Hersenletsel bij boksers en voetballers

nieuws De helft van alle voetballers krijgt ergens in de sportloopbaan een hersenschudding. Er zijn aanwijzingen dat veelvuldig koppen ook een rol kan spelen bij het ontstaan van chronisch hersenletsel. Bij amateurboksers eindigt één op de acht gevechten in een hersenschudding, en bij profboksers geldt dat waarschijnlijk voor bijna alle wedstrijden.
Bij sporters die meerdere hersenletsels oplopen, dreigt chronische hersenbeschadiging en dat kan weer leiden tot dementie. Onder profboksers vallen in dat opzicht de meeste slachtoffers: bij 40 tot 80 procent is chronisch hersenletsel aangetoond. Dat zegt de Nederlandse Gezondheidsraad in een recent advies.
Hersenletsel door boksen of voetballen is niet volledig te voorkomen, maar wel kan de schade beperkt worden.
Bij zowel boksers als voetballers moet de diagnose hersenletsel al tijdens de wedstrijd worden gesteld om te bepalen of het verantwoord is de sporter nog verder te laten deelnemen. Met een hersenschudding doorspelen is uit den boze.

De Gezondheidsraad ziet bij de diagnose van zowel acuut als chronisch hersenletsel een belangrijke taak weggelegd voor neuropsychologische tests en beveelt aan deze op te nemen in elke verplichte sportkeuring.
De bokssport kan volgens de Gezondheidsraad door regelaanpassingen minder riskant gemaakt worden. Boksers moeten zo goed mogelijk worden geïnformeerd over de risico's van hun sport, zowel op de korte als op de lange termijn, en ze zouden alleen horen te boksen als ze die risico's accepteren. Wedstrijddeelname van jongeren onder de zestien jaar zou verboden moeten worden. De raad beveelt aan ringartsen een opleiding te geven die voldoet aan de eisen van de internationale amateurboksersbond en hen tevens, evenals scheidsrechters en trainers, regelmatig bij te scholen.

In vergelijking met amateurs lopen professionele boksers veel meer risico, onder meer omdat ze zonder hoofdbescherming boksen en hun wedstrijden langer duren. Het is onduidelijk of er voor profboksers in Nederland altijd adequate medische begeleiding is. De Nederlandse Boksbond heeft wel een medische commissie voor de amateurs, maar niet voor de profs. Bovendien is een groot deel van de profboksers buiten de NBB georganiseerd. De Gezondheidsraad geeft daarom in overweging om - mochten regelaanpassingen lang op zich laten wachten of weinig effect sorteren op de mate waarin boksers hersenletsel oplopen - profboksen in Nederland te verbieden.

Tijdens voetbalwedstrijden zou altijd medische zorg aanwezig moeten zijn om een hersenschudding vast te stellen en maatregelen te nemen. Bij profwedstrijden in Nederland is dat het geval, maar bij de amateurs is het niet altijd mogelijk. Daar zou deze taak door coaches en scheidsrechters moeten worden overgenomen. Er is in de Verenigde Staten een langs-de-lijn test ontwikkeld waarmee ook een leek eenvoudig kan bepalen of een speler mogelijk een hersenschudding heeft opgelopen. De Gezondheidsraad beveelt aan deze test ook in Nederland te gebruiken. Bij vermoeden van een hersenschudding dient de speler uitgebreider onderzocht te worden.
De preventie van hersenletsel is ook gediend met een strikte handhaving van de regels van het spel, en met een bijstelling daarvan op twee punten. De internationale voetbalfederatie (FIFA) werkt al aan een 'elleboogverbod' bij koppen. De Gezondheidsraad pleit voor een snelle en algemene invoering hiervan. Een tweede aanbeveling is om een tijdelijke spelerswissel toe te staan. Een geblesseerde speler kan dan uitgebreider worden onderzocht zonder dat dit een negatieve invloed heeft op de sterkte van het elftal.
De Gezondheidsraad pleit voor het aanleren van goede koptechnieken en is en vindt dat koptraining niet aan spelers onder de zestien gegeven zou moeten worden. Daarnaast is de raad voorstander van meer onderzoek naar de biomechanica van koppen. Uitbreiding van de kennis hierover is dringend gewenst om het ontwikkelen van eventuele beschermingsmiddelen mogelijk te maken.