E-sigaret: een opstap naar roken bij jongeren?

123-e-sigaretten-roken-tieners-verslav-10-17.jpg

nieuws

Bijna wekelijks verschijnen er nieuwe studies over de elektronische sigaretten (e-sigaret). Probleem is dat die elkaar vaak tegenspreken. 
Recent verschenen er een aantal nieuwe studies waaruit zou blijken dat de e-sigaret voor veel jongeren een opstap is naar het 'echte' roken. 

In een advies over de e-sigaret uit 2015 schrijft de Hoge Gezondheidsraad dat "de kans dat niet-rokers habituele gebruikers worden van nicotine-bevattende e-sigaretten zeker bestaat, maar er zijn tot op heden weinig aanwijzingen voor. Experimenteergedrag leidt zelden tot habitueel gebruik en de overgrote meerderheid van habituele dampers zijn (ex)rokers. Op basis van de huidige publicaties, kan de HGR de veronderstelling dat toenemend e-sigaret-gebruik (met of zonder nicotine) een opstap zou vormen naar het roken van tabak niet uitsluiten noch bevestigen."

Een aantal recente studies lijken eerder in de richting te wijzen dat e-sigaret bij jongeren inderdaad een opstap kan zijn naar het 'echte' roken.
• Volgens een rapport van de American Academy of Pediatricians uit 2016 gepubliceerd in Pediatrics is de kans dat jongeren die voor de leeftijd van 18 beginnen te roken, en dat geldt ook voor e-sigaretten, een grotere kans hebben om later verslaafd te worden dan leeftijdsgenoten die geen e-sigaretten gebruikten.

• Volgens een studie in het vakblad Pediatrics in december 2016 is de kans dat jongeren, die de voorbije 30 dagen e-sigaretten met een smaakje gebruikten, later ook gewone sigaretten gaan roken, veel groter dan bij jongeren die geen e-sigaretten gebruiken.

• Dat wordt bevestigd in twee studies uit het Verenigd Koninkrijk, gepubliceerd in 2017 het vakblad Tabacco Control. Wat beide studies evenwel niet kunnen aantonen is dat er een oorzakelijk verband bestaat tussen gebruik van de e-sigaret en de sigaret en zeker niet tussen de e-sigaret en de kans op een latere rookverslaving.

De eerste studie volgde ruim 2000 Schotse jongeren tussen 11 en 18 jaar oud die bij aanvang van de studie nog nooit hadden gerookt. 9 procent daarvan had al wel ooit een e-sigaret geprobeerd. Na één jaar had 40 procent van de jongeren die eerder een e-sigaret hadden geprobeerd, ook gerookt. In de groep die geen e-sigaret had geprobeerd, was dat slechts 13 procent. 

Een tweede studie van de universiteit van Leeds ondervroeg een kleine 3000 jongeren van 13 en 14 jaar. De meesten hadden nog nooit een echte sigaret gerookt, maar een derde van de jongeren had al wel eens een e-sigaret geprobeerd. Van de jongeren die al een e-sigaret hadden geprobeerd, bleek 35 procent na één jaar ook minstens één echte sigaret te hebben gerookt. In de groep die nog nooit een e-sigaret hadden gebruikt, had slechts 9 procent na één jaar een sigaret gerookt. Volgens de onderzoekers toont dit aan dat een e-sigaret kan aanzetten tot roken. Al stippen ze wel aan dat ze niet weten of de jongeren daadwerkelijk rokers zijn geworden dan wel alleen experimenteerden met sigaretten. Een opvallende vaststelling was dat schoolkinderen met weinig rokende vrienden sneller overstappen van de e-sigaret naar de gewone sigaret dan jongeren met veel rokende vrienden.

• Een Amerikaanse studie uit 2017 in het tijdschrift Preventive Medicine bij jongeren tussen 18 en 24 jaar die af en toe roken, komt tot het besluit dat de combinatie van de e-sigaret met gewone sigaret kan leiden tot een hoger en frequenter gebruik van gewone sigaretten, en dat de kans op een rookverslaving groter is.

