Burn-out: symptomen, oorzaken en behandeling

In dit artikel

Symptomen
Oorzaken van een burn-out
Overspannen of burn-out?
Behandeling
Een terugval voorkomen

dossier Burn-out is een specifieke vorm van stress. Burn-out betekent zoiets als opgebrand, uitgeblust en emotioneel uitgeput zijn. Vroegtijdige waarschuwingssignalen zijn onder andere concentratieproblemen, vergeetachtigheid, emotionaliteit, besluiteloosheid, slaapproblemen en onzekerheid, maar wat zijn de symptomen van een burn-out en hoe ga je ermee om?

Lees ook: 7 vroege symptomen van een burn-out

Lees ook: Een bore-out: symptomen en behandeling

Symptomen

Lichamelijke symptomen

Hoofdpijn
Maagpijn/darmproblemen
Vermoeidheid
Frequente ziekte
Veranderingen in eetlust/slaap

Emotionele symptomen

Hulpeloosheid
Cynisme
Gevoel van falen of zelftwijfel
Afgenomen tevredenheid
Gevoel van onthechting of alleen zijn in de wereld
Verlies van motivatie

Gedragssymptomen

Verminderde prestaties bij alledaagse taken
Terugtrekking of isolatie
Uitstelgedrag
Uitbarstingen
Escapisme: middelengebruik

Indien bovenstaande signalen en klachten herkenbaar zijn, neem dan enige afstand van de stressfactor(en). Een gesprek met je partner, manager, de huisarts of de bedrijfsarts kan hierbij zeer zinvol zijn.

Lees ook: Is burn-out een ingebeelde ziekte?

Lees ook: Parentale burn-out: wat constante stress met ouders doet

Oorzaken van een burn-out

Factoren die bijdragen tot burn-out zijn onder andere:

Werkgerelateerde oorzaken

Weinig of geen controle hebben over je werk
Gebrek aan erkenning
Te hoge verwachtingen van het werk
Monotoon of weinig uitdagend werk
Chaotische of hoge druk omgeving

Levensstijlgerelateerde oorzaken

Te veel werken, zonder sociale contacten of ontspanning
Gebrek aan hechte, ondersteunende relaties
Te veel verantwoordelijkheden, zonder voldoende hulp
Te weinig slaap

Persoonlijkheidskenmerken

Perfectionisme
Pessimistische kijk op jezelf en de wereld
Behoefte aan controle
Lat hoog leggen voor jezelf

Lees ook: Hoe vermijd je dat stress ontaardt in een burn-out?

Overspannen of burn-out?

Het niet (h)erkennen van overmatige stress is het grootste gevaar voor de ontwikkeling van overspannenheid en burn-out. Hierbij is het van belang dat je je realiseert dat mensen doorgaans verschillend op stress reageren, bij de één zullen de klachten meer psychisch zijn en bij de ander van lichamelijke aard of een combinatie van beiden. Ook zijn er mensen die nergens last van hebben en onder langdurige stress prima functioneren. Deze categorie mensen hebben de vaardigheid om stress snel te neutraliseren en zich goed te kunnen opladen voor een volgend moment of de volgende dag.

Het kenmerkende verschil tussen burn-out en overspannenheid is dat als de oorzaak weggenomen wordt, men zich bij overspannenheid weer snel kan herstellen en weer in balans komt. Bij burn-out blijven de verschijnselen en kan men de balans niet terug vinden. Burn-out ontstaat ook meestal door een opeenstapeling van stressoren en frustraties over een lange termijn, meestal over jaren.

Lees ook: Stress: het verschil tussen gespannen en overspannen zijn

Behandeling

Omdat elke situatie uniek is, bestaat er geen algemene behandelingsmethode, maar meestal omvat die stressmanagement, medicatie en/of psychotherapie. Vooral rust doet wonderen, eventueel mits tijdelijke arbeidsongeschiktheid. Het is ook belangrijk om de werkomstandigheden en levensstijl te evalueren en bij te schaven waar nodig.

Lees ook: Podcast over stress en burn-out: hoe voorkomen en behandelen?

Lees ook: Juist ademen: hartcoherentie als antwoord op stress, burn-out en hyperventilatie

Wat als je partner een burn-out heeft?

Alvorens je met jezelf geconfronteerd bent en er geconstateerd is dat je burn-out bent, heb je al een lange lijdensweg achter de rug. Vaak wordt vergeten dat er een partner achter de patiënt staat. Voor deze partner is het vaak net zo moeilijk en soms misschien wel moeilijker. De partner heeft vaak goed in beeld dat er een burn-out aan het ontstaan is. Alleen staat de partner vaak machteloos omdat de (aankomend) burn-out patiënt niets wil horen over de haast ontoelaatbare situatie waar hij/zij in zit. Goede raad wordt in de wind geslagen en onbegrip alom. De burn-out patiënt reageert zich hierbij vaak ten onrechte af op de partner.
Daarnaast heeft de partner ook zijn of haar problemen en kan daarmee vaak niet terecht bij de ander omdat hij/zij het al moeilijk genoeg heeft met de eigen situatie en vaak ook helemaal niet in staat is om problemen van de ander er bij te nemen. Er zijn burn-out patiënten die door het volgen van therapieën, weliswaar geen andere persoonlijkheid krijgen, maar die wel in gedrag kunnen veranderen. Voor de partner alsmede de relatie kan dit ook gevolgen hebben.
De directe omgeving van een (toekomstige) burn-out patiënt staat daarom vaak alleen en in de kou.

Een terugval voorkomen

Je spreekt van terugval wanneer er weer sprake is van klachten na een succesvolle behandeling en een klachtenvrije periode van minimaal enkele maanden. Meestal is dan de eerste euforie van het succes voorbij en kom je weer in het normale patroon. Je omgeving is dan meestal al weer vergeten dat je nog herstellende bent van een burn-out.

Om het risico van een dergelijke terugval te verkleinen is het van groot belang dat je weet hoe je hier mee om moet gaan. Tijdens de behandeling van een burn-out is het daarom aangeraden dat er voldoende aandacht wordt besteed aan terugvalpreventie.

Bronnen:
www.fitinjehoofd.be
https://www.gezondheidenwetenschap.be

Laatst bijgewerkt: september 2023

Delen Whatsapp Tweet Mail