Gezond studeren

dossier Om optimaal te functioneren is het belangrijk te streven naar een gezonde geest in een gezond lichaam in een gezonde omgeving.
Het is van het allergrootste belang gedurende het hele academiejaar en zeker de maanden voor de blok en de examens aan deze drie pijlers te werken.

Geest

Om psychisch evenwichtig te kunnen handelen, is het noodzakelijk dat we goed uitgerust zijn. Voldoende rust is een eerste vereiste om optimale intellectuele prestaties te kunnen leveren.
Wanneer men gekende psychische problemen heeft, is het zeer belangrijk deze voor de examens grondig aan te pakken. Zoek hulp als je depressief bent (studentenarts, desnoods psychiater), als je aan faalangst lijdt (arts, kinesist, psychotherapeutisch centrum, ...).
Weet dat er zeer veel studenten zijn met psychische problemen, je bent zeker geen uitzondering. Je hoeft niet bang te zijn om als "gestoord" bekeken te worden als je hulp vraagt bij dergelijke problemen. De enorme studiedruk en de ingrijpende veranderingen bij het aanvangen van hogere studies zorgen bij vele studenten voor tijdelijke, behandelbare, psychische problemen.

Lichaam

Nachtrust

Tracht elke dag op hetzelfde uur op te staan en te gaan slapen.
Waak erover dat je voldoende nachtrust hebt, dit betekent gemiddeld zeven tot negen uur slaap per nacht. Na een uitzonderlijke korte nacht moet je achteraf de gemiste slaap trachten in te halen.
Bij slaapstoornissen, vaak stressgebonden, raadpleeg je best zo snel mogelijk een arts, anders riskeer je in een vicieuze cirkel terecht te komen.
Door slecht te slapen presteer je minder en ga je uit frustratie nog slechter slapen. Vaak volstaan gewone natuurmiddeltjes hiervoor, maar aarzel niet om zo nodig voor een beperkte periode een slaapmiddel te gebruiken. Uiteraard enkel na overleg met je arts.

Voeding

Eet op vaste tijdstippen en liefst drie of vier maaltijden per dag.
Tracht zoveel mogelijk gezonde voedingsmiddelen te gebruiken: groenten, fruit, melkproducten. Vermijd in elk geval een overmatig gebruik van suikers en vetten.
Door het sedentaire leven tijdens het studeren, verbruik je veel eiwitten, doch weinig calorieën.
Tracht veel (water) te drinken, en vermijd een overmatig gebruik van cafeïnehoudende dranken, zeker de laatste uren voor het slapengaan. Neem voldoende tijd voor je maaltijden: dit bevordert de spijsvertering en is, vooral in goed gezelschap, een uitstekende manier om even te ontspannen.

Lees ook: Eten tijdens de examens: Hersenvoeding

Ontspanning

Omgeving

Zijn er conflicten, laat ze niet aanslepen tot in de examens!
Vaak worden conflicten gedurende het academiejaar genegeerd. Men denkt dat de oplossing wel vanzelf komt. Is dat echter niet zo, kan dit serieus parten spelen tijdens het studeren.
Tijdens de lange uren voor de boeken, met weinig aangename dingen in het onmiddellijke vooruitzicht en weinig praktische zaken om handen, dwalen de gedachten maar al te gemakkelijk af naar zorgen. Als het enigszins mogelijk is, tracht deze dan voor de examens van de baan te helpen.  
Maak het jezelf niet moeilijker dan nodig. Neem geen belangrijke beslissingen tijdens de examens. Doe het bijvoorbeeld jezelf en je lief niet aan om tijdens de examens een punt achter de relatie te zetten. Je zal het er allebei moeilijk mee hebben en door een vertekend beeld op de realiteit, neem je op zo'n ogenblik niet steeds de juiste beslissing.
Zorg ervoor dat je steeds op iemand kan terugvallen als je het even moeilijk hebt. Voor velen is het kot hiervoor de ideale oplossing. Voel je je daar eerder eenzaam, overweeg dan om thuis te gaan studeren. Vaak is het tijdverlies dat verplaatsingen van en naar de studentenstad met zich meebrengen verwaarloosbaar, als je thuis beter studeert. Sta je er toch alleen voor, richt je dan eventueel tot professionele hulpverleners: de studentenarts, het psychotherapeutisch centrum, ...

