Prostaatklachten: aandoeningen van de prostaat

In dit artikel
Prostaatklachten: aandoeningen van de prostaat

dossier De prostaat is een kleine klier, ongeveer zo groot als een okkernoot, die als een ring net onder de blaas en rond de urinebuis ligt. Een normale prostaat weegt ong. 20g. De prostaat bestaat uit een binnenste gedeelte en een buitenste gedeelte, een beetje zoals een vrucht met een schil. Alleen mannen hebben deze klier. Hij produceert het grootste deel van de zaaduitstorting, namelijk het vocht dat dient als transport en voeding voor de zaadcellen. Rond de prostaat liggen bloedvaten en zenuwen die essentieel zijn om een erectie te kunnen krijgen.

Er bestaan drie aandoeningen van de prostaat.



1. Goedaardige vergroting van de prostaat (Benigne prostaathypertrofie, BPH)

Op oudere leeftijd, meestal vanaf 50 jaar, kan de prostaatklier groter worden. Dan gaat het plassen moeilijker. De straal wordt minder krachtig. Men noemt dit ook wel de "oude-mannen kwaal". Ook duurt het langer voor het plassen op gang wil komen, terwijl men toch aandrang heeft. Na de plas kan er nog wat urine nadruppelen. Soms moet men `s nachts vaker naar het toilet. Deze klachten ontstaan omdat de urinebuis een beetje wordt dichtgedrukt door de prostaat. Als de prostaat nog groter wordt, kan er steeds urine in de blaas achterblijven en ontstaat er soms een blaasontsteking.
Zolang deze kwaal weinig klachten veroorzaakt is behandeling niet nodig. In ergere gevallen is een operatie noodzakelijk. Veel mannen zijn ten onrechte bang om impotent te worden na een prostaatoperatie. Verreweg de meeste mannen behouden na deze operatie hun potentie.

Lees ook: Prostaatklachten: deel 2. Goedaardige prostaatvergroting

2. Prostaatkanker

Met prostaatkanker ligt dit anders. Bij elke man die oud genoeg wordt, vindt men kankercellen in de prostaat. Bij een aantal mannen groeit deze kanker zeer snel en wordt hij fataal. Bij veel andere evolueert hij zo traag dat deze mannen aan een andere aandoening overlijden nog voor de prostaatkanker bedreigend kan worden. Prostaatkanker situeert zich meestal in de buitenste 'schil, terwijl prostaatvergroting optreedt in de binnenste kern.

Lees ook: Prostaatkanker: symptomen en behandeling

3. Prostatitis

Dit is een ontsteking van de prostaat meestal ten gevolge van een bacteriële infectie. Deze aandoening komt meestal voor bij jongere mannen. Dit leidt niet tot prostaatkanker of tot een goedaardige prostaatvergroting.


Lees ook: Ontsteking van de prostaat: symptomen en behandeling van prostatitis

Moet een man de prostaat preventief laten onderzoeken?

123-prostaat-oz-rect-oz)02-19.jpg
Er bestaan enkele onderzoeken om in een vroeg stadium prostaatvergroting en -kanker op te sporen. De preventieve onderzoeken veroorzaken slechts weinig last: ze bestaan uit een bloedonderzoek (PSA) en een rectaal onderzoek met de vinger (PPA). Als één van beide onderzoeken abnormaal is, dan moet men verdere tests ondergaan en zal een biopsie worden uitgevoerd om zekerheid te krijgen.
Bij PSA wordt het bloed gecontroleerd op het prostaat specifiek antigeen (PSA). Het systematisch gebruik van deze test als screeningtest bij een gezonde bevolking, zonder specifieke klachten, is op dit ogenblik nog zeer controversieel.
Zo'n onderzoek heeft immers zowel voor- als nadelen.


Lees ook: PSA-test voor opsporing van prostaatkanker

Voordelen PSA bepaling

  • een gevorderde vorm van prostaatkanker is niet meer te genezen;
  • zonder preventief onderzoek zijn er slechts weinig mannen bij wie de ziekte tijdig ontdekt wordt, d.w.z.in een stadium waarin nog genezing mogelijk is. Het aantal prostaatkankers dat gevonden wordt in een stadium dat volledige genezing nog mogelijk is, bedraagt ongeveer 30 % van het totaal;
  • PSA-bepaling verbetert de mogelijkheden van vroegtijdige ontdekking;
  • Een éénmalige bepaling van PSA is al een vooruitgang, maar opeenvolgende bepalingen zijn nog beter.
  • Het meeste baat hebben mensen met een levensverwachting van ten minste 10 à 15 jaar, dus tussen 50 en 65 jaar, en duidelijk minder boven de 70. Hoe ouder men wordt, hoe minder kans om baat te hebben van een preventief onderzoek

Nadelen PSA bepaling

123-psa-test-labo-bloed-prostaat-02-19.jpg
  • PSA is niet alleen verhoogd bij prostaatkanker, maar ook bij goedaardige prostaatvergroting en bij prostaatontstekingen;
  • geen enkele studie heeft bewezen dat vroegtijdige opsporing de sterfte ten gevolge van prostaatkanker verbetert;
  • Prostaatkanker groeit traag en is vooral een ouderdomsziekte.

Bij mannen van 70 jaar en ouder die van een andere ziekte overlijden, vinden we tot 30% kankers van de prostaat. Veel mannen sterven met hun prostaatkanker, maar niet van hun prostaatkanker. Niemand kan vooraf de evolutie van de ziekte voorspellen. Moet men dan mensen ongerust maken en gaan behandelen met alle gevolgen van dien, terwijl men niet kan zeggen dat de ziekte ernstige vormen zal aannemen?


  • Het probleem is niet zozeer de diagnose van prostaatkanker, maar de behandeling. Na wegname van de prostaat zijn tot 70 % van de geopereerden impotent, 2 à 5 % zijn incontinent. Ook na bestraling zijn er veel problemen. Bovendien zijn een aantal prostaatkankers hoe dan ook onbehandelbaar.
  • Tot 30 % van de mannen met een normaal PSA blijken toch kanker te hebben. Dit hoge aantal vals negatieven doet uiteraard afbreuk aan PSA als waardevolle screeningstest. Omgekeerd is in 6 op 10 gevallen met een positief resultaat geen kanker aanwezig.
  • Hoewel de PSA-bepaling zeker heeft bijgedragen tot het ontdekken van meer prostaatkankers, is het nog niet bewezen dat dit heeft geleid tot een vermindering in sterfte- en/of ziektecijfers. Veel prostaatkankers, zelfs in een vroeg stadium, zijn niet behandelbaar omdat er reeds uitzaaiing is.


Lees ook: Nieuwe urinetest spoort prostaatkanker beter op

Lees ook: Te veel screening prostaatkanker

Momenteel lopen er een aantal grootschalige onderzoeken om het nut van systematisch PSA-screenings na te gaan. Zolang de resultaten van deze onderzoeken niet bekend zijn, moet je in overleg met je arts zelf beslissen of opsporing nuttig is of niet. Deze beslissing hangt af van de balans tussen de vrees voor kanker en de wil om een bepaald risico te aanvaarden.

In ons land gaat men er meestal van uit dat:

  • men bij 70-plussers beter geen PSA afneemt bij symptoomloze mannen of bij mannen die weinig hinder hebben van hun klachten. Dit is zeker het geval als het gaat over patiënten die lijden aan andere ernstige en/of chronische aandoeningen. Zij zullen hoe dan ook niet in aanmerking komen voor curatieve behandeling.
  • men geen PSA moet prikken bij patiënten beneden de vijftig jaar, zeker niet als ze symptoomloos zijn. De kans op kanker is hier verwaarloosbaar klein.
  • men geen PSA moet opnemen in een routine bloedonderzoek.
  • men alleen moet screenen bij mensen die verdachte symptomen vertonen of bij wie erfelijke factoren aanwezig zijn die het risico op prostaatkanker verhogen.

Lees ook: Ontsteking van de prostaat: symptomen en behandeling van prostatitis


Laatst bijgewerkt: maart 2023

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram