Moet je je zorgen maken over bloed in de urine (hematurie)?

dossier Als de urine rood verkleurt, komt dat vaak doordat er bloed in zit (hematurie). De oorzaak kan variëren van eerder onschuldig (bijvoorbeeld een blaasontsteking) tot ernstig (bijvoorbeeld kanker). Bij jonge mensen gaat het meestal om een eerder onschuldig verschijnsel, bij oudere mensen (+ vijftig) is de kans op een ernstiger probleem groter. De hoeveelheid bloed in de urine zegt weinig over (de ernst) van de oorzaak. Raadpleeg daarom altijd de huisarts.

Lees ook: Wat zegt je urine over je gezondheid?

Bloed in urine

• Meestal is duidelijk te zien dat er bloed in de urine zit omdat de urine roze tot helderrood of zelfs zwart verkleurt. Ook kunnen er kleine bloedklontertjes aanwezig zijn. Ziet de urine helderrood, dan gaat het meestal om een probleem van de urinewegen. Als de urine een bruinige kleur heeft, gaat het mogelijks om een probleem met de nieren.
  
• Er kan ook bloed in de urine aanwezig zijn zonder dat je het zelf merkt. Dit komt meestal aan het licht tijdens een urineonderzoek. In dat geval spreekt men van onzichtbare of microscopische hematurie.

Lees ook: 10 dingen die je moet weten over een blaasontsteking

Mogelijke oorzaken van bloed in de urine

• een zware fysieke inspanning (vooral duursporten, bv. een marathon, een roeiwedstrijd...)
• bij een vrouw kan het bloed afkomstig zijn van de menstruaties;
• na seksueel contact kan er wat bloed in de urine voorkomen door kleine wondjes. Bij kinderen kan dit een aanwijzing zijn voor seksueel misbruik;
• geneesmiddelen (bv. pijnstillers);
• een infectie van de urinewegen (bv. door een soa): dit is de meest voorkomende oorzaak. Bij ongeveer 40 % van de mensen met bloed in de urine gaat het om een infectie van de urinewegen;
• een nierbekkenontsteking;
• een goedaardige vergroting van de prostaat of een prostaatontsteking;
• nierstenen, of stenen in de urineleider of blaas;
• een verwonding aan de urinewegen of de nieren (bv. na een ongeval, bij contactsporten maar ook bij sommige duursporten zoals mountainbiken);
• een nierziekte, bv. een nierontsteking;
• een bloedstollingsstoornis (bv. sikkelcelziekte);
• kwaadaardige afwijkingen: blaaskanker, nierkanker, prostaatkanker. Dit komt vooral voor boven de leeftijd van 40 jaar.

Lees ook: Oorzaken van sterk ruikende en stinkende urine

Wanneer een arts raadplegen?

• Bij een infectie of ontsteking van de urinewegen of de blaas heb je meestal ook pijn bij het plassen en plas je minder maar vaker.
• Bij een nierbekkenontsteking kunnen dezelfde klachten optreden, maar ook pijn in de rug of de zij en koorts.
• Een niersteen kan gepaard gaan met plotse, hevige pijn in de rug, zij of onderbuik;
• Bij een nierziekte kan je ook algemene symptomen hebben zoals moeheid, verlies van eetlust enzovoorts.
  
  

Lees ook: Laparoscopie: kijkoperatie van de buikholte

Behandeling

• Als er geen oorzaak wordt gevonden, zal bij jongere mensen (- 40 jaar) de urine na twee-drie maanden opnieuw worden gecontroleerd.
• Bloed in de urine veroorzaakt door overmatige inspanning, kleine wondjes na seks of door menstruatiebloed, verdwijnt meestal vanzelf binnen enkele dagen.
• Urineweg- en blaasinfecties worden behandeld met antibiotica.
• Bij stenen in de urinewegen of nieren kan de arts een ontstekingsremmer, pijnstiller en een krampwerend middel voorschrijven. Indien nodig kunnen de steentjes operatief worden verwijderd of vergruisd.
• Tumoren in de nieren, urineleiders, blaas of prostaat worden behandeld met radiotherapie, chemotherapie of worden chirurgisch verwijderd.
• Een bloedende prostaat kan worden behandeld met medicijnen. Soms is een operatie nodig.
  
  

Lees ook: Ontsteking van de prostaat: symptomen en behandeling van prostatitis