Schizofrenie en bipolaire stoornis komen in sommige families meer voor

Psychiatrische aandoeningen zoals schizofrenie en bipolaire stoornis komen in sommige families meer voor dan in andere. In In de internationale studie ‘Brainstorm’ die in het wetenschappelijke tijdschrift Science verscheen, zijn genetische verbanden tussen deze en andere hersenaandoeningen onderzocht op een veel grotere schaal dan voorheen ooit is gebeurd. 

Psychiatrische aandoeningen delen veel genetische varianten, terwijl neurologische aandoeningen, zoals Parkinson, epilepsie of Alzheimer genetisch meer een afzonderlijk karakter hebben. 

De uitkomsten zijn aanleiding om de manier waarop we over hersenaandoeningen denken te herzien, aldus de onderzoekers. Kennis over de genetische invloeden en overlappende patronen daarin tussen verschillende aandoeningen, maakt het mogelijk om de oorzaken ervan beter te begrijpen. Wellicht zijn specifieke mechanismen aan te wijzen waarop mogelijk behandelingen kunnen worden ontwikkeld. 

Dat hersenaandoeningen vaak tegelijkertijd optreden, maakt het lastig om te ontrafelen of de ene aandoening de ontwikkeling van de andere beïnvloedt – of andersom.  Om de overlap tussen de aandoeningen te bestuderen, moeten onderzoekers zich op de genetica kunnen verlaten. 

De onderzoekers maten de hoeveelheid genetische overlap tussen de aandoeningen van 265.218 patiënten en 784.643 gezonde mensen. Zij bekeken ook de relaties tussen hersenaandoeningen en 17 lichamelijke en cognitieve maten, zoals opleiding, van meer dan 1 miljoen mensen. 

De eindresultaten laten zien dat er brede genetische overlap bestaat tussen verschillende soorten psychiatrische aandoeningen, met name tussen ADHD, bipolaire stoornis, ernstige depressie en schizofrenie. De gegevens wijzen er ook op dat er een sterke overlap is tussen anorexia nervosa en een obsessief-compulsieve stoornis (OCD), en tussen OCD en het gilles de la tourettesyndroom.

Zenuw- of neurologische aandoeningen zoals epilepsie, Parkinson en MS verschillen daarentegen meer van elkaar dan van psychiatrische aandoeningen, behalve migraine, dat genetisch gerelateerd is aan ADHD, ernstige depressie en het gilles de la tourettesyndroom. 

Volgens de onderzoekers wijst het sterke genetische verband tussen psychiatrische aandoeningen erop dat de huidige diagnostische classificaties die artsen hanteren, onvoldoende overeenkomen met de onderliggende biologische oorzaken ervan. De scherpe lijnen die worden getrokken tussen verschillende patiënten sluiten niet aan op de overlappende genetische grondslag en symptomen in het brein. Verder onderzoek naar de genetische verbanden tussen psychiatrische aandoeningen kan helpen om de diagnostiek en behandeling te verbeteren.