Soorten rugpijn (5): Rugklachten ten gevolge van een wervelbeschadiging

dossier Rug- en nekklachten komen heel veel voor en hebben veel verschillende oorzaken. Doordat deze problematiek zo uitgebreid is zijn er 9 verschillende dossiers over. Hieronder kan je naar het 1e (begin)dossier. Daarin onderaan kan je naar de andere 8 dossiers doorklikken.

Lees ook: Lage rugpijn: mogelijke oorzaken en wat kan je doen?

Soorten rugpijn (5): Rugklachten ten gevolge van een wervelbeschadiging

123-vr-rugpijn-wervelfract-03-19.png
Een beschadiging van de wervels kan ernstige rugklachten veroorzaken. Ze kunnen op elke plaats in de rug voorkomen. Dergelijke letsels zijn meestal het gevolg van een ongeval, zoals bv. een wervelbreuk of –fractuur. Ze kunnen ook spontaan optreden door bv. osteoporose (botontkalking) of andere beenderziekten, of ze kunnen aangeboren zijn.

Wervelbreuk

Een breuk of fractuur van een wervel is meestal een zeer ernstig letsel omdat het kan gepaard gaan met een beschadiging van het ruggenmerg en een blijvende invaliditeit. Wervelbreuken treden meestal op bij een ongeval: een ongelukkige val, een verkeersongeval, duiken in ondiep water... Bij wervelbreuken is het belangrijk dat de patiënt niet beweegt. Daarom wordt de patiënt met een stevige kraag op een harde plank gelegd zodat de hele wervelkolom wordt gestabiliseerd en niet meer kan bewegen. Ook het hoofd moet worden ondersteund. De behandeling hangt af van de ernst en de plaats van de beschadiging van de wervelkolom en de mate van uitvalverschijnselen (gevoelloosheid, spierkracht, verlamming...).

Afhankelijk van de preciese omstandigheden zal een spoedoperatie uitgevoerd worden om het ontstaan of het verergeren van zenuwbeschadigingen te voorkomen, om de stand van de rug te corrigeren en om de rug te verstevigen. Alleszins zal u een tijdlang een speciaal korset en/of halskraag dragen om tijdens het zitten, staan en lopen een gestrekte of rechtopstaande positie te handhaven. Bovendien zal u een intensief oefenprogramma moeten volgen. Eenmaal ontstane beschadigingen van het zenuwweefsel genezen meestal niet volledig. Wel kan, met behulp van een langdurige en intensieve revalidatiebehandeling, een deel van de lichaamsfuncties weer worden hersteld. Daarnaast kunnen hulpmiddelen nodig zijn om zelfstandig functioneren mogelijk te maken.

Eerste hulp bij een wervelfractuur
Indien u getuige bent van een ongeval waarbij mogelijk sprake is van een wervelzuilfractuur, dan mag u het slachtoffer absoluut niet verplaatsen tot de hulpdiensten zijn gearriveerd. Bij pijnklachten in de nek, gevoelloosheid, verlammingsverschijnselen of bewusteloosheid, moet u er altijd van uitgaan dat er een wervelletsel is. Eventueel kan u het slachtoffer toedekken met een deken om warmteverlies te voorkomen. 

Dwarslaesie 
Een dwarslaesie, in het dagelijks taalgebruik ook wel ‘gebroken nek’ of ‘gebroken rug’ genoemd, is een beschadiging van het ruggenmerg. In het ruggenmerg lopen diverse zenuwbanen die de communicatie tussen de hersenen en de organen en spieren verzorgen. Beschadiging ('laesie') van de zenuwbanen in het ruggenmerg verbreekt het contact tussen hersenen, zenuwen, spieren en organen. De spieren onder het niveau van de beschadiging ontvangen geen impulsen meer van de hersenen, waardoor ze verlamd zijn. De huid en de organen geven geen signalen meer aan de hersenen, met als gevolg gevoelloosheid van de huid en een gestoorde werking van blaas, darmen en geslachtsorganen. De uitval kan geheel of gedeeltelijk, blijvend of tijdelijk zijn. De gevolgen zijn afhankelijk van de plaats waar het ruggenmerg beschadigd is, de ernst van de beschadiging en de snelheid waarmee de beschadiging is opgetreden. Wanneer de dwarslaesie hoog in het ruggenmerg zit, zijn de gevolgen ernstiger dan wanneer de beschadiging zich lager bevindt.

Wervelinzakking

Een wervelinzakking of compressiefractuur is een breuk van de wervel waarbij het wervellichaam als het ware wordt samengedrukt. Dit is meestal het gevolg van een val waarbij men op beide voeten terecht komt of van een val op het zitvlak. Dit soort letsel komt vaak voor bij sporten als paardrijden, parachutespringen, enz. Het is het meest voorkomende traumatische letsel van de lage rug. Een compressiefractuur kan zich uiten door hevige rugpijn. Soms is er uitstraling naar de huid of de ledematen en kunnen er uitvalsverschijnselen ontstaan, zoals een afgenomen gevoel of verminderde kracht in bijvoorbeeld het been.

