Het aantal hiv-diagnoses blijft dalen

Het aantal nieuwe hiv-diagnoses daalde in 2016 met 9,8 procent in vergelijking met 2015 en met 25 procent in vergelijking met 2012. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, WIV. 

Het WIV registreerde 915 gediagnosticeerde hiv-infecties in 2016, wat overeenstemt met gemiddeld 2,5 nieuwe diagnoses per dag. 

Na de lichte stijging in 2015 van het aantal hiv-diagnoses bij mannen die seks hebben met mannen wordt opnieuw een daling waargenomen in 2016. 

• MSM blijven de belangrijkste groep van de hiv-epidemie. In 2016 vertegenwoordigden de diagnoses bij MSM, 52 procent van de nieuwe geregistreerde hiv-infecties waarvan de overdrachtswijze gekend is. 

• Het aantal nieuwe hiv-diagnoses bij MSM daalde met 8 procent ten opzichte van 2015, en met 21 procent in vergelijking met 2013 toen de hoogste piek werd waargenomen. 

• Deze diagnoses werden voornamelijk bij Belgen (60%) vastgesteld, terwijl de personen met een andere Europese nationaliteit 20 procent van de diagnoses vertegenwoordigden. Het betreft voornamelijk Fransen, Nederlanders en Spanjaarden. 

• De daling van het aantal hiv-diagnoses deed zich enkel voor bij MSM met de Belgische nationaliteit (-13%).

Tussen 2012 en 2016 daalde het aantal nieuwe hiv-diagnoses bij heteroseksuelen met 35 procent. 

• In 2016 vertegenwoordigden deze diagnoses 45 procent van de nieuw geregistreerde hiv-infecties waarvan de overdrachtswijze gekend is. Van de gediagnosticeerde heteroseksuelen, was 44 procent afkomstig van Sub-Saharaans Afrika en was 31 procent Belg. 

• Het aantal nieuwe diagnoses bij heteroseksuele Belgen blijft echter stabiel. 

• De daling van de hiv-diagnoses bij heteroseksuelen afkomstig uit Sub-Saharaans Afrika, heeft zich voor het vierde opeenvolgende jaar wel voortgezet. 

De overdracht via intraveneus drugsgebruik is uitzonderlijk in België, en werd slechts voor 0,5% van de hiv-diagnoses in 2016 gerapporteerd.

In 2016 was er een stijging met 5 procent van het aantal opsporingstests voor hiv. Er werden 64 hiv-tests per 1000 inwoners uitgevoerd en per 1000 uitgevoerde tests werden 1,26 nieuwe diagnoses vastgesteld. 

33 procent van de hiv-infecties werd laattijdig vastgesteld. Laattijdige diagnoses komen nog steeds vaker voor bij heteroseksuelen (43%) dan bij MSM (23%).

Het aantal personen dat in België met hiv leefde in 2015, wordt geschat op 18 758. Dit komt overeen met een hiv-prevalentie van 1,7 personen per 1000 inwoners. In 2015 waren 15 885 personen onder hen al gediagnosticeerd en 2 873 waren nog niet gediagnosticeerd. Van al de personen die met hiv leven, was 15,3 procent er zich dus niet van bewust.

Volgens het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) laat de daling van het aantal nieuwe hiv-diagnoses zien dat de combinatie van verschillende manieren van preventie werkt. Het ITG is een aidsreferentiecentrum. 

Het succes van combinatiepreventie steunt op het volhouden van condoomgebruik, makkelijker en vaker testen, snel behandelen, en waar nodig preventieve pillen inzetten. Dit alles met aandacht voor factoren die mensen kwetsbaar maken voor hiv. In België komt hiv vooral voor bij homomannen en Afrikaanse migranten.

Zo coördineert het ITG al meer dan 20 jaar het HIV-SAM Project dat, samen met gemeenschapsleiders, Afrikanen in Vlaanderen sensibiliseert rond hiv en seksuele gezondheid.

Het ITG betrekt ook huisartsen om proactief testen aan te bieden bij groepen met een verhoogd risico op hiv. Door frequent te testen wordt de tijd tussen hiv-diagnose en het opstarten van een behandeling met aidsremmers steeds korter. Dat leidt dan weer leidt tot minder infecties.

In 2015 startte het ITG een onderzoeksproject naar het gebruik van een preventieve pil, PrEP (Pre Exposure Prophylaxis) door homomannen. Sinds juni 2017 wordt deze innovatieve methode terugbetaald voor de groepen die het meeste risico lopen op een hiv-infectie. De volgende jaren zullen leren of PrEP ook daadwerkelijk kan zorgen voor een verdere daling in het aantal nieuwe hiv-diagnoses in België. Dat zal grotendeels afhankelijk zijn van de omkadering en zorg rond PrEP, evenals van het correct gebruik van de preventieve pil.