Geen bewijs behandeling wintertenen

Er is nauwelijks kennis over de oorzaak en behandeling van wintertenen. Van geen enkel gangbaar medicijn is de werking wetenschappelijk aangetoond. Dit blijkt uit onderzoek bij het Radboudumc in Nijmegen. 

Veel mensen hebben in de winter last van chronische wintertenen en -handen, ofwel chronische perniones: rode, zeer pijnlijke vingers. De klachten zijn doorgaans te voorkomen door goed warm te blijven in de winter. Maar genezen is een stuk lastiger. 

Huisartsen kunnen verschillende medicijnen voorschrijven, maar van geen enkele behandeling is de werking overtuigend aangetoond. De studie onderzocht of de veelgebruikte behandelingen met vitamine D3, nifedipine en bètamethasoncrème effectief zijn in vergelijking met een placebo. Na onderzoek bleef er van het positieve effect van vitamine D3 weinig over. Ook de twee andere middelen blijken niet beter te werken dan een placebo. 

Het gebruik van vitamine D werd van dokter op dokter doorgegeven zonder een idee van het werkingsmechanisme. Nifedipine blokkeert calciumkanalen in de cellen van bloedvaten, wat een bloedvatverwijdend effect heeft. Het idee was dat dit zorgt voor een betere doorbloeding van de huid en zo de symptomen van perniones verlicht. Bètamethasoncrème zou de ontstekingsverschijnselen van de huid bij perniones kunnen tegengaan.

De studie heeft niet onderzocht hoe wintertenen ontstaan. Maar op basis van de studie kunnen wel een aantal oorzaken uitgesloten worden.

Omdat de onderzochte behandelingen niet werken, is het bijvoorbeeld onwaarschijnlijk dat de ontsteking van de huid een doorslaggevende rol speelt bij wintertenen. Wel kan het evenwicht tussen het bewaren van een normale lichaamstemperatuur en het voorkomen van huidschade door afkoeling een rol spelen. Bij afkoelen trekken de bloedvaatjes in de huid samen om warmte vast te houden. Het lichaam blijft warm, maar de huid koelt plaatselijk af. Als tegenreactie verwijden de bloedvaatjes van de huid zich steeds kortdurend. Een verstoring van die reactie leidt mogelijk tot huidschade en de klachten van rode, gezwollen en jeukende tenen en vingers.