Hoge Gezondheidsraad waarschuwt tegen gebruik van bodyscanners op luchthavens

nieuws Met de terreuraanslagen in het achterhoofd, kondigden een aantal landen aan dat ze zogenaamde bodyscanners hadden geïnstalleerd op hun luchthavens. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) verwacht in de toekomst ook aanvragen om dergelijke scanners te installeren op de Belgische luchthavens en op andere plaatsen met een verhoogd veiligheidsrisico. Daarom heeft het FANC het advies gevraagd van de Hoge Gezondheidsraad (HGR).

Er zijn momenteel verschillende systemen in gebruik:
• scanners met behulp van niet-ioniserende (sub)millimetergolven (of terahertzstraling):
Uit laboratoriumonderzoek blijkt dat (sub)millimetergolven biologische effecten kunnen hebben, wellicht ook op de gezondheid. Voor bodyscandoeleinden zijn schadelijke gevolgen echter zeer onwaarschijnlijk. Passief gebruik van zulke golven is ook mogelijk, zonder enige blootstelling van de mens.

• scanners met ioniserende straling (X-stralenbackscatter- of -transmissiemethode).
Bij een zorgvuldige toepassing van systemen volgens de X-stralenbackscattermethode is het stralingsrisico gering.
De Hoge Gezondheidsraad adviseert om de X-stralen gebaseerde technieken niet toe te passen voor algemene screening op grote groepen. Deze zou alleen mogen worden toegelaten in zeer uitzonderlijke gevallen. In ieder geval moet er een gelijkwaardig alternatief aangeboden worden (bijv. fouilleren).

Voor elke methode en toepassing moet er getoetst worden of er een bijkomend risico is voor kritieke groepen zoals zwangere vrouwen, jonge meisjes, baby’s, kinderen en personen met implantaten of andere medische voorzieningen.
De Hoge Gezondheidsraad raadt ook aan om de ontwikkeling van het passieve gebruik van millimetergolven en van de toestellen gebaseerd op chemische analyse van veeg- of luchtmonsters op te volgen, omdat deze systemen nog lagere gezondheidsrisico’s kunnen inhouden dan deze die X-stralenbackscatter of actieve millimetergolven gebruiken.

Ten slotte dringt de HGR aan op kwaliteitswaarborgen zoals een adequate opleiding van de operatoren, geschreven procedures en een periodieke kwaliteitscontrole van het toestel.
In de Verenigde Staten waar dergelijke bodyscanners al worden gebruikt, heeft de American Medical Association (AMA) in een advies opgeroepen om dergelijke toestellen niet te gebruiken in afwachting van verder onderzoek. Alhoewel de mogelijke risico’s volgens stralingsexperts verwaarloosbaar zijn, bestaat er onduidelijkheid over eventuele effecten op de huid, en kunnen ongelukken waarbij zeer hoge stralingsdosissen vrijkomen, niet uitgesloten worden.