Hoogstens één patiënt op vijf met acute hoest heeft baat bij antibiotica'

nieuws

Mensen met acute hoest trekken massaal naar de huisarts, die vervolgens bijna even massaal antibiotica voorschrijft. Uit een grootschalig onderzoek, waaraan de Universiteit Antwerpen meewerkte, blijkt dat hoogstens één op de vijf patiënten baat kan hebben bij antibiotica. Bijna de helft van de lageluchtweginfecties heeft een virale oorzaak, en antibiotica werken niet tegen virussen, aldus de onderzoekers.

Acute hoest is een van de meest voorkomende redenen om een huisarts te raadplegen en voor huisartsen om antibiotica voor te schrijven, geneesmiddelen die enkel werken tegen bacteriën. Omwille van praktische redenen was het tot op heden niet haalbaar noch betaalbaar om bij al deze patiënten microbiologisch onderzoek uit te voeren om de ziekteverwekkers te identificeren. 

Daar brengt een grootschalig Europees onderzoek nu verandering in. Zestien huisartsenonderzoeksnetwerken in dertien Europese landen onderzochten gedurende drie opeenvolgende winterperiodes samen 3104 volwassen patiënten. Bij deze patiënten werd steeds op dezelfde manier stalen genomen op de dag van de consultatie en vier weken later. Al deze stalen werden in het laboratorium Microbiologie van UAntwerpen verzameld en in samenwerking met twee laboratoria uit Nederland met moderne technieken onderzocht op de aanwezigheid van alle gekende virussen en bacteriën die luchtweginfecties kunnen veroorzaken. Bovendien werd van de gevonden bacteriën ook nagegaan of ze resistent waren aan bepaalde antibiotica.

Bij slechts één op vijf van deze patiënten (21%) werd één van de klassieke, gekende bacteriën gevonden als oorzaak van de luchtweginfectie. Bij slechts 5 procent van alle patiënten ging het om de belangrijkste bacteriële verwekker, nl. Streptococcus pneumoniae of de pneumokok. Bij de 141 patiënten met een longontsteking was dat 9 procent. Resistentie van deze pneumokokken t.o.v. penicilline blijft zeer laag in alle Europese landen. Deze bevindingen ondersteunen dus de campagnes om het gebruik van antibiotica te beperken en de richtlijnen om in eerste instantie smalspectrumantibiotica (amoxicilline) voor te schrijven als antibiotica wel echt nodig zijn.

Doorgaans virussen
Een virale oorzaak werd daarentegen vastgesteld bij bijna 50 procent van de patiënten: voornamelijk rhinovirussen, vooral oorzaak van verkoudheden, influenza of griepvirus en coronavirussen, eveneens belangrijke oorzaken van bovenste luchtweginfecties. “Dit onderzoek bewijst dat de meerderheid van de lageluchtweginfecties die worden gezien door de huisarts, worden veroorzaakt door een of meerdere virussen”, aldus de onderzoekers. “Antibiotica zijn niet werkzaam tegen virussen, en hoeven in de meerderheid van de gevallen dus niet voorgeschreven te worden. Hoogstens 1 op 5 patiënten heeft potentieel baat bij een behandeling met antibiotica: indien antibiotica toch nodig zijn kunnen best smalspectrumantibiotica worden voorgeschreven.”

”Hoewel het in de dagelijkse huisartsenpraktijk moeilijk blijft om virale van bacteriële infecties te onderscheiden, toonde eerder onderzoek bij dezelfde patiënten al aan dat de voordelen van een behandeling met antibiotica niet opwegen tegen de nadelen. Worden toch antibiotica voorgeschreven, dan bevelen de Belgische richtlijnen terecht amoxicilline aan.”

Laatst bijgewerkt: augustus 2019

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram