Glossodynie: tong- en mondbranden (branderige tong)

In dit artikel
Glossodynie: tong- en mondbranden (branderige tong)

dossier

Tong- of mondbranden, in medisch jargon glossodynie of glossopyrosis en ook Burning Mouth Syndrome (BMS) genoemd, is een pijnlijk en/of branderig gevoel in de mondholte. Het is een relatief onschuldige klacht, maar het kan wel erg onaangenaam zijn en een grote impact hebben op de leefkwaliteit. 

Het is een veel voorkomende klacht, vooral bij mensen tussen veertig en zeventig jaar. Geschat wordt dat 1 à 2 procent van de veertig plussers hiermee te maken krijgen, vooral dan vrouwen na de menopauze. De klachten kunnen vaak jarenlang aanslepen. 

Wat zijn de klachten?

123-tandenborstel-brander-pijn-paprika-02-18.jpg
• Sommige mensen klagen vooral van een branderig en pijnlijk gevoel op de tong, alsof de tong verbrand is door een hete drank. Anderen hebben vooral klachten aan de binnenkant van de lippen, het gehemelte, de binnenzijde van de wangen en/of soms in de keel. De klachten verergeren vaak in de loop van de dag of na het eten van bepaalde voedingsmiddelen. Soms verminderen de klachten bij eten of drinken. 
• Sommige mensen hebben ook last van een droge mond, al kan de speekselproductie normaal zijn.  
• Sommige mensen hebben een afwijkende smaak (een metaalsmaak, een bittere smaak), en soms hebben ze zelfs helemaal geen smaak meer. 
• Soms treden ook slikproblemen op.

Wat is de oorzaak?

In de meeste gevallen is er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen en zijn er in de mond ook geen afwijkingen te zien. Men vermoedt dat het om een vorm van zenuwpijn (neuropatische pijn) gaat ten gevolge van een zenuwaantasting (dunne vezel neuropathie in de mond of de hals). 

Er wordt wel eens gedacht dat spanningen of zorgen een rol spelen. Zo blijkt bij veel mensen het mondbranden begonnen te zijn na een onaangename gebeurtenis in hun leven. Ook stress, depressie en angst zou mogelijk een uitlokkende factor kunnen zijn. Maar het is onduidelijk of er een oorzakelijk verband bestaat.
Mogelijk is er een hormonale oorzaak. Dat zou kunnen verklaren waarom het meer voorkomt bij vrouwen na de overgang. Maar ook dit is nog onduidelijk. Hormoonvervangende therapie na de menopauze helpt alleszins niet om de klachten te voorkomen of te genezen.

Soms zijn de klachten het gevolg van een andere aandoening of van een bepaalde behandeling. Men spreekt dan van secundaire mondbranden.

• De klachten kunnen een gevolg zijn van een infectie in de mond, bijvoorbeeld een schimmelinfectie door Candida (spruw) of een ontsteking zoals lichen planus.

123-candida-tong-schimmelinfectie-02-18.jpg

• Ook ontstaan de klachten wel eens na een medische of tandheelkundige behandeling zonder dat daar een goede verklaring voor bestaat. Soms zou het kunnen gaan om een overgevoeligheid voor het kunstgebit of vullingen in kiezen.
• De klachten kunnen ook ontstaan door een verminderde speekselproductie, bijvoorbeeld bij het syndroom van Sjögren, of ten gevolge van bepaalde geneesmiddelen (bijv. medicatie tegen hoge bloeddruk, chemotherapie...).
• Vergelijkbare klachten kunnen optreden bij sommige aandoeningen zoals diabetes, een slecht werkende schildklier (hypothyroïdie) en bloedarmoede. 
• Soms hebben de klachten te maken met bepaalde vitamine- of mineraaltekorten (vitamine B6 of B12, vitamine C, foliumzuur, ijzer en/of zink). 
• Ook bij irritatie van de mond (door bijv. overmatig gebruik van mondspoelmiddelen, overmatig borstelen van de tong...) zou mondbranden kunnen ontstaan. 

