Wat kan je doen tegen zwangerschapsmisselijkheid en braken?

Laatst bijgewerkt: maart 2021

Delen Whatsapp Tweet Mail

In dit artikel

dossier In de eerste drie maanden van de zwangerschap hebben veel vrouwen last van misselijkheid. Vaak gaat die misselijkheid gepaard met braken. Ongeveer één zwangere vrouw op twee heeft er in mindere of meerdere mate last van. Sommigen ervaren het alleen ’s morgens, anderen bijna de hele dag. Meestal verdwijnen de klachten rond week 16 à 20.

Lees ook: Minimi.be: een nieuwe place to be voor jonge ouders (in spe)

Oorzaken

De oorzaak is niet goed gekend. Mogelijks is het een gevolg van hormonale veranderingen in het begin van de zwangerschap die het braakcentrum in de hersenen prikkelen. Het zou alvast geen psychologisch probleem zijn ten gevolge van stress bijvoorbeeld. In de meeste gevallen is het vooral erg vervelend maar niet ernstig, en bestaat er geen risico voor de moeder of het ongeboren kind. Integendeel zelfs: volgens sommige onderzoeken zouden vrouwen met gewone zwangerschapsmisselijkheid tot de helft minder kans op een miskraam hebben. Een mogelijke verklaring is dat misselijkheid vermoedelijk beschermt tegen bepaalde giftige stoffen.

Lees ook: Hoe lang moet je foliumzuur gebruiken tijdens de zwangerschap?

Wanneer naar dokter?

Raadpleeg wel je arts in volgende situaties:

• Als je meer dan driemaal per dag moet braken;

• Als het vele overgeven na een paar weken niet ophoudt;

• Als je zelfs geen vocht meer kunt binnenhouden;

• Als je meer dan 5 procent van je gewicht verliest dat je had voor de zwangerschap. Bijvoorbeeld: je woog 70 kilo voor je zwangerschap en nu 66,5 kilo. Dan ben je dus 5 procent afgevallen;

• Als de misselijkheid en het braken ook in de tweede helft van de zwangerschap blijft aanhouden: dat kan wijzen op een andere oorzaak (bijvoorbeeld een maagdarm-ontsteking, zwangerschapshypertensie,...).

•Als je last hebt van begeleidende klachten zoals koorts, algemeen onwel zijn, blijvende misselijkheid, verandering van stoelgangpatroon, pijn bij het plassen,...

Een ernstige maar gelukkig vrij zeldzame vorm van zwangerschapsbraken, hyperemesis gravidarum, uit zich in hardnekkig braken, gewichtsverlies (meer dan 5% van het gewicht vóór de zwangerschap) en uitdroging. In dat geval moet je zo snel mogelijk je arts raadplegen en kan een tijdelijke opname in het ziekenhuis nodig zijn om intraveneus vocht toe te dienen.

Lees ook: Constipatie tijdens de zwangerschap

TIps tegen zwangerschapsmisselijkheid

• Bij ochtendmisselijkheid kan je voor het opstaan in bed iets kleins eten, bijvoorbeeld een beschuit of toast, een potje yoghurt,…

• Drink onmiddellijk bij het opstaan een glas lauw water of vruchtensap.

• Neem een licht ontbijt.

• Ben je de hele dag misselijk, dan kan je het best regelmatig (om de twee à drie uur) iets kleins eten of drinken. Eet bijvoorbeeld een boterham of een stuk fruit tussen de maaltijden door. Stop zeker niet met eten. Omdat je minder eet dan normaal, is het belangrijk om vooral producten te eten die voldoende energie leveren. Kies dus bijvoorbeeld voor volle producten (volle melk, volle yoghurt,...).

• Probeer na te gaan welke prikkels (bv. geuren, lange autoritten...) of voedingsmiddelen misselijkheid opwekken of versterken. Vermijd deze zo veel mogelijk. Laat bijvoorbeeld iemand anders koken, of kook in de magnetron waarbij minder geuren vrijkomen. Zorg ook voor voldoende frisse lucht in huis en haal geregeld een frisse neus buiten.

• Drink voldoende water, zeker als de misselijkheid gepaard gaat met braken. Soms helpen koolzuurhoudende dranken.

• Rust voldoende uit want vermoeidheid kan de misselijkheid verergeren. Ga niet direct na het eten liggen, maar blijf nog tien tot twintig minuten rechtop zitten.

• Vermijd sterk gekruide, zure en vetrijke of gefrituurde voeding. Veel vet zorgt ervoor dat voedsel langer in de maag blijft en kan de misselijkheid dus verergeren.

• Neem een koude maaltijd als je die beter verdraagt dan een warme maaltijd. Koud voedsel geurt bovendien minder. Wees wel voorzichtig met rauwe producten (bv. geen rauwe vis of rauw vlees).

• Ook in de laatste maanden van de zwangerschap kan je last hebben van misselijkheid. Dat komt doordat de baarmoeder tegen de maag drukt. Eet dan regelmatig kleine maaltijden.

