaalvergroting (the next level) en dan is die volgende stap ook veel kleiner om te zetten. Met andere woorden: laat je ‘vuurdoop’ geen toespraak zijn voor een zaal van 100 personen. Laat het eerste stapje iets kleinschaligs zijn: het woord nemen op een vergadering, op restaurant een toast uitbrengen … dat kunnen al mooie overwinningen zijn.
  4. Ga niet voor perfectie 
    Er mag een hoekje af zijn of een scheurtje in zitten. Wanneer je spreekt voor een publiek doe je dit best vanuit je eigenheid. Blijf authentiek! Je stem en spraak moeten verzorgd zijn, dat wel, maar je mag gerust pauzeren, eens nadenken, een zijsprongetje maken, of trouw blijven aan je streekklanken als dat past binnen de situatie. Be yourself, be original!
  5. Grijp het moment om je zelfvertrouwen op te krikken (Quit waiting to feel confident)
    Zelfvertrouwen komt vaak nadat je iets (voor de eerste keer) deed en meteen daarna het gevoel kreeg dat het een ‘overwinning op jezelf’ was. Denk bij wijze van voorbeeld aan iemand die vlak na een bungee-jump schreeuwt: ‘wauw, nog eens!’, terwijl diezelfde persoon een minuut daarvoor bijna van zijn stokje ging van de schrik.

123h-spreken-publiek-06-19.jpg
Veel succes met het uitbreiden van je comfortzone!

Bron
Stefanie Van Moen – Stem- en sprekerscoach
Instagram: @stefanie_voxconsult
LinkedIn: www.linkedin.com/in/stefanie-van-moen

auteur: Hilde Deweer, lifestylejournalist
Laatst bijgewerkt: september 2021

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram