Circumcisie (besnijdenis)

dossier Een circumcisie of besnijdenis is het inkorten van de voorhuid van de penis, zodanig dat de eikel (eenvoudig) kan worden blootgelegd.
De meest voorkomende reden om een circumcisie uit te voeren is een te nauwe voorhuid waardoor problemen optreden bij het plassen, bij het schoonhouden van de eikel, of er is pijn tijdens de erectie en de geslachtsgemeenschap. Bepaalde godsdiensten (o.m. joden en moslims) schrijven besnijdenis van jongens voor.

Medische redenen

Fimosis
Bij fimosis is de voorhuid zodanig vernauwd dat deze niet of nauwelijks teruggetrokken kan worden over de eikel. Fimosis kan aangeboren zijn, of veroorzaakt worden door herhaalde infecties van de voorhuid. Bij kinderen tot vijf jaar is het normaal dat de voorhuid nog niet (volledig) teruggetrokken kan worden. Tot aan die leeftijd is de voorhuid soms vernauwd of kleeft hij aan de eikel waardoor het 'velletje' niet kan terug getrokken worden zodat de eikel geheel vrij komt. Op die jongere leeftijd heeft het geen zin stelselmatig te proberen de voorhuid terug te schuiven. Meestal wordt de voorhuid met de jaren vanzelf wijder en losser. Pas vanaf de leeftijd van 5 jaar mag een te nauwe voorhuid als een afwijking beschouwd worden.
Deze afwijking kan leiden tot ontsteking waarbij de voorhuid opzwelt en rood wordt en soms kan er wat pus gevormd worden tussen de voorhuid en de glans van de penis. Dit kan erg pijnlijk zijn. Indien zich regelmatig ontstekingen voordoen is het soms noodzakelijk om reeds voor de leeftijd van 5 jaar tot behandeling over te gaan.
Doordat de voorhuid niet teruggetrokken kan worden en de eikel eronder niet goed schoon te maken is, hoopt zich smegma op wat ontstekingen en zo verdere vernauwingen in de hand werkt. Ook kan een vernauwing van de opening van de plasbuis ontstaan.

Klik hier voor afbeelding soorten besnijdenis

Klik hier voor afbeelding soorten besnijdenis

Parafimosis
Als de voorhuid teruggetrokken is, opgezwollen en niet meer teruggeschoven kan worden over de eikel, dan is er sprake van paraphimosis. Parafimosis ontstaat door ontstekingen en vernauwing van de voorhuid. Ook directe beschadiging van de voorhuid (bijvoorbeeld door te hard masturberen) kan dit probleem veroorzaken.
Er is onmiddelijke medische hulp nodig. Een arts krijgt de voorhuid mogelijk weer terug over de eikel geschoven. Blijft dit probleem zich voordoen, dan wordt een besnijdenis noodzakelijk.

Herhaalde ontstekingen van de eikel (balanitis)
Deze aandoening kan ontstaan door slechte hygiëne of omdat het wassen van de voorhuid en eikel niet mogelijk is door een niet of moeilijk terug te trekken voorhuid (phimosis). Ook het gebruik van de verkeerde zeep kan irritaties veroorzaken en zo bijdragen aan het ontstaan van ontstekingen.

Hygiënische redenen

Vooral in de USA wordt circumcisie na de geboorte gepromoot om hygiënische redenen en ter preventie van eventuele urineweginfecties of zelfs peniskanker. Een besneden penis produceert nauwelijks of geen smegma en is daarom makkelijker schoon te houden. Maar de laatste tijd wordt getwijfeld aan de hygiënische voordelen van besnijdenis.

Seksuele redenen

De voornaamste seksuele redenen voor een besnijdenis zijn vroegtijdige zaadlozingen en een te lange voorhuid. Bij een te lange voorhuid komt de eikel niet of nauwelijks bloot bij een erectie. Daardoor wordt de eikel niet direkt gestimuleerd tijdens geslachtsgemeenschap, wat gevolgen kan hebben voor de seksuele beleving.
Na een besnijdenis vormt zich een beschermlaagje over de eikel en wordt hij een beetje minder gevoelig. Bij mannen die problemen hebben met te snel klaarkomen, kan dit soms een oplossing zijn.
Sommige mannen vinden een besneden penis ook mooier.

