Ziekte van Orf of ‘zere bekjes’-ziekte (ecthyma contagiosum )

dossier De ziekte van Orf, ecthyma contagiosum of ‘zere bekjes’-ziekte is een eerder onschuldige maar zeer besmettelijke huidinfectie die vooral bij jonge schapen en geiten voorkomt, maar die ook de mens kan besmetten. Het verantwoordelijke orf- of ecthyma-virus behoort tot de pokkenfamilie.
Het virus veroorzaakt huiduitslag met bultjes, die later puistjes en blaasjes worden en uiteindelijk korstige plekken vormen. De letsels treden vooral op rond de snuit, bek, oogleden en rond de uitwendige geslachtsorganen.
Infecties van de uiers kunnen leiden tot ernstige bacteriële surinfecties.
Jonge lammeren die zijn aangetast kunnen erg verzwakken doordat ze niet meer eten, en bijkomende, soms ernstige infecties oplopen.
Ecthyma komt over de gehele wereld voor. In Nederland is zo’n 10 tot 20 procent van de geiten en schapen besmet met het virus. Voor België zijn geen gegevens bekend.

Lees ook: Pokken ( of Variola )

Besmettingen bij de mens

Het virus bevindt zich in de bultjes en korstjes bij het dier. Om besmet te worden, moet de mens dus met dit materiaal in aanraking komen. Dit kan door direct contact met het dier, bijvoorbeeld door te aaien, uit de hand laten eten of door lammetjes flesvoeding te geven.
Het virus kan ook nog lange tijd in leven blijven buiten het dier, bijvoorbeeld in de afgevallen korstjes. Daardoor kan het ook indirect, via de omgeving (stro, staldeuren, kleding) overgedragen worden.
Bij de mens veroorzaakt het virus grote, rode tot roodblauwe, pijnlijke knobbels van 1 à 2 centimeter doorsnee. Na enige weken vormt zich een korst. Na 6 tot 8 weken geneest de aandoening vanzelf . Er blijven wel kleine littekentjes over.
Soms kunnen de lymfeklieren opzwellen en lichte koorts ontstaan.
Bij mensen met een verzwakte afweer kan het ernstiger klachtengeven.
Meldingen van deze ziekte zijn vrij uitzonderlijk. Dikwijls wordt de diagnose niet gesteld of verloopt zij dermate goedaardig zodat een arts niet gecontacteerd wordt.

Preventie

Een goede hygiëne is belangrijk. Handen wassen nadat de dieren aangeraakt zijn en niet eten of drinken bij de dieren. Ook is het aan te raden de kleding die bij de dieren gedragen is, direct na thuiskomst uit te trekken en te wassen.
Het isoleren van dieren is niet zinvol om verspreiding in het hok tegen te gaan, want op het moment dat de eerste verschijnselen zichtbaar zijn, zijn waarschijnlijk al meerdere hokgenoten besmet.

Behandeling

Ecthyma hoeft niet behandeld te worden. Het gaat vanzelf over. Alleen als zich complicaties voordoen, kunnen antibiotica of ondersteunende middelen toegediend worden.