• Uit een overzicht van negen studies dat begin 2017 verscheen in het tijdschrift JAMA Pediatrics blijkt dat jongeren (tussen 14 en 30 jaar) die ooit een e-sigaret hadden gerookt bijna vier keer zoveel kans hebben om uiteindelijk ook gewone sigaretten te gaan roken in vergelijking met leeftijdsgenoten die nooit een e-sigaret hadden gerookt (resp. 30 en 8 procent). Van de jongeren die de voorbije 30 dagen een e-sigaret hadden gebruikt, had 21,5 procent ook een gewone sigaret gerookt, tegenover 4,6 procent bij diegenen die geen e-sigaret hadden gebruikt.
De onderzoekers besluiten hieruit dat gebruik van de e-sigaret de kans op het roken van gewone sigaretten verhoogt. 

• Een studie in het tijdschrift Nicotine & Tobacco Research komt echter tot het besluit dat heel weinig niet-rokende jongeren (minder dan 0,1 %) die experimenteren met e-sigaretten frequente gebruikers van e-sigaretten zijn, en dat de kans dat ze uiteindelijk overschakelen op gewone sigaretten nog kleiner is.

• Volgens een rapport van de Britse Royal College of Physicians uit 2016 gebeurt regelmatig gebruik van de e-sigaret bijna exclusief door jongeren die al regelmatige of occasionele rokers zijn, of die met roken hebben geëxperimenteerd in het verleden. Volgens dat rapport worden e-sigaretten bijna uitsluitend gebruikt door mensen die al roken en die op die manier willen overschakelen naar een veiliger alternatief.

Wat kunnen we hieruit besluiten?
• Meer en meer studies tonen een mogelijk verband tussen gebruik van de e-sigaret en van de gewone sigaret bij jongeren. Maar deze studies meten niet altijd adequaat het e-sigaret gebruik en houden niet altijd rekening met het dubbel gebruik van e-sigaret en gewone sigaret. Het is dan ook moeilijk om op basis hiervan duidelijke uitspraken te doen.

• De studies hebben alleszins nog geen oorzakelijk verband tussen beide aangetoond. Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat jongeren die experimenteren met de e-sigaret impulsiever of gevoeliger voor middelengebruik zijn en meer risicogedrag vertonen, en hoe dan ook vroeg of laat zouden beginnen met roken. 

• Het enige wat men hieruit kan besluiten is dat wie niet rookt beter ook de e-sigaret links laat liggen. E-sigaretten zijn niet onschadelijk of onschuldig, zeker niet voor niet-rokers.
In dat verband adviseert het Vlaams Instituut Gezond Leven  (het vroegere VIGeZ) om het gebruik van e-sigaretten door jongeren te ontmoedigen. Een limitering op smaakjes die gericht zijn naar jongeren, verbieden van verkoop van e-sigaretten en tabak aan minderjarigen zijn hierbij een minimum. 

Bronnen
• Hoge Gezondheidsraad
www.health.belgium.be/nl/advies-9265-elektronische-sigaret

• Royal College of Physicians
http://bit.ly/1QBwSWg

• American Academy of Pediatricians
http://pediatrics.aappublications.org/content/139/1/e20163436

• Pediatrics
http://pediatrics.aappublications.org/content/138/6/e20162513

• Tabacco Control

http://tobaccocontrol.bmj.com/content/early/2017/07/22/tobaccocontrol-2017-053691

http://tobaccocontrol.bmj.com/content/early/2017/07/28/tobaccocontrol-2016-053539

www.scientias.nl/jongeren-e-sigaret-gebruiken-stappen-vaker-op-tabak
• JAMA Pediatrics
http://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/article-abstract/2634377
• Preventive Medicine
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0091743517301111?via%3Dihub
• Nicotine & Tobacco Research
https://academic.oup.com/ntr/article-abstract/doi/10.1093/ntr/ntw388/2738979/Frequency-of-Youth-E-Cigarette-and-Tobacco-Use?redirectedFrom=fulltext
• Stichting tegen Kanker
www.tabakstop.be/e-sigaret
• Vlaams Instituut Gezond Leven
www.vigez.be/nieuws/is-de-e-sigaret-een-opstap-naar-roken-wat-zegt-de-recentste-literatuur
www.vigez.be/themas/tabak/e-sigaret/e-sigaret-en-jongeren


Laatst bijgewerkt: oktober 2017

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram