Waarom beter geen smartphones en tablets op de slaapkamer?

123-vr-tablet-slapen-bed-slaapprob-comp-170-01.jpg

nieuws 33 procent van de Belgische vrouwen van 15 jaar en ouder en 26 procent van de mannen hebben te kampen met slaapproblemen. Dat blijkt uit de nationale gezondheidsenquête 2013 van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) . Dat is een derde meer dan in 2001.

Volgens een recent Fins onderzoek zou het aantal tieners met een slaapstoornis de laatste twintig jaar verdubbeld zijn. Maar liefst 20 procent van de Finse meisjes tussen 13 en 17 jaar en ruim 10 procent van de jongens voelt zich chronisch vermoeid. Ook in ons land kampen steeds meer tieners met slaaptekort en vermoeidheidsproblemen. Zo bleek uit een studie uit 2011 van de Vrije Universiteit Brussel bij 1298 jongeren van 14 tot 20 jaar in Vlaanderen dat de helft van de jongeren (49,7%) een tekort aan slaap aangeeft. Ruim 30% kampt met veel tot heel veel slaperigheid tijdens de les. Verder is er een grote discrepantie wat betreft de mate van uitgerustheid tijdens de week versus het weekend. Zo menen slechts 11% van de jongeren uitgerust te zijn in de week, in vergelijking met 63% in het weekend. In het weekend slapen ze veel langer slapen om de slaapschuld die ze in de loop van de week hebben opgebouwd, in te halen.

Elektronische toestellen
Een van de redenen waarom meer mensen - jongeren en volwassenen - met slaapproblemen kampen, is volgens slaapexperts het toenemend gebruik van allerlei multimedia. Net voor het slapengaan nog e-mails lezen, sms'en versturen, surfen op het internet en sociale media... is een belangrijke bron van slaapverstoring en slaperigheid overdag. Dat blijkt steeds duidelijker uit recent onderzoek, ook in ons land.

• Een onderzoek aan de KU Leuven uit 2007 bij 1.656 Vlaamse jongeren tussen 13 en 17 in het vakblad Sleep toonde bijvoorbeeld aan dat 35 procent van de tieners moe opstaan door te laat te gsm'en. Wie verschillende keren per week met zijn gsm aan de slag is na bedtijd heeft vijf maal meer kans op slaapgebrek. Hoe later het wordt, hoe schadelijker het effect op de slaap van de tieners. Wie tot drie uur 's nachts ligt te sms'en of bellen, heeft vier keer meer kans om 's morgens op te staan met slaapgebrek. Als het meteen na bedtijd gebeurt, is het effect beperkter, maar niettemin duidelijk: deze groep tieners loopt dubbel zoveel risico op slaapgebrek.

• Volgens het reeds geciteerde onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel uit 2011 blijkt dat vooral het gebruik van internet, gsm en computer- of videospelletjes, en in mindere mate het gebruik van televisie, tot een tekort aan slaap en een verhoogde slaperigheid overdag leidt. Van de jongeren die geen gebruik maken van hun gsm alvorens te gaan slapen, geeft 13% aan voldoende te slapen en vertoont bijna 8% een slaaptekort. Van de jongeren die elke avond gebruik maken van hun gsm in het uur voor het slapengaan, slaapt 20,5% voldoende en vertoont 26% een slaaptekort. Deze trend vinden we eveneens terug bij het gebruik van internet. Hoe vaker men in de week gebruik maakt van internet, hoe groter de kans op een tekort aan slaap. Het luisteren naar muziek gedurende het uur voor het slapengaan, zorgt voor een langere inslaaptijd met een verminderde slaapduur tot gevolg.

• Volgens een onderzoek van de Amerikaanse National Sleep Foundation uit 2014 slapen kinderen die elektronische toestellen 's nachts niet uitschakelen maar op standby laten staan, gemiddeld een halfuur tot één uur minder en ook minder goed dan kinderen die dat wel doen. Ongeveer drie op vier kinderen schakelen hun toestellen 's nachts niet uit.

• Volgens een recente Amerikaanse studie in het tijdschrift Pediatrics slapen kinderen met tablets en smartphones in hun slaapkamer gemiddeld 21 minuten minder dan leeftijdsgenootjes die niet over dergelijke toestellen beschikken, en klagen ook meer over slaaptekort en vermoeidheid. Kinderen met een televisie op hun slaapkamer slapen gemiddeld 18 minuten minder. Kinderen met een tablet, smartphone én een TV-toestel op hun slaapkamer, slapen gemiddeld 37 minuten minder in vergelijking met kinderen zonder die toestellen. Het onderzoek sloeg op 2.048 kinderen tussen 10 en 13 jaar.

Alhoewel dit soort studies geen oorzakelijk verband tussen beeldschermgebruik en slaaptekort kunnen aantonen - het beeldschermgebruik zou bijvoorbeeld ook een gevolg kunnen zijn van reeds bestaande slaapproblemen - zijn experts er meer en meer van overtuigd dat elektronische media op de slaapkamer een negatief effect hebben op de duur en de kwaliteit van de slaap. De meeste mensen zullen beter slapen als er geen mobiele telefoons en andere elektronische apparaten in de slaapkamer zouden staan.

Blauw licht

Er zijn verschillende mogelijke verklaringen waarom blootstelling aan beeldschermen voor het slapengaan en tijdens de slaap tot slaapproblemen kan leiden.
• Mensen die voor het slapengaan bezig zijn met hun vrienden op Facebook of lang sms'en, zijn mentaal en emotioneel te geactiveerd om vlot te gaan slapen en dat dit zorgt voor een latere slaaptijd.

• De tijd die men spendeert aan de elektronische media vervangt de tijd die men anders zou slapen.

• De smartphone maakt ons ‘waakzaam’ zodat onze slaap meer kans heeft om verstoord te worden en we uiteindelijk minder goed slapen. Een lichtflits of een trilling van de telefoon of een tekstbericht op het verkeerde moment, kan u volledig bewust maken.

• Verschillende recente studies tonen aan dat het licht dat de apparaten afgeven, het bioritme verstoort waardoor minder slaaphormonen (melatonine) worden aangemaakt, die maken dat men slaperig wordt, en meer cortisol dat u wakker houdt. Daardoor raken we later in slaap en slapen we ook minder diep. Zelfs korte uitbarstingen van licht, een berichtwaarschuwing of het controleren van uw telefoon, kan een effect hebben.
Uit een recente Amerikaanse studie in het vakblad Proceedings of the National Academy of Sciences bleek bijvoorbeeld dat mensen die voor het slapengaan een lichtgevend tablet of e-reader gebruikten om te lezen, gemiddeld tien minuten later in slaap vielen dan diegenen die een boek hadden gelezen. Ook was hun remslaap twaalf minuten korter en voelden ze zich 's ochtends minder uitgerust.

Het felle, blauwe licht van iPads en iPhones zou schadelijker zijn dan dat van televisie. Enerzijds door de aard zelf van dat licht dat de lichtgevoelige cellen in onze ogen sterker prikkelt. Zie bijvoorbeeld een recent artikel in het bekende wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Behalve de intensiteit van het licht speelt ook de afstand een rol. Hoe dichter u bij de lichtbron zit, hoe slechter voor het slaapritme.

Praktisch advies
• Slaapdeskundigen adviseren minstens 1 uur voor het slapengaan geen tablet, smartphone of computer te gebruiken.
• Gebruik liever geen tablet en dergelijke in bed en leg uw smartphone niet op uw nachtkastje. Gebruik liever een klassieke wekker in plaats van uw GSM.
• Schakel elektronische toestellen in de slaapkamer uit.


Laatst bijgewerkt: oktober 2019

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram