Maakt u zich zorgen over de kwaliteit van uw sperma?

nieuws Maakt u zich zorgen over de kwaliteit van uw sperma? Denkt u dat u te weinig sperma produceert? Gaat de spermakwaliteit achteruit met de jaren? En kunt u zelf iets doen aan de kwaliteit van uw sperma. Op deze en vele andere vragen over sperma vindt u hier een antwoord.

1. Waaruit bestaat sperma?
Sperma bestaat voor 5-10 % uit zaadcellen afkomstig uit de zaadballen (testikels). De overige 90-95 % is vocht afkomstig uit de zaadblaasjes en de prostaat. Dat bestaat uit water, enzymen en voedingsstoffen zoals eiwitten, fructose, mineralen en koolhydraten.
Een man maakt voortdurend nieuwe zaadcellen. De zaadcellen worden aangemaakt in de teelballen. Uw lichaam maakt per dag zowat 70 miljoen zaadcellen aan. Tussen de aanmaak van zaadcellen in de zaadballen en het tijdstip dat ze bij de zaadlozing naar buiten komen, zitten ongeveer 3 maanden. Een zaadstaal is daardoor altijd de weerspiegeling van de productie en stockage van de afgelopen twee tot vier maanden.
Bij een ejaculatie worden de zaadcellen via de plasbuis naar buiten gestuwd. De vloeistof wordt onderweg naar buiten pas toegevoegd.

2. Hoeveel sperma komt er vrij bij een orgasme?
Hoeveel sperma er precies vrijkomt bij een orgasme verschilt van persoon tot persoon, van de leeftijd, de omstandigheden: wanneer u lange tijd geen seks hebt gehad of niet hebt gemasturbeerd, zal er meer sperma vrijkomen. Kort na een ejaculatie minder. Blijkbaar duurt het een tijdje om een nieuwe hoeveelheid sperma aan te maken.
Meestal gaat het om één tot twee theelepels. Als het minder is ligt dat meestal aan de hoeveelheid spermavocht.

3. Hoeveel zaadcellen bevat het sperma?
Als een man ejaculeert komen er gemiddeld tussen de 40 en 200 miljoen zaadcellen vrij. Maar dat verschilt zeer sterk van man tot man en zelfs bij eenzelfde man.

4. Bestaat er een verband tussen de hoeveelheid sperma en de vruchtbaarheid?
Neen: de hoeveelheid sperma hangt vooral af van de hoeveelheid vocht. Het aantal zaadcellen in een kleine hoeveelheid sperma kan net zo groot zijn als in een grote hoeveelheid sperma.
Als er minder dan 20 miljoen zaadcellen per milliliter spermavocht rondzwemmen, is de kans op bevruchting kleiner. Ook de beweeglijkheid en de vorm van de zaadcellen spelen een belangrijke rol bij de vruchtbaarheid.
Als u twijfelt aan de kwaliteit van uw sperma, kunt u dat laten onderzoeken door uw arts.

5. Vermindert de spermakwaliteit als u veel ejaculeert?
De hoeveelheid sperma en ook het aantal (rijpe) zaadcellen kan verminderen als u dagelijks ejaculeert. Vandaar dat spermadonoren meestal wordt gevraagd om één à twee dagen niet te ejaculeren. Maar er zijn studies die dit tegenspreken.

Omgekeerd vermindert de spermakwaliteit wanneer er langer dan 10 dagen geen zaadlozing is geweest, al wordt ook dit door sommige studies betwist. Volgens sommige studies is het spermavolume en het aantal zaadcellen het hoogste is na 11 tot 14 dagen onthouding. Het aantal beweeglijke zaadcellen zou dan weer het laagst zijn na een zestal dagen onthouding.
Meestal wordt eens per twee à vier dagen als optimale frequentie beschouwd.

6. Is de spermakwaliteit 's ochtends beter dan 's avonds?
Het sperma zou in de ochtend maar vooral rond de middag gemiddeld iets meer zaadcellen bevatten dan 's avonds.

7. Hoelang overleeft het sperma buiten het lichaam?
De zaadcellen die buiten het lichaam terecht komen kunnen nog enkele uren voortleven. Eenmaal in het lichaam van een vrouw is de levensduur maximaal een vijftal dagen.

8. Daalt de spermakwaliteit met de leeftijd?
De productie van zaadcellen piekt rond de leeftijd van 18-20 jaar. Vanaf de leeftijd van 35-40 jaar daalt de zaadproductie en de zaadkwaliteit geleidelijk aan. Daardoor daalt ook de vruchtbaarheid. Bovendien neemt het risico op aangeboren afwijkingen toe.

9. Heeft warmte een invloed op de spermakwaliteit?
De zaadballen hebben een temperatuur van 35 graden. Dat is lager dan de lichaamstemperatuur (37 graden). Voor een optimale zaadproductie is deze temperatuur belangrijk. Dat is trouwens de reden waarom de teelballen buiten het lichaam hangen.
Het dragen van strak ondergoed (ook 's nachts!) of een strakke jeans, een elektrische deken of het vaak nemen van een zeer warm bad of een sauna kunnen de temperatuur verhogen. Ook bij een spataderkluwen in de balzak (varicocele) is de temperatuur van de zaadballen soms verhoogd.
Of een lagere temperatuur bijdraagt aan een verbeterde kwaliteit van het zaad en een grotere kans op zwangerschap, is echter nooit goed onderzocht.

10. Is fietsen slecht voor de spermakwaliteit?
Er bestaan aanwijzingen dat veel fietsen (meer dan vijf uur per week) de spermakwaliteit licht kan verminderen. Waarschijnlijk heeft dit echter geen invloed op de vruchtbaarheid. Mogelijk veroorzaakt de druk van het zadel op het kruis microtrauma's in de teelballen. Een andere mogelijke verklaring is de nauw aansluitende kleding die wielrenners dragen. Die doet de lichaamstemperatuur stijgen, wat slecht is voor het zaad. Ook de stress die hoort bij intensieve trainingen zou een rol kunnen spelen.

11. Is elektromagnetische straling slecht voor de spermakwaliteit?
Volgens heel wat studies kan (langdurige) blootstelling aan elektromagnetische straling van bijvoorbeeld een mobiele telefoon in de broekzak, met een laptop de schoot zitten, draadloos internet, microgolfovens enzovoorts de spermakwaliteit kunnen aantasten (vermindering van het aantal zaadcellen en minder beweeglijke zaadcellen). In hoeverre het hier om een oorzakelijk verband gaat en wat de praktische gevolgen hiervan zijn (verminderde vruchtbaarheid?), is echter nog helemaal niet duidelijk.

12. Kan deodorant en aftershave de spermakwaliteit verminderen?
Onderzoek, onder meer aan het UMC Radboud in Nijmegen, heeft aangetoond dat bepaalde cosmetica (aftershave, deodorant...) en verzorgingsproducten (zoals zonnecrème) de spermakwaliteit kunnen aantasten. Het gaat met name om producten die hormoon verstorende stoffen zoals ftalaten en parabenen bevatten. Hoe schadelijk deze producten bij een normaal gebruik zijn en of dit ook effect heeft op de vruchtbaarheid is echter niet duidelijk.

13. Hebben pesticiden en andere milieufactoren een negatieve invloed op de spermakwaliteit?
Heel wat studies tonen aan dat bepaalde stoffen in onze omgeving en in onze voeding de spermakwaliteit kunnen aantasten. Het gaat dan onder meer pesticiden, PCB's (in transformatoren), metalen zoals lood en cadmium, allerlei stoffen die de werking van het vrouwelijke hormoon oestrogeen nabootsen, zoals ftalaten (bv. in plastic, inkt...), alkylfenolen (bv. in detergenten, cosmetica) en bisfenol A (in plastic verpakkingen).
Dat zou mogelijk kunnen verklaren waarom de spermakwaliteit de voorbije decennia globaal gezien (lichtjes) zou verminderd zijn, volgens sommige studies althans. Want andere studies spreken dat dan weer tegen.

14. Kunt u zelf iets doen om uw spermakwaliteit te verbeteren?
Het is bekend dat sommige leefgewoonten de spermakwaliteit (tijdelijk) kunnen verminderen of verbeteren.
• Roken en drugs
Roken zou een ongunstig effect kunnen hebben op de kwaliteit van zaad, al zijn de studies hierover niet unaniem. Ditzelfde geldt voor het gebruik van drugs.
• Vitamine C
Een tekort aan vitamine C in de voeding draagt mogelijk bij aan een verminderde kwaliteit van het zaad.
• Alcohol
Overmatig en langdurig gebruik van alcohol zou de kwaliteit van het zaad ongunstig kunnen beïnvloeden.
• Koorts
Koorts is soms een tijdelijke oorzaak van verminderde zaadkwaliteit.
• Overgewicht
Overgewicht en vooral te veel buikvet kan leiden tot een vermindering van de zaadproductie.
• Beweging
Overmatig sporten maar ook te weinig bewegen en een zittend leven kan leiden tot een daling van de zaadproductie. Mannen die elke week vijftien uur of meer matig tot sterk fysiek actief zijn, hebben een 73 procent hogere concentratie spermacellen dan mannen die minder dan vijf uur per week bewegen.
• Rood vlees
Het is niet aangetoond dat (vooral rood) vlees de spermakwaliteit zou verminderen.
• Geneesmiddelen
Sommige geneesmiddelen (o.m. Beta-blokkers, antidepressiva) kunnen de spermakwaliteit negatief beïnvloeden.

Laatst bijgewerkt: augustus 2019

Delen Whatsapp Tweet Mail