Operatie

Bij volwassenen vindt de ingreep poliklinisch plaats onder plaatselijke verdoving. De arts verdooft de penis met één of twee injecties aan de basis. Bij jongens tot zestien jaar vindt de ingreep plaats onder algehele verdoving. Uw zoon moet nuchter zijn.
De voorhuid wordt losgemaakt van de eikel en tot de vereiste lengte ingekort. Met oplosbare hechtingen wordt de huid achter de rand van de eikel vastgehecht. Deze hechtingen verdwijnen vanzelf na zeven tot twaalf dagen. De eikel is vooral de eerste dagen gevoelig.
De ingreep duurt ongeveer een half uur. U mag na de ingreep niet zelf autorijden.

Nazorg

De penis ziet er kort na de ingreep vaak wat rood/ blauw gezwollen uit. De wondrand is met een zalfgaasje afgedekt en de penis is met beschermend gaas omhuld. Het plassen kan de eerste keer een branderig gevoel geven, bij doorplassen verdwijnt dit gewoonlijk. Na het plassen dient u het verband zo nodig te verschonen.
Het is aangewezen om de eerste drie dagen na de operatie het wondgebied schoon en droog te houden en elke keer na het plassen het verband te verschonen. Nadien de penis één tot twee maal per dag in lauwwarm water baden.
Om zwelling en pijn tegen te gaan kan de penis het beste met de eikel omhoog gehouden worden (richting navel);
Draag goed steunende onderbroeken, geen wijde boxershorts;
Op de plaats van de hechtingen ontstaan korstjes. U heeft er minder last van als u na het douchen het wondgebied insmeert met vaseline. Het is belangrijk om na het baden of douchen de wond droog te deppen.
Werken zal enkele dagen moeilijk zijn.
Het is verstandig twee weken niet te zwemmen of te sporten;
Tegen eventuele pijn kan paracetamol genomen worden of plaatselijk een verdovende zalf (bijvoorbeeld Lidocaine) worden aangebracht. De zalf mag ook (dunnetjes) op de eikel worden aangebracht. Dit is vooral nuttig bij mannen die een erg gevoelige eikel hebben. Na een paar weken ontwikkelt zich een beschermlaagje op de eikel en verdwijnt dit onprettige gevoel.
Een tijdens de slaap ongemerkt opkomende erectie kan de eerste week pijn veroorzaken door spanning op de hechtingen. Afkoelen helpt;
U kunt geslachtsgemeenschap hebben als de wond volledig genezen is en de hechtingen zijn opgelost.
Complicaties komen weinig voor. Zoals bij iedere operatie is er kans op een nabloeding of wondinfectie. Basisregel is: schoon houden van het wondgebied. Krijgt u meer pijn en koorts boven de 38,5 °C neem dan contact op met uw arts.

Alternatieven

Er bestaan enkele alternatieven voor een volledige besnijdenis om medische redenen.

Gedeeltelijke circumcisie
Hierbij wordt alleen het binnenblad van de voorhuid en de te nauwe ring worden verwijderd. Van het achtergebleven buitenblad wordt een nieuwe voorhuid geconstrueerd waardoor de glans alsnog bijna volledig bedekt wordt.
Een andere oplossing vormt de voorhuidplastiek waarbij door middel van een plastische ingreep (dubbele Z-plastiek) de voorhuid wordt verwijd en de eikel bedekt blijft.
Door littekenvorming treedt soms een nieuwe vernauwing op waardoor alsnog de eikel niet volledig ontbloot kan worden. Of soms is slechts een klein deel van de eikel bedekt en lijkt het erop of een totale besnijdenis heeft plaats gevonden. Sommige urologen weigeren een voorhuidsparende ingreep uit te voeren uit vrees voor tegenvallende cosmetische of functionele resultaten.

Steroïde zalf
Tegenwoordig kunnen jongetjes met een fimosis behandeld worden met een corticosteroïd crème (clobetasol of Dermovate crème 0.05%). Deze zalf wordt tweemaal daags aangebracht op het vernauwde deel van de voorhuid gedurende 1 maand. Na 2 weken vanaf het begin van de behandeling mag de voorhuid voorzichtig dagelijks worden teruggeschoven of een poging daartoe worden ondernomen. Het resultaat wordt na 4 weken beoordeeld. Bij gedeeltelijke verbetering kan de behandeling nog enkele weken worden voortgezet, eventueel nu eenmaal daags aanbrengen van de zalf.
Door de crème wordt de voorhuid iets dunner en soepeler. Er treden geen locale noch systemische bijwerkingen op. Het is nog niet geheel duidelijk of deze nieuwere behandeling met clobetasol crème ook bij volwassen mannen dezelfde gunstige resultaten oplevert als bij jongens.