Het spiraaltje: veilig en betrouwbaar

nieuws Spiraaltjes (IUD's, van het Engelse intra-uterine devices of letterlijk vertaald: binnen-baarmoederlijk apparaatje) hebben lang in een negatief daglicht gestaan als contraceptief middel, maar de tijden zijn veranderd. De laatste twee decennia hebben belangrijke ontwikkelingen spiraaltjes opnieuw op de voorgrond geplaatst als uiterst betrouwbare contraceptieve middelen met zeer weinig ongewenste effecten die bovendien geschikt zijn voor álle vrouwen, ook voor jonge vrouwen en voor vrouwen die nooit een kind gehad hebben. De betrouwbaarheid is in de dagelijkse praktijk zelfs groter dan bij de pil. Tijdens het eerste jaar na de plaatsing is het contraceptieve effect van het spiraal wat kleiner. Uit voorzichtigheid gaat men er nu nog van uit dat koper- en hormoonspiralen best elke 5 jaar vervangen worden. Er zijn echter aanwijzingen dat koperspiralen het tot 12 jaar kunnen uithouden en hormoonspiralen tot 8.
Het spiraaltje verhoogt het risico op bekkeninfecties van de baarmoeder en de eileiders niet. Genitale infecties, onder andere met Chlamydia, met candidaschimmels of andere abnormale bacteriën, moeten eerst genezen zijn vooral het spiraal ingebracht mag worden. Indien men tijdens de eerste 2 weken na de inbreng last heeft van buikpijn die gepaard gaat met koorts, kan dit op een infectie wijzen. Men doet er goed aan dan onmiddellijk de arts te contacteren.
De keuze voor een spiraal hangt af van de baarmoeder (groot, klein, afwijkende vorm, enz.) en andere specifieke vereisten, bv. bij pijnlijke en overvloedige maandstonden, wanneer men een lange werkingsduur wenst, enz.

• Koperspiralen
Koperspiralen bestaan uit een kern in kunststof omwikkeld met een koperdraad of koperen ringen. Ze hebben meestal een T- of aanverwante vorm en zijn momenteel de meest gebruikte groep.
Koperspiralen veroorzaken tijdens de eerste maanden een lichte toename van de bloedingen, maar leiden na verloop van tijd meestal tot een afname ervan.

• Hormoonspiralen
Bij hormoonspiralen bevat de stam een reservoir met een progestageen. Dit hormoon komt zéér geleidelijk vrij.
Door het remmen van de opbouw van het baarmoederslijmvlies nemen de bloedingen af. Tijdens de eerste maanden tot een jaar na de plaatsing kan er nog onregelmatig wat bloedverlies optreden, maar bij de helft van de vrouwen blijven de bloedingen na verloop van tijd zelfs volledig weg.
Hormoonspiralen hebben ook een verzachtend effect op pijnlijke maandstonden en bij nogal wat vrouwen doen ze de pijn zelfs volledig verdwijnen. Hormoonspiralen worden ook uitsluitend voor deze nuttige effecten gebruikt, ook bij vrouwen die geen behoefte hebben aan contraceptie.

• Inerte spiralen
Deze bestaan uit een soepele kunststof. Hun werking berust voornamelijk op een mechanische irritatie van het baarmoederslijmvlies dat daardoor lichte ontstekingsreacties vertoont. Hoe groter, hoe beter hun contraceptief effect, maar hoe frequenter ook hun nadelen, zoals pijn en bloedingen.
Omwille van hun nadelen en minder goed contraceptief effect worden inerte spiralen tegenwoordig weinig gebruikt.

Om een spiraaltje te plaatsen, bezoekt u meestal 3 keer de gynaecoloog of huisarts:
• de eerste keer voor een volledig gynaecologisch onderzoek,
• daarna om het spiraaltje te plaatsen (meestal in de laatste dagen van de maandstonden en soms onder plaatselijke verdoving)
• en tot slot voor een controleonderzoek na de eerste menstruatie.
Deze controle wordt vervolgens best om de 6 maanden tot 1 jaar herhaald, afhankelijk van de omstandigheden. Men doet er ook goed aan snel de arts te contacteren in geval van:
• het uitblijven van de maandstonden;
• tussentijds bloedverlies ;
• abnormale pijn in de onderbuik ;
• vaginaal verlies, zeker indien dit gepaard gaat met tekenen die op een infectie wijzen zoals een brandend gevoel, een misselijke geur, plasproblemen, enz. ;
• de verdwijning van de controledraadjes ;
• het uitzakken van het spiraal.
• Felle pijn na de plaatsing
U kan het spiraaltje op elk moment laten verwijderen.
Het spiraaltje is enkel op medisch voorschrift te verkrijgen in de apotheek.

Lees ook: Spiraal - IUD

Voor meer info omtrent anticonceptie van uw ziekenfonds