Minder hiv-diagnoses bij homo’s

nieuws In 2015 daalde het aantal nieuwe hiv-diagnoses met 4,7%. Toch blijft het aantal nieuwe hiv-diagnoses hoog in België: er werden 1001 infecties gediagnosticeerd, wat overeenkomt met gemiddeld 2,7 nieuwe diagnoses per dag.

Deze cijfers komen uit het rapport “Epidemiologie van Aids en Hiv-infectie in België – Toestand op 31 december 2015” van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV – ISP).

Mannen die seks hebben met mannen (MSM)
Het aantal nieuwe hiv-diagnoses bij MSM steeg met 5% ten opzichte van 2014. Terwijl de afgelopen 15 jaar een opwaartse trend werd gezien was er vorig jaar een daling, die zich in 2015 niet heeft voortgezet. Maar er zijn regionale verschillen: in Vlaanderen daalde dit met 3%.
In 2015 vertegenwoordigden de diagnoses bij MSM 50% van de nieuwe geregistreerde hiv-infecties waarvan de overdrachtswijze gekend is.
Deze diagnoses werden voornamelijk bij Belgen (66%) vastgesteld, terwijl de personen met een andere Europese nationaliteit 18% van de diagnoses vertegenwoordigden. Het betreft voornamelijk Fransen, Nederlanders en Spanjaarden.
De stijging van het aantal hiv-diagnoses deed zich zowel voor bij MSM met de Belgische nationaliteit (+3%) als bij deze met een andere Europese nationaliteit (+7%).

Heteroseksuele mannen en vrouwen
De vastgestelde hiv-infecties die opgelopen werden via heteroseksuele overdracht namen af tussen 2012 en 2015 (-16% tussen 2012 en 2013 en -6% tussen 2013 en 2014 en -11% tussen 2014 en 2015).
In 2015 vertegenwoordigden deze diagnoses 45% van de nieuw geregistreerde hiv-infecties waarvan de overdrachtswijze gekend is. Van de gediagnosticeerde heteroseksuelen, was 45% afkomstig van Sub-Saharaans Afrika en was 32% Belg.

Opsporing van hiv en laattijdige diagnoses
Het aantal opsporingstests voor hiv daalde lichtjes (-0,7%). In 2015 werden 62 hiv-tests per 1000 inwoners uitgevoerd en per 1000 uitgevoerde testen werden 1,47 nieuwe diagnoses vastgesteld.
35% van de hiv-infecties werd laattijdig vastgesteld. Laattijdige diagnoses komen nog steeds vaker voor bij heteroseksuelen (42%) dan bij MSM (27%). Nochtans werd bij MSM in de laatste 7 jaren een toename van het aandeel laattijdige diagnoses vastgesteld.

Hiv-patiënten
In 2015 werden 15.266 hiv-patiënten medisch opgevolgd in België. Dit aantal stijgt gelijkmatig met gemiddeld 755 nieuwe patiënten per jaar. De populatie van hiv-patiënten in medische opvolging veroudert: in 2015 was 34% van hen 50 jaar en ouder, in tegenstelling tot slechts 19% in 2006.
De meerderheid van de hiv-patiënten in medische opvolging zijn mannen (64%). 64% van hen vermeldde geïnfecteerd te zijn via homoseksuele contacten in tegenstelling tot 31% via heteroseksuele contacten. Bij de vrouwen werd 92% geïnfecteerd via heteroseksuele contacten.
Meer dan de helft (54%) van de patiënten in medische opvolging zijn Belgen en 80% van hen zijn mannen. 30% van de patiënten in opvolging zijn afkomstig van Sub-Saharaans Afrika en 68% van hen zijn vrouwen.
Van de patiënten die in 2015 medisch werden opgevolgd in een Aids-referentiecentrum, kreeg 94% een antiretrovirale behandeling met een hoge virologische succesgraad: 96% had een gecontroleerde virale lading (<200 kopijen/ml).

Reactie van Sensoa

Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, reageert voorzichtig positief op de daling van het aantal nieuwe diagnoses bij homomannen in Vlaanderen. Wat Sensoa bijzonder hoopvol stemt is dat 96% van de mensen met hiv die behandeld worden in 2015, een onderdrukte virale lading hebben.
In 2014 stelde men een daling vast met 19% van het aantal nieuwe diagnoses met hiv bij mannen die seks hebben met mannen. In 2015 werd een lichte toename vastgesteld van het aantal nieuwe diagnoses bij homomannen, De gestage stijging van het aantal nieuwe diagnoses tussen 1997 en 2013 ligt achter ons. Wat er schuilgaat achter de regionale verschillen is onduidelijk. In Vlaanderen lijkt het combineren van verschillende preventietechnieken (combinatiepreventie) te werken. Wel blijkt de noodzaak van een specifiek hiv-plan voor Brussel. Samen met Sensoa stelden eerder dit jaar verschillende Brusselse organisaties en beleidsmakers een actieplan op. Nu is het zaak om dit te vertalen naar concrete engagementen.

Minder diagnoses onder heteroseksuelen
Daarnaast wijst het rapport op een daling met 11% van het aantal nieuwe diagnoses met hiv via heteroseksuele overdracht. Deze is vooral toe te schrijven aan de daling bij personen uit zwart Afrika (Sub-Saharaans Afrika), al blijkt die daling zich vooral voor te doen bij de mannen. De precieze oorzaak van deze daling is nog moeilijk in te schatten. Mogelijks speelt het migratiebeleid een rol, alsook attitudes ten opzichte van testen onder de doelgroep. Afrikaanse vrouwen nemen een aandeel in van 2/3 van de nieuwe diagnoses bij personen uit zwart Afrika.
De cijfers die betrekking hebben op deze groep zijn evenwel moeilijk te interpreteren omdat ze nauw samenhangen met migratiegolven.

Combinatiepreventie
Nieuwe besmettingen zijn het resultaat van de combinatie van onder meer het (beïnvloeden van) het gedrag van de doelgroep, de beschikbaarheid van preventiemiddelen (condooms, PrEP...) en de mogelijkheid van vroege behandeling die nieuwe infecties helpt voorkomen.
Nieuwe diagnoses worden onder meer beïnvloed door het testbeleid en testgedrag zodat nieuwe infecties ook worden vastgesteld en van de instroom van mensen uit gebieden waar hiv veel voorkomt. Het antwoord bestaat dan ook uit combinatiepreventie.

Sensoa blijft dan ook inzetten op het promoten van condoomgebruik en het verspreiden van condooms en glijmiddelen. Daarnaast sporen we homomannen aan om zich regelmatig te laten testen en voeren we sensibiliseringsacties voor een goede seksuele gezondheid. Ook het ondersteunen van het project Swab2Know van het Instituut voor Tropische Geneeskunde past daarin: veldwerkers van Sensoa verzamelen in homo-uitgaansgelegenheden speekselstalen van homomannen die zich willen laten testen op hiv.

Testen is één van de sleutelfactoren in preventie van hiv, want wie zijn diagnose kent zal veilig(er) vrijen en kan behandeld worden. Het aantal testen in België blijft relatief stabiel. Bovendien blijkt dat een derde van de tests op initiatief van de patiënt werden uitgevoerd en dat vooral mannen die seks hebben met mannen daarin goed scoren (44% op eigen initiatief).
Homomannen scoren ook bijzonder hoog in vroegtijdige diagnoses (diagnoses kort na de infectie): 43% tegenover 20% bij heteroseksuelen Laattijdige diagnoses, een diagnose waarbij de afweer al verzwakt is, blijven een probleem : 35% van de diagnoses is laattijdig, 27% bij homomannen. Nuance daarbij is dat we vermoeden dat personen die al een tijdje geïnfecteerd zijn, nu beter bereikt worden en zich toch laten testen.
Jo vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin stelt “Het is verheugend vast te stellen dat onze sensibiliseringscampagnes voor veilig vrijen een positief effect hebben. Uit de cijfers blijkt ook dat een doelgroepspecifieke aanpak resultaten oplevert.”


… en behandelen!

Sensoa is ook opgetogen te merken dat 96% van de mensen met hiv die behandeld worden in 2015 een onderdrukte virale lading hebben. Medicatie opstarten na een hiv-diagnose is in de eerste plaats goed voor de gezondheid van de persoon met hiv én het vermindert ook de kans op overdracht van hiv. Minister De Block beloofde vanaf 2017 medicatie onmiddellijk na de diagnose terug te betalen. Sensoa is verheugd met deze beleidskeuze en is ervan overtuigd dat dit in de toekomst zal bijdragen tot een verdere daling van de nieuwe infecties.

https://www.wiv-isp.be/nl/pershoek/lichte-toename-van-het-aantal-nieuwe-hiv-diagnoses-bij-msm-op-nationaal-niveau-na-de-daling

www.sensoa.be