Gerelateerde artikels
Slecht of wazig zicht: zo kan je oogproblemen bij kinderen herkennen
In dit artikel
Slecht of wazig zicht: zo kan je oogproblemen bij kinderen herkennen
dossier
Concentratiestoornissen van een kind op school blijken vaak het gevolg van een verborgen oogafwijking zoals bijvoorbeeld verziendheid, bijziendheid, astigmatisme of een neurovisuele ontwikkelingsstoornis als lui oog (amblyopie) of scheelzien (strabisme). Het is daarom van belang om oogafwijkingen of neurovisuele problemen tijdig te signaleren en - indien nodig – met een goede bril te corrigeren of te behandelen met visuele training.
Lees ook: Lui oog (Amblyopie): 'In de praktijk vaak een gebrekkige behandeling'
© Getty Images
“Goed zien houdt meer in dan enkel 10/10 gezichtsscherpte”, vertelt Michael Lievens van Scheelzien.org. “Het omvat ook vlotte oogbewegingen en oogsamenwerking, goede waarnemingsvaardigheden en stereozicht, robuuste oog-hand-lichaamscoördinatie. Bovendien moeten die vaardigheden met het nodige uithoudingsvermogen kunnen worden toegepast. Jammer genoeg worden niet alle visuele vaardigheden altijd getest tijdens een standaard oogonderzoek of een CLB-evaluatie. Daarom moet je als ouder of onderwijzer je kind of leerling zelf goed observeren.”
Welke tekenen kunnen wijzen op een oogprobleem bij kinderen? We overlopen de symptomen en gedragingen die kunnen wijzen op visuele problemen.
Lees ook: Hoe verlopen de gehoortest en oogtest bij Kind en Gezin?
Bijziendheid, verziendheid, astigmatisme
Deze symptomen kunnen wijzen op een moeizame scherpstelling (bijziendheid, verziendheid, astigmatisme):
- geregeld rode ogen of oogleden
- branderige ogen door lezen of tekenen
- opvallend vaak in de ogen wrijven
- veel knipperen met de ogen tijdens het lezen of schrijven
- gevoelig voor fel licht
- ogen geregeld klein knijpen
- letters p, q, b, d en o door elkaar halen (astigmatisme)
Lees ook: Oogdruppels kunnen bijziendheid bij kinderen uitstellen of vertragen
Lees ook: Wat is astigmatisme, hoe ontstaat het en wat kan je eraan doen?
Gebrekkige oogbewegingen en oogsamenwerking
Signalen en gedragingen die kunnen wijzen op gebrekkige oogbewegingen en oogsamenwerking:
- bij het lezen of het tekenen het boek of het blad op minder dan 20 centimeter afstand van de ogen houden
- bedekken of sluiten van één oog tijdens het lezen
- meebewegen van het hoofd (ipv enkel de ogen) tijdens het lezen
- bij het lezen of tekenen het hoofd opvallend schuin houden
- een slechte houding tijdens het lezen
- na schrijven, lezen of tekenen last hebben van hoofd- of rugpijn
- zich moeilijk lange tijd kunnen concentreren
- oververmoeid zijn na een schooldag
- abnormaal lang bezig zijn met schoolwerk waarbij gelezen moet worden
- soms dubbel of wazig zien tijdens nabijwerk
- regelmatig kleine woordjes overslaan
- moeilijk op de schrijflijn blijven en onregelmatige afstand tussen woorden laten
- woorden of regels herlezen of overslaan zonder het op te merken
- tijdens het lezen met de vinger wijzen
- nabijwerk vermijden
- concentratieproblemen (adhd- en add-achtige symptomen)
- moeite hebben met het switchen tussen korte en lange kijkafstanden (bijvoorbeeld van lessenaar naar bord en vice versa)
Michael benadrukt dat het visuele proces (zien) steunt op verschillende elkaar aanvullende, en idealiter elkaar versterkende, visuele vaardigheden: "Problemen met de scherpstelling kunnen leiden tot oogsamenwerkingsproblemen. En oogsamenwerkingsproblemen kunnen bijvoorbeeld leiden tot visuele informatieverwerkingsstoornissen (lui oog, dubbel zicht, lees- en leermoeilijkheden, …) en moeilijkheden met het dieptezicht en de oog-hand-lichaamscoördinatie."
Lees ook: Overzicht van leerstoornissen en ontwikkelingsstoornissen
Problemen met visuele informatieverwerking en leesvaardigheid
Als het kind zich te veel moet concentreren op technisch lezen (oogbewegingen) kan dit leiden tot problemen met begrijpend lezen en visualiserend vermogen.
- soms dubbel of wazig zien tijdens nabijwerk
- de letters p en q of b en d door elkaar halen
- letters of woorden omkeren
- een rijtje getallen niet goed onder elkaar kunnen zetten
- eenzelfde woord niet herkennen in een volgende zin
- tijdens het lezen steeds minder begrijpen wat er gelezen wordt
- zich niet kunnen voorstellen wat gelezen werd (visualiserend vermogen)
- niet kunnen navertellen wat gelezen werd
Lees ook: Visuele therapie en oogspieroperatie bij scheelzien en lui oog
Problemen met dieptezicht en oog-hand-lichaamscoördinatie
Deze symptomen kunnen wijzen op een probleem met het dieptezicht of oog-hand-lichaamscoördinatie:
- tegen tafels en deurlijsten aanlopen (beperkt perifeer zicht)
- moeite hebben met het onderscheid tussen links en rechts (visuele lateralisatie)
- onhandig zijn en vaak vallen (evenwichtsproblemen)
- zeer slecht zijn in het vangen van ballen en balsporten in het algemeen
- overmatig duizelig worden na beweging
- lage dynamische gezichtsscherpte (tijdens het bewegen)
Lees ook: Getuigenis: scheelzien
Wat doen bij een mogelijk oogprobleem?
Op de leeftijd van één en twee jaar scant Kind & Gezin voor de meest flagrante risicofactoren die de visuele ontwikkeling kunnen doen ontsporen. Maar ook na de leeftijd van twee kunnen nog steeds visuele ontwikkelingsstoornissen opduiken. Als je geregeld bovenstaande gedragingen bij je kind constateert, bezoek je best een oogarts of functioneel optometrist. Verziendheid, bijziendheid of astigmatisme zijn relatief makkelijk op te lossen met een bril of contactlenzen. Oogsamenwerkingsproblemen (scheelzien) of neurovisuele informatieverwerkingsstoornissen zoals lui oog vergen een meer diepgaande revaliderende behandeling met als doel de oogsamenwerking, het binoculaire zien en het dieptezicht te versterken.
"Het is echter wel belangrijk te weten dat tijdens een klassiek oogonderzoek bij de oogarts niet alle visuele vaardigheden worden onderzocht," vult Michael aan. "De oogarts onderzoekt of de ogen gezond zijn (vrij van ziekten) en de gezichtsscherpte. Tijdens een functioneel optometrisch onderzoek wordt wel dieper ingegaan op oogsamenwerking, dieptezicht, oog-hand-lichaamscoördinatie en visueel uithoudingsvermogen."
Meer informatie over lui oog, scheelzien en neurovisuele revalidatie kan men vinden in de boeken “Eerste Hulp bij Scheelzien en Lui Oog” en “Diepte Leren Zien” door scheelzien.org VZW.
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
