Gerelateerde artikels
Posttraumatische Stress-Stoornis (PTSS) bij zwangerschap en bevalling
dossier Vroeger dachten artsen en psychologen dat alleen heel erge ervaringen, zoals bijvoorbeeld slachtoffer zjjn van seksueel geweld of getuige zijn van een moord, je zodanig kunnen traumatiseren dat je een angststoornis ontwikkelt, met name Posttraumatische Stress-Stoornis (PTSS). Intussen werd meer onderzoek gedaan en weet men dat ook mensen die minder catastrofale ervaringen hebben beleefd PTSS kunnen krijgen. Niet alleen het type trauma speelt dus een rol, maar ook hoezeer de ervaring jou precies raakte.
Kenmerkend zijn zogenoemde flashbacks, heel intensieve herinneringen aan die traumatische
ervaring, die steeds maar ongecontroleerd opduiken, tot weken en zelfs jaren nadien, en de persoon telkens de gebeurtenis opnieuw laten ervaren. Meestal zijn ze getriggerd door een geur, geluid of een optische waarneming, kortom iets dat in verband staat met het trauma.
Vaak komen er lichamelijke symptomen bij: je hebt ademnood, je trilt, je wordt duizelig en krijgt een verhoogde hartslag. Verdere posttraumatische symptomen zijn slaapproblemen en nachtmerries. Je probeert gebeurtenissen en situaties te mijden die aan de traumatische ervaring laten denken. Hoe meer van deze symptomen naast die flashbacks optreden hoe waarschijnlijker het is dat door het trauma een gevolgstoornis is ontstaan, de Posttraumatische Stress-Stoornis (PTSS).
PTSS tijdens zwangerschap
Als een vrouw een traumatische ervaring heeft meegemaakt en zwanger wordt, kunnen de traumatische symptomen weer tevoorschijn komen. Vrouwen die bijvoorbeeld slachtoffer werden van seksueel misbruik, worden bang voor gynaecologische onderzoeken en voor de bevalling zelf. Zwangere vrouwen willen hun ongeboren kindje tegen alles beschermen, dus zeker ook voor trauma‘s. Als ze vrezen dat ze hun kindje geen veiligheid kunnen garanderen, dan kan dat negatieve gevoelens en gedachten over de toekomst geven.
PTSS door bevalling
Hoeveel vrouwen in totaal ervan betrokken zijn, is onbekend, ook omdat PTSS in verband met bevalling nog niet zo bekend is. Toch hebben studies bewezen dat 1,5% van alle vrouwen na de bevalling alle symptomen van een PTSS vertonen, en nog veel meer vrouwen enkele van de symptomen vertonen. Dat is tien keer dan het aantal vrouwen dat na een bevalling aan een psychose lijdt, de zogenaamde kraamtijdpsychose, die wel overal gekend is.
Het gaat vooral om vrouwen die voor het eerst moeder worden en de geboorte als traumatisch zien. Ze vrezen de pijn, hebben schrik dat iets fout loopt voor henzelf en het kindje, en zijn ook bang voor de hulpeloosheid en het feit dat ze geen controle hebben over wat er met hen en de baby staat te gebeuren.
Er zijn bepaalde riscofactoren voor dit type PTSS.
Voor de geboorte: optreden van PTSS voor de zwangerschap, depressie en complicaties tijdens de zwangerschap, grote vrees voor de bevalling.
Tijdens de geboorte: je neemt de bevalling of de keizersnede heel negatief waar, of je hebt het gevoel dat niemand goed voor je zorgde of je pijn niet ernstig werd genomen. Je voelt je gewoon uitgeleverd.
Na de geboorte: Als je die situatie voor jou niet goed kunt oplossen, opkomende stress door de nieuwe situatie met de baby, depressie.
Vaak willen vrouwen met een traumatische ervaring tijdens hun eerste zwangerschap of geboorte niet opnieuw zwanger worden. Als ze dan toch van mening veranderen en een nieuw kindje in hen groeit, gebeurt het vaak dat die voormalige traumatische ervaring weer present is, net alsof ze het
gisteren hadden meegemaakt. De zwangere vrouw wordt heel erg bang voor de komende bevalling en probeert de geboorte tot het uiterste te controleren bijvoorbeeld door voor een geplande keizersnede te kiezen.
Wat je ertegen kunt doen
Je verwerkt jouw traumatische ervaringen beter als je er zoveel mogelijk over praat. Het is best mogelijk dat je daarbij heel sterke gevoelens krijgt. Met de tijd worden ze hopelijk minder sterk, zodat je jezelf ervan kan distantiëren.
Schrijf jouw ervaringen op. Wees heel gedetailleerd.
Zorg ervoor dat je tijdens de nieuwe zwangerschap goede begeleiding en steun krijgt. Plan de bevalling en bespreek jouw wensen en waarover je bang bent met jouw vroedvrouw en jouw gynaecoloog.
Zoek hulp bij een psychotherapeut / traumapsychotherapeut.
Er zijn verschillende vragenlijsten die de mate van PTSS klachten meten. Stichting
bevallingstrauma biedt er twee aan. Je vindt ze hier.
Bronnen:
„ Krisen in der Schwangerschaft: Ein Wegweiser für schwangere Frauen und alle, die sie begleiten“
Almut Dorn und Anke Rohde. Kohlhammer. ISBN 978-3-17-034206-4
Psychosomatik in der Gynäkologie. Anke Rohde, Andrea Hocke. Almut Dorn. Schattauer. ISBN: 978-3-608-43190-2
Lees ook: Steeds meer jongeren in psychiatrie na uitlekken naaktfoto’s
auteur:
Dr. Judith Schmitz,
gezondheidsjournalist