Actie bij problemen

Tonica en vitaminecomplexen

Er zijn tientallen producten op de markt, meestal vrij van voorschrift en duur, die gepromoot worden alsof zij de geestelijke vermogens vergroten. In een gevarieerde, regelmatige voeding zitten meer dan voldoende vitaminen en een extra dagelijkse dosis levert niets op. Van geen enkel tonicum is wetenschappelijk bewezen dat het het geheugen vergroot of dat het de concentratie verbetert.

Cerebrale vaatverwijders

Dit zijn producten die de bloedvoorziening naar de hersenen verhogen. Het is aangetoond dat zij bij een beginnende dementie een gunstig effect hebben op het geheugen en in hoge dosis na een herseninfarct zouden zij de schade kunnen beperken. Over het effect op intellectuele prestaties bij gezonde jongeren is opnieuw niets bewezen. Deze producten zijn enkel op voorschrift te verkrijgen en zijn enorm duur.

Kalmeermiddelen

Soms kan de stress je zo overstuur maken dat je er niet in slaagt nog iets in je hoofd geprent te krijgen, laat staan op een redelijke manier een examen af te leggen. Symptomen zijn hartkloppingen, diarree, misselijkheid, agitatie. Het lukt vaak niet om iemand in zo een stadium met redelijke argumenten te kalmeren. In dergelijke situaties is het aangewezen om kalmeermiddelen te slikken. Vaak kan je dan beter presteren en achteraf de zaken beter relativeren.
Er zijn zeer veilige kalmeermiddelen die geen nevenwerkingen hebben (b.v. slaperigheid) en niet verslavend werken, wanneer zij slechts gedurende enkele weken worden gebruikt.

Slaapmiddelen

Indien je onrustig slaapt omdat je steeds van onmogelijke examenvragen droomt, of niet kan inslapen uit schrik niet te kunnen inslapen, kan je trachten met relaxatieoefeningen toch je slaap te verbeteren.
Dit vraagt echter enige oefening en is moeilijk op een acuut moment aan te leren. Vaak kom je in een vicieuze cirkel terecht, waarbij rede niet meer helpt. Een slaapmiddel is dan de juist keuze. Het geeft je de gelegenheid een nacht goed te slapen, waardoor je 's anderendaags beter studeert en de volgende avond met een geruster geweten in bed kruipt. Indien nodig kan je gedurende een korte periode (enkele weken) dagelijks een slaapmiddel gebruiken, zonder risico op nevenwerkingen of afhankelijkheid.

Pepmiddelen

Met pepmiddelen bedoelen we hier de amfetamines: deze kunnen beschouwd worden als vorm van drugs en vallen onder de wetgeving van het gereglementeerd voorschrift. Deze middelen kunnen even grenzen verleggen, maar ze niet opheffen. De enige indicatie voor deze middelen is wanneer je vlak voor het einde van de examens volledig uitgeput bent en vreest net niet heelhuids over de streep te geraken. Zij kunnen net dat duwtje in de rug geven dat je nodig hebt om er te geraken.
Amfetamines kunnen ernstige bijwerkingen geven (psychose, complete lichamelijke uitputting) en hun gebruik is slechts in beperkte dosis en gedurende een heel korte termijn (1 of 2 dagen) te verdedigen. Bij sommige gebruikers geven zij niet het beoogde effect, doch eerder het tegenovergestelde. Bovendien kunnen zij aanleiding geven tot een verstoorde slaap, wat de vermoeidheid alleen nog in de hand werkt.