Is een behandeling mogelijk?

Bij mondbranden zal uw arts eerst onderzoeken of er een onderliggende oorzaak is, zoals bijvoorbeeld een schimmelinfectie, diabetes, bloedarmoede, een allergie, een tandprothese, bepaalde geneesmiddelen... Indien dat het geval blijkt te zijn, dan moet die onderliggende oorzaak zo mogelijk behandeld worden.

Meestal wordt er echter geen oorzaak gevonden. In dat geval is de behandeling moeilijk. Bij de meeste mensen verdwijnen de klachten weer uit zichzelf, maar dat kan soms jaren duren.

Psychologische ondersteuning en behandeling
Psychologische ondersteuning en ontspanningstherapie kunnen bijdragen aan een vermindering van de klachten en kunnen ook helpen om beter om te gaan met de klachten.
Wanneer er sprake is van depressieve of angstklachten kan gedragstherapie worden voorgeschreven.

Geneesmiddelen
Er bestaan geen geneesmiddelen om mondbranden te genezen. Sommige geneesmiddelen kunnen wel helpen om de klachten te verminderen, maar de effecten zijn hoe dan ook beperkt.

• Klassieke pijnstillers hebben weinig of geen effect.

• Zoals bij alle chronische vormen van pijn blijken tricyclische antidepressiva in lage dosis bij veel patiënten de klachten te verminderen. 

• Bij sommige patiënten zou het spierverslappende medicijn Baclofen een verbetering geven. 

• Anti-convulsiva (zoals gabapentine) en benzodiazepines (zoals clonazepam) blijken bij de meeste patiënten weinig of geen effect te hebben. 
• Er zijn aanwijzingen dat alfa-liponzuur (ALA) mogelijk een gunstig effect heeft. 

Alternatieve geneeswijzen
Tot nu toe zijn er geen bewijzen dat alternatieve geneeswijzen, zoals homeopathie en acupunctuur, een blijvende verbetering van de klachten geven. 

Wat kunt u zelf doen?

Omdat de preciese oorzaken of risicofactoren niet gekend zijn, kunt u meestal weinig doen.
Mogelijk helpen volgende maatregelen een beetje om mondbranden te voorkomen of de pijn te verminderen.

• Vermijd roken. 
• Vermijd pikante en zure gerechten en dranken (zoals citrusvruchten, tomaten...).
• Drink niet te veel alcohol en vermijd dranken met prik.
• Gebruik geen mondspoelmiddelen met alcohol.
• Soms zorgen koude dranken en ijsblokjes voor verlichting.
• Suikervrije kauwgom stimuleert de speekselproductie en kan de klachten verminderen.
• Stress en spanningen hebben mogelijk invloed op de klachten. Probeer stress te vermijden door bijvoorbeeld te zorgen voor voldoende ontspanning, beweging en nachtrust.

Bronnen
www.kno.nl/index.php/patienten-informatie/keel/tong-en-mondbranden ;
www.pijn.com/nl/patienten/oorzaak-pijn/diagnoses-per-regio/aangezicht-hoofd-nek/burning-mouth/
www.huidinfo.nl/b/burning-mouth
www.mlds.nl/klachten/mondbranden/
www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/mond-en-tongbranden
www.radboudumc.nl/patientenzorg/aandoeningen/tong-en-mondbranden/wat-is-tong-en-mondbranden
www.mayoclinic.org/diseases-conditions/burning-mouth-syndrome/symptoms-causes/syc-20350911
www.nidcr.nih.gov/OralHealth/Topics/Burning/BurningMouthSyndrome.htm
www.ouh.nhs.uk/patient-guide/leaflets/files%5C110407burningmouth.pdf
https://maaom.memberclicks.net/index.php?option=com_content&;view=article&id=81:burning-mouth-syndrome
www.health.harvard.edu/newsletter_article/Burning_mouth_syndrome
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD002779.pub3/full


Laatst bijgewerkt: februari 2018

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram