Veiligheid plantaardige voedingssupplementen baart zorgen

nieuws Terwijl veel consumenten ‘natuurlijk’ zien als ‘veilig’, bevatten sommige plantaardige voedingssupplementen natuurlijke stoffen uit planten - de zgn. alkenylbenzenen - die de gezondheid van de mens kunnen schaden In hoge doses kunnen deze stoffen bij proefdieren leverkanker veroorzaken.

Een EU-onderzoek naar plantaardige voedingssupplementen, gepubliceerd in de novembereditie van het tijdschrift Food and Nutrition Sciences, wijst uit dat in veel plantensupplementen de gehaltes aan alkenylbenzenen zo laag zijn dat ze geen risico vormen. Daarentegen zijn er ook plantaardige voedingssupplementen op de markt die alkenylbenzenen bevatten in gehaltes die bij inname volgens de aanbevolen dosering een dagelijkse dosis alkenylbenzenen oplevert die bij proefdieren tumoren kan veroorzaken. De auteurs dringen daarom aan op betere regelgeving en kwaliteitscontrole voor plantaardige voedingssupplementen die alkenylbenzenen bevatten.
Plantaardige voedingssupplementen zijn een groeimarkt in de Europese Unie. Om de veiligheid van plantaardige voedingssupplementen binnen de EU te beoordelen selecteerden en analyseerden onderzoekers van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, de universiteit van Milaan en Proform SA in het EU-project PlantLIBRA, risicovolle plantaardige verbindingen die aanwezig kunnen zijn in plantaardige voedingssupplementen.

De onderzoekers selecteerden dertig plantaardige verbindingen die mogelijk een risico vormen omdat ze als kankerverwekkend te boek staan. De meeste van deze stoffen behoren tot de groep van de zogenoemde alkenylbenzenen of tot de groep van de zogenoemde pyrrolizidine alkaloïden. Deze plantaardige ingrediënten vormen volgens regelgevende instanties mogelijk een risico voor de gezondheid. Het gebruik van pyrrolizidine alkaloïde bevattende plantenstoffen in voedingsmiddelen en voedingssupplementen is uit voorzorg dan ook verboden in de meeste EU-lidstaten. Zo ook is het gebruik van de alkenylbenzenen estragole, methyleugenol, safrole en ß-asarone in zuivere vorm als geur- en smaakstof in levensmiddelen binnen de EU niet toegestaan. Voor het gebruik van plantaardige voedingssupplementen die alkenylbenzenen kunnen bevatten, gelden echter (vooralsnog) geen beperkingen.

De analyse van diverse plantaardige voedingssupplementen met als hoofdbestanddeel basilicum, venkel, nootmuskaat, sassafras, kaneel of kalmoes of hun etherische (essentiële) oliën, brengt aan het licht dat sommige van deze producten relatief hoge gehaltes alkenylbenzenen bevatten. Op grond daarvan concluderen de onderzoekers dat het gebruik van zulke plantaardige voedingssupplementen uit oogpunt van gezondheid prioriteit verdient in de aanpak van risicobeheersing.

De onderzoekers plaatsen wel de kanttekening dat in veel plantaardige voedingssupplementen de aangetroffen niveaus van alkenylbenzenen zo laag zijn dat ze geen bedreiging vormen voor de gezondheid. Verder merken zij op dat de resultaten, verkregen uit proefdierstudies waarbij leverkanker werd geconstateerd, zijn gebaseerd op experimenten waarbij de proefdieren hoge concentraties pure alkenylbenzenen kregen toegediend, dus niet een dosis van de alkenylbenzenen als onderdeel van het normale dieet. Het kan zijn dat de effecten in studies met zuivere stoffen overschat worden in vergelijking met effecten die optreden na toediening van alkenylbenzenen in aanwezigheid van andere ingrediënten in de normale voeding of in de plantaardige voedingssupplementen. De overige stoffen daarin kunnen namelijk de toxische werking van alkenylbenzenen tegengaan.

Vervolgonderzoek zal zich dan ook concentreren op eventuele effecten van andere voedingscomponenten op de risico’s van alkenylbenzenen. Voor dit moment echter geldt dat sommige plantaardige voedingssupplementen – ofschoon lang niet allemaal – die de alkenylbenzenen estragole, methyleugenol, safrole of ß-asarone bevatten een mogelijk risico betekenen voor de gezondheid van de mens zodat een betere regulering en kwaliteitscontrole van plantaardige voedingssupplementen die alkenylbenzenen bevatten, dringend gewenst is.