Succesvol stoppen met roken? Probeer jezelf te zien als niet-roker

Wil je succesvol stoppen met roken? Dan is het vooral belangrijk of je jezelf kunt zien als niet-roker. Onderzoeker Eline Meijer van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft ontdekt dat gestopte rokers die daarin niet slagen een grotere kans op terugval hebben. Dat komt vaker voor bij rokers met een lagere sociaaleconomische achtergrond.

 

“Voor sommige rokers is het roken een belangrijk deel van wie ze zijn. Roken past echt bij hoe ze zichzelf zien. Anderen zien zichzelf juist als niet-roker. Rokers die zichzelf kunnen zien als niet-roker zullen meer geneigd zijn om te stoppen. Die nieuwe identiteit als niet-roker is eigenlijk een ‘toekomstig zelf’. We weten dat een duidelijk beeld van het ‘toekomstig zelf’ heel motiverend kan werken voor gedragsverandering.” 

Uit het onderzoek blijkt dat de identiteit als roker of niet-roker in de loop van de tijd kan veranderen. Gemiddeld zien rokers zichzelf steeds meer als roker, terwijl ex-rokers zichzelf steeds minder als roker zien. 

Maar stoppen met roken hoeft niet per se te leiden tot een verandering in identiteit. Ex-rokers hebben een grotere kans op terugval als ze zichzelf als roker blijven zien. Terwijl het ex-rokers wel lukt om gestopt te blijven als ze zichzelf steeds meer zien als niet-roker. "Dan is het bijvoorbeeld belangrijk dat ze het gevoel hebben dat ze nog steeds zichzelf zijn in de verandering van hun rookgedrag en hun identiteit. Of misschien zelfs méér zichzelf." 

In onderzoek werden verschillende methoden gecombineerd. In een kleinschalige studie werden gedurende drie maanden tien mensen geïnterviewd die wilden stoppen met roken. Uit een bestaande grootschalige studie van zes jaar haalden de onderzoekers gegevens over de identiteit van rokers en stoppers. Het grote voordeel van de grote dataset was vooral dat we mensen over een lange tijd konden volgen. Zo konden we goed onderzoeken óf en hoe identiteit verandert. En ook of daarin verschillen voorkomen op basis van sociaaleconomische status. De onderzoekers maakten ook gebruik van vragenlijsten, met een jaar later de vraag of de rokers gestopt waren of niet. De resultaten wijzen in dezelfde richting. Lager opgeleiden hebben meer moeite met een niet-rokersidentiteit. Ze zien zichzelf sterker als roker, maar minder makkelijk als niet- roker.