Meestal geneest een wervelinzakking spontaan na een zestal weken. In die periode moet u wel uw rug zoveel mogelijk sparen. Waarschijnlijk zal u een speciale brace moeten dragen om de rug te steunen en te immobiliseren. Tegen de pijn zullen pijnstillers worden voorgeschreven. In zeldzame gevallen, wanneer de pijn na een tweetal maanden blijft aanhouden, is een operatie nodig waarbij een soort botcement in de aangetaste wervel wordt gespoten. De stevigheid van de ingezakte wervel wordt door het cement hersteld en meestal verdwijnt de pijn na enkele dagen.
Deze techniek heet percutane vertebroplastie. Dat betekent letterlijk: door de huid heen versterken van de wervel. Eventueel kan de ingezakte wervel eerst via een ballon als het ware opgeblazen worden tot zijn normale afmetingen (Ballon-Kyphoplastie), alvorens de cement wordt ingespoten.

Wervelinzakking door osteoporose
Bij oudere mensen met botontkalking (osteoporose) kunnen de wervels van binnen vrijwel hol worden en zo sterk zijn verzwakt, dat ze de druk niet meer aan kunnen en spontaan in elkaar zakken. Dit kan plots gebeuren na een verkeerde beweging, bv. door een trap te missen, of door een te zwaar gewicht te heffen. Of het kan geleidelijk aan ontstaan waarbij de rug krommer en krommer wordt en waardoor u ook kleiner wordt. Wanneer één wervel inzakt, wordt het lichaam 2 tot 4 cm korter. Wenneer meerdere wervels zijn ingezkt, kan met meer dan 10 cm kliner worden.
Een wervelinzakking door osteoporose verloopt meestal pijnloos. Als er al pijnklachten zijn, dan verdwijnen die meestal na enkele dagen of weken spontaan. Maar er kan ook chronische lage rugpijn ontstaan die, door beknelling van de zenuwen, kan uitstralen tot in de benen.
 
Behandeling
Als een wervel kort geleden is ingezakt en pijnlijk is, kan een speciaal steunkorset helpen tegen de pijn en de genezing bevorderen. Daarbij worden ook dikwijls pijnstillers gegeven. Meestal verdwijnt de pijn na enkele weken. Uiteraard moet de osteoporose zelf behandeld worden met geneesmiddelen.
Wanneer dit niet helpt kan een operatie overwogen worden waarbij een soort cement in de aangetast wervel wordt ingespoten. Deze techniek heet percutane vertebroplastie.
 

Gebarsten of verschoven wervelboog- Spondylolyse

De wervelboog, dat is het gedeelte aan de achterkant van de wervel, kan door voortdurende overbelasting barsten. In medische termen heet dit spondylolyse. Deze aandoening zien we vooral aan de onderste lendenwervel op de overgang van wervelkolom naar het heiligbeen en komt vooral voor bij turners, werpsporten, roeiers, voetballers, gewichtheffers en andere sporters die vaak de ruggengraat overstrekken (hyperextensie).


Spondylolyse komt vooral voor bij jongere mensen, wat doet vermoeden dat er een aangeboren zwakte moet bestaan. Mogelijk zou een kwart van de jonge sportbeoefenaars hieraan lijden. Mensen met spondylolyse hebben soms pijn in de rug, maar meestal merken ze er niets van. De problemen beginnen meestal pas als de gebarsten wervelboog naar voor of achter glijdt. Men spreekt dan van een wervelverschuiving of spondylolisthesis. Dit gaat vaak wel gepaard met stijfheid en lage rugpijn die kan uitstralen tot in de benen door de beknelling van zenuwen. Meestal is geen behandeling nodig. Wel moeten risicosporten worden vermeden en zullen eventueel specifieke oefeningen voor de rug- en buikspieren worden voorgeschreven. Soms zal een brace worden aangeraden om de rug te immobiliseren. Deze moet gedurende een paar maanden dag en nacht gedragen worden.

Lumbaal facet syndroom

Het lumbaal facet syndroom is een irritatie van de achterste steungewrichtjes van de onderste lendewervels. De gewrichtsvlakken en de omringende structuren zijn geïrriteerd en dat kan uitstralende pijn geven. De zenuwen die o.a. naar het been gaan lopen er vlak langs, wat de pijn kan verergeren. De meest voorkomende oorzaak is herhaalde overbelasting van de rug waardoor minuscule barstjes (microtrauma’s) optreden. Dat kan bv. het gevolg zijn van het openduwen van een zwaar schuifraam, het ophangen van de was, het schilderen van een plafond... dus alle bewegingen waarbij u met de handen boven het hoofd werkt.

Een andere mogelijke oorzaak is slijtage door artrose. Lokale inspuiting van een ontstekingsremmend middel kan helpen. Wanneer de acute klachten zijn verdwenen, moet uiteraard de onderliggende oorzaak (bv. de overbelasting) aangepakt worden. Indien de pijn blijft aanhouden, kan facetdenervatie worden toegepast. Dat is een vorm van pijnstilling waarbij de zenuwen rond het aangetast facetgewrichtje met een verwarmde naald worden uitgeschakeld.


Laatst bijgewerkt: maart 2019

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram