2. Wat moet u doen bij een nucleair incident?

nieuws Ondanks de uitgebreide veiligheidssystemen, ziektevoorschriften en strenge controles is een ongeval in een kerninstallatie of bij het transport van nucleair materiaal nooit helemaal uitgesloten. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de bevolking.
Bij een nucleair alarm treedt meteen een noodplan van de overheid in werking. Intussen kunt u echter zelf reeds heel wat doen om u zo goed mogelijk tegen radioactieve besmetting te beschermen. Hoe sneller u reageert, hoe kleiner de kans dat u ernstig besmet raakt.

Sirenenetwerk / SMS-alarm
In een zone rond een nucleaire site staan sirenes opgesteld. Het netwerk kan worden ingezet ter verwittiging van de bevolking bij noodsituaties.
Het netwerk van sirenes wordt elke eerste donderdag van het trimester getest: dus telkens de eerste donderdag van januari, april, juli en oktober. Tijdens de test duurt het alarmsignaal ongeveer 1 minuut. Bij een reële noodsituatie duurt het signaal ongeveer 3 minuten en kan het ook meermaals worden herhaald. Als die sirenes aanhoudend loeien, gaat het niet om een veiligheidsoefening, maar dreigt er gevaar.
Binnenlandse Zaken werkt eveneens aan de verwittiging via SMS: BE-alert. BE-Alert is een alarmeringssysteem dat de bevolking die rechtstreeks betrokken is bij een noodsituatie, sneller en duidelijker verwittigt en zo goed mogelijk informeert. De betrokken inwoners kunnen bij een noodsituatie dan een gesproken bericht of tekstbericht ontvangen.
Inwoners kunnen zich inschrijven via www.be-alert.be.

Voorzorgsmaatregelen
In geval van een nucleair ongeval moeten omwonenden in een straal van 10 km (20 km voor de sites van Doel,
Tihange en Mol-Dessel en de centrales van Chooz en Borssele volgens de nieuwste aanbevelingen van de Wetenschappelijke Raad voor Ioniserende Stralen) de zeven volgende beschermingsmaatregelen nemen.

1. Binnen gaan of binnen blijven
Bij een nucleaire of radiologische noodsituatie, biedt schuilen in een gebouw (uw huis of een ander gebouw) een goede bescherming voor u en uw familie. De schuilmaatregel wordt maar gedurende een beperkte periode toegepast (maximaal 24u).
• Neem plaats in een centrale ruimte op het gelijkvloers van het gebouw. Verwijder u van vensters, die minder bescherming bieden dan een muur.
• Indien u gaat schuilen nadat u buiten bent geweest terwijl de radioactieve wolk voorbijkwam, ga dan binnen via een niet-gebruikte ruimte. Kleed u uit, neem een douche en trek andere kleren aan vooraleer u naar de andere personen gaat die daar schuilen.
• Zorg voor voedsel en drank voor één dag. In principe kunt u kraantjeswater blijven consumeren, behalve wanneer de overheden een andere aanbeveling geven.
• Indien er, ten gevolge van een nucleair ongeval, bepaalde voedingsmiddelen (of kraantjeswater) besmet zouden zijn, dan zal de overheid via de media de nodige raadgevingen verspreiden.
In de mate van het mogelijke zullen de overheden u praktische adviezen geven waarmee u deze radioactieve besmetting kan vermijden.

2. Sluit ramen en deuren
In geval van ventilatie moet u de toevoer van buitenlucht afsluiten.
• Sluit ook andere openingen af waardoor er buitenlucht kan binnenkomen (gebroken vensters, open haarden, afzuigkap in de keuken…). Zet ook de verluchting af en maak de onderkant van deuren tochtvrij met vochtige doeken
• Zorg er evenwel voor dat de lucht ververst wordt: een lichte
besmetting is beter dan verstikking

3. Rijdt u met de wagen, zet dan de ventilatie of airco af en verwijder u zo snel mogelijk van de kerninstallatie.

4. Luister naar de boodschappen van de overheid, o.a. via radio, TV en digitale media.

5. Telefoneer of sms niet onnodig
Overbelasting van het telefoon- en GSM-netwerk kan de hulpverlening verstoren.

6. Laat de kinderen op school.
Binnenblijven is ook hun beste bescherming.

7. Hou jodiumtabletten bij de hand.
Bij een nucleair ongeval kan radioactief jodium vrijkomen. Door uw schildklier te verzadigen met het niet-radioactief jodium in de tabletten, verhindert u dat deze radioactief jodium opneemt.
U moet na een nucleair ongeval niet altijd jodiumtabletten nemen. Ze bieden namelijk geen bescherming tegen andere radioactieve stoffen die door het lichaam worden opgenomen. Tegen die stoffen beschermt u zich best door tijdig te schuilen.
Neem ze dus enkel in wanneer de overheid dit aanbeveelt.
Hoe jonger, hoe belangrijker het is om zich tegen de negatieve effecten van radioactief jodium te beschermen. Volwassen personen ouder dan 40 jaar nemen het best vooraf contact met hun behandelende arts om het nut van de eventuele inname van jodiumtabletten te bespreken.

Ontsmetting
Indien u buiten was, volstaan meestal enkele eenvoudige maatregelen om de uitwendige besmetting met radioactieve deeltjes te verminderen.
• Ontkleedt u en stop de kleren in een plastic zak (zet de zak buiten).
• Neem een douche en was u met zeep.
• Doe propere kleren aan.
• Drink voldoende.
Het is mogelijk dat de overheid een opvangcentrum inricht, waar de betrokkenen zich kunnen aanbieden voor een ontsmetting en medische controle.

Evacuatie
Het kan zijn dat de overheid na een nucleair ongeval beslist tot evacuatie.
Afhankelijk van de situatie en indien de tijd het toelaat, kan beslist worden om een bepaald gebied preventief te evacueren (preventieve evacuatie).
Als de tijd niet toelaat om dit op een veilige manier te organiseren, kan deze evacuatie alsnog uitgevoerd worden nà het schuilen (post-accidentele evacuatie).
Personen die zich in de omgeving van een nucleaire site bevinden / bevonden, kunnen zich naar een opvangcentrum begeven. De praktische richtlijnen zullen op dat moment meegedeeld worden.
De betrokken inwoners moeten onderstaande aanwijzingen opvolgen:
• Blijf kalm;
• Verlaat uw verblijfplaats na het afsluiten van water, gas en elektriciteit;
• Neem een minimum aan persoonlijke zaken mee (identiteitskaart, geld, …);
• Neem flessen water mee;
• Hang een rode doek op aan de voordeur, wanneer het gebouw ontruimd is.
De lokale overheden zullen de betrokken bevolking alle praktische inlichtingen geven (plaats van samenkomst, wijze van transport, specifieke doelgroepen…).