Nederlandse Gezondheidsraad adviseert vitamine D supplementen voor ouderen, zwangere vrouwen en mensen die weinig in zon komen

nieuws De Nederlandse Gezondheidsraad heeft een nieuw vitamine D-advies uitgewerkt.
Vitamine D is van belang voor een goede botopbouw. Een gebrek aan vitamine D veroorzaakt rachitis bij kinderen. Bij volwassenen leidt een ernstig gebrek aan vitamine D tot osteomalacie. Bij deze aandoeningen is het bot zwak en pijnlijk. Tevens kan vitamine D-gebrek spierzwakte en spierkrampen veroorzaken. Het is ook aannemelijk dat vitamine D een beschermende rol speelt bij vallen bij ouderen.

De beschermende functie van vitamine D bij aandoeningen als kanker, diabetes, hart- en vaatziekten, infectieziekten en auto-immuunaandoeningen is onvoldoende aangetoond. Er zijn weliswaar aanwijzingen voor een verband tussen de totale vitamine D voorziening en een lager risico op deze aandoeningen, maar onderzoeken naar het effect van extra vitamine D op dit risico zijn er op dit moment onvoldoende.

Mensen krijgen gemiddeld ongeveer een derde van hun vitamine D-behoefte binnen via hun voeding (onder andere vette vis, lever, vlees, eieren, melkproducten en margarines).

Twee derde van de aanmaak van vitamine D vindt plaats door zonlicht op de huid. Bij een alledaagse blootstelling verschilt deze aanmaak per huidtype: een lichte huid maakt meer vitamine D aan dan een donkere. Mensen die onvoldoende vitamine D aanmaken uit zonlicht, kunnen dit niet helemaal compenseren met hun voeding. Dat betekent dat zij aangewezen zijn op supplementen.

Per groep adviseert de Gezondheidsraad het volgende.

Van 4-70 jaar
Er zijn onvoldoende aanwijzingen dat alle kinderen, adolescenten en volwassenen tussen de 4 tot 70 jaar uit gezondheidsoogpunt extra vitamine D nodig hebben. Kinderen, adolescenten en volwassenen tussen 4 en 70 jaar moeten dagelijks 10 microgram vitamine D opnemen.

• Mensen met een lichte huid, die dagelijks voldoende buiten komen (15 tot 30 minuten bij hoog staande zon tussen 11.00 en 15.00 uur met hoofd en handen onbedekt) maken ongeveer twee derde van hun vitamine D-behoefte aan uit zonlicht. Wanneer een groter deel van het lichaam wordt blootgesteld, volstaat kortere tijd. Zonnebadend in de felle zomerzon volstaan enkele minuten. Deze groep heeft dus geen extra vitamine D nodig uit een supplement indien ze gevarieerd eten (met gebruik van halvarine, margarine en bak- en braadproducten). Zij verkrijgen naar schatting twee derde van het benodigde vitamine D via zonlichtblootstelling en een derde via de voeding.

• Mensen die een donkere huid hebben, die lichaamsbedekkende kleding dragen of die weinig buitenkomen hebben dagelijks 10 microgram vitamine D nodig uit een supplement om in hun behoefte te voorzien.

• Vrouwen tussen 50 en 70 jaar wordt aangeraden voor de zekerheid 10 microgram vitamine D per dag te nemen. Voor vrouwen tussen 50 en 70 is het aannemelijk dat dit de botdichtheid verbetert.

• Zwangere vrouwen wordt aangeraden voor de zekerheid 10 microgram vitamine D per dag te nemen om de nadelige gevolgen van een vitamine D-tekort voor hun eigen gezondheid en mogelijk ook die van de pasgeborene te voorkomen. Vooral zwangere vrouwen die een donkere huidskleur hebben of onvoldoende blootstaan aan zonlicht lopen een verhoogd risico op een tekort. Maar ook circa 10 procent van de zwangeren met een westerse achtergrond heeft een vitamine D-tekort. Het lijkt van belang om al voorafgaande aan de zwangerschap met suppletie te beginnen, omdat de aanleg van bot bij het kind al in het eerste trimester van de zwangerschap begint.
Omdat borstvoeding zeer weinig vitamine D bevat, lijkt de behoefte aan vitamine D van vrouwen die borstvoeding geven nagenoeg niet verhoogd.

Kinderen van 0 tot en met 3 jaar
De Gezondheidsraad beveelt aan jonge kinderen dagelijks 10 microgram extra vitamine D te geven, omdat overtuigend is bewezen dat dit hen beschermt tegen rachitis.

Ouderen vanaf 70 jaar
De raad beveelt ouderen aan per dag 20 microgram vitamine D uit een supplement te gebruiken, omdat overtuigend is bewezen dat dit beschermt tegen botbreuken en het aannemelijk is dat dit het valgevaar bij deze groep vermindert. In vergelijking met vroegere normen is dit een verhoging met 5 microgram per dag.

Overzicht van de aanbevelingen dagelijkse behoefte vitamine D

Kader

Groep Dagelijkse behoefte (microgram) Supplement (microgram)
Lichte huid + voldoende zon Supplement (microgram)
Lichte huid – weinig zon
Donkere huid
0-4 jaar 10 10 10
Vrouwen 4-50 jaar 10 0 10
Vrouwen 50-70 jaar 10 10 10
Mannen 4-70 jaar 10 0 10
Vanaf 70 jaar 20 20 20
Zwangere vrouwen 10 10 10

U kan het volledige advies downloaden op deze vinden op: www.gr.nl.