Eikenprocessierupsen: welke klachten kunnen ze veroorzaken en wat kunt u eraan doen?

nieuws De brandharen van de eikenprocessierups kunnen matig tot soms ernstige gezondheidsklachten veroorzaken. De pijlvormige brandharen met weerhaakjes dringen bij aanraking gemakkelijk in de huid, ogen en luchtwegen. De reactie als gevolg van contact met de brandharen kan van persoon tot persoon variëren. Frequent of langdurig contact (bijvoorbeeld via de kleren) kan tot verergering van klachten leiden.

• Bij huidcontact kan binnen enkele uren een pijnlijke rode huiduitslag met bultjes ontstaan, die gepaard gaat met hevige jeuk. De huidreactie kan zichtbaar worden op de onbedekte huid, maar ook op andere delen van het lichaam. De brandharen verspreiden zich gemakkelijk, door zweet, krabben en wrijven of via de kleding. Deze huidreactie kan enkele weken duren, maar verdwijnt meestal vanzelf.
• Bij contact met de ogen ontstaat na één tot vier uur een hevige ontsteking (conjunctivitis) met rode pijnlijke en tranende ogen. Indien de brandharen dieper in het oogweefsel doordringen, kunnen ernstige ontstekingsreacties optreden, die in zeldzame gevallen zelfs tot blindheid kunnen evolueren.
• Bij het inademen van de brandhaartjes treedt irritatie of ontsteking op van de luchtwegen. Dit gaat gepaard met niezen, keelpijn, slikstoornissen en eventueel kortademigheid. Mensen met astmatische klachten zullen, doordat zij al gevoelige luchtwegen hebben, waarschijnlijk sterker reageren.
• Bij inname kunnen ook ontstekingen ontstaan van het mondslijmvlies en het maagdarmkanaal. Dit gaat gepaard met symptomen als speekselvloed, braken en buikpijn.
• In zeldzame gevallen kunnen algemene verschijnselen ontstaan: braken, duizeligheid, koorts en algehele malaise.
• Iemand die vaak met eikenprocessierupsen in aanraking komt, krijgt steeds hevigere klachten, bij elk hernieuwd contact. Er is dan sprake van een pseudo-allergische reactie.
In ernstige gevallen kan een levensbedreigende anafylactische shock optreden (urticaria, transpireren, zwellingen in de mond en keel, ademhalingsmoeilijkheden, bloeddrukdaling en bewusteloosheid).

Wat kunt u doen tegen de klachten?
Meestal verdwijnen de klachten binnen enkele dagen tot weken vanzelf. Bij ernstige klachten is het verstandig contact op te nemen met de huisarts. Indien u naast lokale symptomen ook algemene symptomen vertonen zoals malaise, duizeligheid, braken, gaat u het best direct naar een dienst spoedgevallen.

1. Verdere verspreiding voorkomen
• Het is belangrijk om te voorkomen dat de brandharen zich verder over het lichaam verspreiden door te wrijven of te krabben. Het is daarom goed om de huid direct na blootstelling met plakband te strippen. Vervolgens is het zeer belangrijk de huid goed te wassen met lauw water.
• Borstel de haren zeer goed.
• Om herhaalde of langdurige blootstelling te voorkomen is het verwijderen van de haren uit de kleding noodzakelijk. De kleding moet daarom grondig gewassen worden (het liefst op 60°C), zeker wanneer men overlast van de brandharen heeft ondervonden.

2. Huiduitslag
• Bij hevige jeuk kunnen antijeukmiddelen, zoals een crème op basis van menthol, aloë vera of calendula verlichting geven.
• Indien de lokale effecten zeer ernstig zijn kan de huisarts een zalf op basis van corticosteroïden of pillen met antihistaminica voorschrijven.

3. Brandharen in de ogen
• Bij oogirritatie kunt u proberen om de ogen voorzichtig te spoelen met lauw water.
• Bij ernstige of aanhoudende klachten raadpleegt u het best uw huisarts of een oogarts.
• Brandharen die diep in het oogweefsel zijn doorgedrongen, moeten chirurgisch verwijderd worden.

4. Luchtwegproblemen
Bij ernstige klachten kan uw huisarts antihistaminica en /of corticoïden voorschrijven.

5. Bij inname via de mond
• Door een groot glas water te drinken, kunt u de klachten soms doen verdwijnen
• Het verwijderen van de brandharen uit de mond lukt soms door voorzichtig te schrapen met een spatel of een gaasje of door het strippen met plakband. Raadpleeg uw huisarts indien dat niet lukt.
• Soms is een behandeling nodig om brandharen te verwijderen die diep doorgedrongen zijn in de mond, de keelholte of de slokdarm.