Minder pijn door verbeelding

Als je je vooraf inbeeldt dat iets geen pijn zal doen, kan je daardoor daadwerkelijk minder pijn ervaren. Dat blijkt uit onderzoek aan de Universiteit Leiden naar het placebo-effect. 

Het vertrekpunt voor het onderzoek was het placebo-effect. Daarbij draait het om verwachtingen: omdat je verwacht dat een middel helpt, ervaar je een positief effect – zowel bij een placebo als bij een ‘echte’ behandeling. De onderzoekers gingen een stap verder en onderzochten of verbeelding effect heeft op die verwachting, en daardoor op pijn. Uit eerder onderzoek bleek al dat verbeeldingsoefeningen voor pijnvermindering kunnen zorgen, doordat ze ontspanning of afleiding geven.

Ze onderzochten of het inbeelden van pijnvermindering, nog vóórdat die pijn er is, de daadwerkelijke pijn kan verminderen. Zo moesten proefpersonen hun hand onderdompelen in water dat zo koud is dat het pijn doet. Vervolgens moesten de proefpersonen zich voorstellen dat het minder pijnlijk zou zijn als je een warme, waterdichte handschoen aantrekt. Ze ontdekten dat de proefpersonen na deze verbeeldingsoefening minder pijn verwachtten en daardoor ook daadwerkelijk minder pijn ervoeren als ze hun hand in het koude water staken.

Het effect van verbeelding wordt mogelijk versterkt door wat iemand tegen je zegt. Het is van groot belang voor het effect van een behandeling welke informatie je over placebo’s én actieve behandelingen krijgt. Dit bleek uit de analyse die uitgevoerd werd over verschillende technieken waarmee verwachtingen beïnvloed kunnen worden. Het onderstreept het belang van de instructies die artsen en andere hulpverleners geven bij het behandelen van pijn en andere klachten.