Gerelateerde artikels
Bruxisme: hoe ontstaat nachtelijk knarsetanden en is het schadelijk?
In dit artikel
Bruxisme: hoe ontstaat nachtelijk knarsetanden en is het schadelijk?
dossier
Tandenknarsen is het krachtig over elkaar schuiven van de tanden waarbij een knarsend geluid ontstaat. Dat heet met een duur woord ook wel bruxisme. Wanneer je de tanden krachtig op elkaar klemt, spreekt men van tandenklemmen.
Tandenknarsen komt vooral 's nachts voor, tandenklemmen kan ook overdag optreden. Het komt vrij veel voor, zowel bij kinderen als bij volwassenen. Naar schatting zouden twee op tien mensen er in mindere of meerdere mate last van hebben. Bij kinderen verdwijnt het meestal spontaan met het ouder worden.
Hoe ontstaat bruxisme?
De precieze oorzaak van bruxisme is niet altijd bekend.
Meestal zijn er meerdere factoren in het spel, zoals:
Meestal zijn er meerdere factoren in het spel, zoals:
- erfelijkheid (zou een rol spelen in ongeveer de helft van de gevallen)
- stress
- angst
- een slaapstoornis
- bepaalde aandoeningen van het centraal zenuwstelsel (zoals parkinson of huntington)
- roken
- overmatig alcoholgebruik
- druggebruik (zoals XTC, cocaïne)
- overmatig koffiegebruik
- sommige geneesmiddelen (zoals bepaalde antidepressiva, medicatie tegen ADHD...)
Lees ook: Hoe kan je gele tanden en tandverkleuring voorkomen?
Wat zijn de symptomen?
Vaak merk je er zelf weinig of niets van, maar is het je (bed)partner die het opmerkt. Sommige mensen klagen van pijnlijke tanden of kaakspieren bij het wakker worden. Soms komt het pas aan het licht bij een bezoek aan de tandarts waarbij abnormale slijtage aan het gebit wordt vastgesteld.
Lees ook: Een gezond gebit voor een gezond lichaam
Wanneer wordt bruxisme een probleem?
Iedereen heeft wel eens last van tandenknarsen en/of tandenklemmen. Meestal is het niet erg en gebeurt het maar af en toe of houdt het vanzelf weer op. Het wordt pas een probleem als het lange tijd aanhoudt. Dan kunnen problemen ontstaan zoals:
- voortijdige slijtage van de tanden
- gevoelige of pijnlijke tanden
- afbreken van stukjes glazuur, van vullingen of implantaten
- pijn en/of ontsteking van de kauwspierenspieren
- verdikking van de kaakspieren
- slapeloosheid
Tandenknarsen kan, net als snurken, ook erg storend zijn voor je bedpartner.
Lees ook: Wat zijn de symptomen van tandbederf en hoe kan je het voorkomen?
Wat kan je zelf doen?
Probeer te achterhalen wat de oorzaak of de uitlokkende factor is. Wanneer heb je er het meeste last van? Wanneer heb je er weinig last van?
- Probeer te stoppen met roken en beperk je alcoholgebruik.
- Probeer je te ontspannen als je vaak gestresseerd bent. Zoek eventueel professionele hulp om te leren omgaan met stress.
- Doe enkele ontspanningsoefeningen (bijv. door de buik ademen) als je gaat slapen en merk dat je de tanden op elkaar klemt.
- Als je vermoedt dat het uitgelokt wordt door een geneesmiddel dat je moet nemen, bekijk dan met je arts of er alternatieven bestaan.
Lees ook: Betere ademhaling is een betere gezondheid
Wanneer moet je een arts raadplegen?
Indien je storende klachten hebt, raadpleeg je het best een arts of tandarts om de mogelijke oorzaken of uitlokkende factoren te achterhalen en eventueel aan te pakken.
- Je arts kan je doorverwijzen naar een psycholoog of therapeut om stress- of angstproblemen te verhelpen. Of naar een kinesist die je oefeningen tegen tandenklemmen kan aanleren.
- Bij hevige pijn kan je arts tijdelijk een pijnstiller of ontstekingsremmer voorschrijven.
- Eventuele schade aan de tanden moet uiteraard zo snel mogelijk hersteld worden.
- Bij een vermoeden van een slaapstoornis of hersenaandoening kan je arts je doorverwijzen naar het ziekenhuis voor een slaaponderzoek.
Lees ook: Heb je minder slaap nodig of slaap je slechter als je ouder wordt?
Wanneer is een opbeetplaat nodig?
Als je tanden tekenen van voortijdige slijtage of beschadiging vertonen, dan kan de (tand)arts een zogenaamde opbeetplaat voorschrijven. Dit is een op maat gemaakt kunststofplaatje dat je 's nachts over de tanden schuift en dat de tanden beschermt tegen slijtage. Door zijn dikte zorgt het er ook voor dat het gewricht in een ontspannen positie komt en de kauwspieren niet hun maximale kracht kunnen uitoefenen.
Bij mensen die overdag last hebben van bruxisme, kan ook een beschermplaatje toegepast worden, dat dan de hele dag moet gedragen worden, behalve tijdens het eten.
Er bestaan tegenwoordig ook verstelbare gebitsbeschermers die niet op maat worden gemaakt en die goedkoper zijn dan op maat gemaakte plaatjes. Of ze even effectief en veilig zijn, is echter niet bekend.
Van (dure) apparaatjes die de kaakspieractiviteit 's nachts moeten verminderen (zoals BruxStop, GrondAlert enzovoort) moet de doeltreffendheid nog beter onderzocht worden.
Bronnen