• Vermijd alcohol en tabak.

• Als je al misselijk bent, kan het helpen om langzaam in te ademen door de neus en uit te ademen door de mond. Je kan ook op ijsblokjes zuigen of kauwen, of op een citroenschijfje zuigen.

• Besteed extra zorg aan je tandhygiëne, want door het overgeven hebben je tanden veel te lijden. Spoel na het overgeven je mond dus goed met water, maar poets je tanden niet direct. Wacht minstens een half uur. De zuren die bij het overgeven in de mond komen, maken het glazuur namelijk zacht, wat het gevoelig maakt voor beschadiging.

Lees ook: Bevestigd: vergeetachtigheid van nieuwe mama’s is tijdelijk

Geneesmiddelen

Bij ernstige klachten die blijven aanslepen en die een grote impact hebben op je normaal functioneren, kan de huisarts of gynaecoloog een geneesmiddel voorschrijven. Neem tijdens de zwangerschap nooit een geneesmiddel op eigen houtje, maar bespreek dit altijd eerst met je arts. Neem de medicatie bovendien zo kort mogelijk. Stop zodra de klachten voorbij zijn en na het eerste trimester.

• Anti-histaminica (Meclozine: Agyrax, Postafene)
Dit zijn geneesmiddelen die ook gebruikt worden bij allergie. Neem bij voorkeur 12,5 mg ’s avonds tot maximaal twee keer per dag 12,5 mg. Meclozine kan sufheid en slaperigheid veroorzaken. Bestuur dus beter geen auto als je dit geneesmiddel neemt. Het gebruik van meclozine bij dreigende vroeggeboorte is af te raden.

• Metoclopramide (Dibertil, Docmetoclo, Metoclopramide EG, Primperan): 5 à 10 mg drie maal per dag (max. 0,5 mg/kg/dag).
Metoclopramide kan zogenaamde extrapiramidale symptomen veroorzaken: plotse stoornissen in de spierspanning, bewegingsstoornissen, abnormale bewegingen van het gezicht, de ogen, stijve nek, onwillekeurige bewegingen, rusteloosheid,… Daarom nemen vrouwen jonger dan 20 jaar dit geneesmiddel beter niet. Het Europees Geneesmiddelenagentschap schrijft een maximaal gebruik van vijf dagen voor. Je mag het ook niet nemen in combinatie met kalmeermiddelen en als je lijdt aan epilepsie of de ziekte van Parkinson.

• Domperidon (Motilium en generieken): maximaal 10 mg, drie maal per dag (maximaal 30 mg per dag) of maximaal twee maal per dag een zetpil van 30 mg. De orale vormen van 20 mg en suppo’s van 10 mg of 60 mg neem je beter niet.
Domperidon kan, vooral bij hoge dosissen (meer dan 30 mg per dag) en bij mensen met bepaalde hartaandoeningen of in combinatie met bepaalde geneesmiddelen, hartritmestoornissen en hartstilstand veroorzaken. Je neemt het beter niet langer dan zeven dagen.

Lees ook: Een verkoudheid tijdens de zwangerschap: wat kan je eraan doen?

Andere behandelingen

• Pyridoxine (vitamine B6)
De doeltreffendheid is onvoldoende aangetoond. Je gebruikt het dan ook beter niet tijdens de zwangerschap.

• Gember
Diverse richtlijnen, onder meer van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), het Britse National Institute for Health and Care Intelligence (NICE) en het American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), raden preparaten aan op basis van gemberwortel voor de behandeling van zwangerschapsmisselijkheid. Dosissen van 250 mg, vier keer per dag (dus maximaal 1 g per dag), blijken veilig. Gebruik het zo kort mogelijk (in sommige richtlijnen is sprake van maximaal vier dagen). Indien je overweegt om een gemberpreparaat te nemen, bespreek dit dan eerst met je arts.

• Acupunctuur & acupressuur
Meerdere studies tonen een gunstig effect aan van acupunctuur en acupressuur op de pols (P6) bij zwangerschapsmisselijkheid en –braken, maar enkele studies vinden ook geen effect. Anderzijds zijn geen bijwerkingen van acupunctuur of acupressuur bekend. Het Britse National Institute for Health and Care Intelligence (NICE) raadt acupressuur van de pols aan als een mogelijk alternatief voor geneesmiddelen.

• Het is niet aangetoond dat hypnose of homeopathie helpt tegen zwangerschapsmisselijkheid. Het wordt dan ook niet aangeraden.

Lees ook: 80 procent zwangere vrouwen kiest voor de NIPT

Bronnen:
www.bcfi.be
www.fk.cvz.nl
www.henw.org
www.nhg.org
http://cks.nice.org.uk
https://www.evidence.nhs.uk
http://sogc.org
www.aafp.org
https://www.rcog.org.uk
https://www.pregnancysicknesssupport.org.uk