Daling van het aantal nieuwe hiv-gevallen in België

nieuws Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid WIV neemt voor het tweede jaar op rij een daling waar van het aantal nieuwe hiv diagnoses.

In 2014 daalde het aantal nieuwe hiv diagnoses met 8 %: er werden 1039 infecties vastgesteld, wat overeenkomt met gemiddeld 2,8 nieuwe diagnoses per dag. Op dit moment is het onmogelijk om te weten of deze daling al dan niet het begin voorspelt van een meer structurele dalende trend.

De daling wordt waargenomen bij de twee bevolkingsgroepen die het sterkst getroffen worden door de epidemie:
• mannen die seks hebben met mannen (MSM), vooral met de Belgische of een andere Europese nationaliteit;
• mannen en vrouwen die het virus hebben opgelopen via heteroseksuele betrekkingen en die vooral afkomstig zijn van Sub-Saharaans Afrika.
De overdracht via intraveneus drugsgebruik blijft uitzonderlijk in België, en werd slechts voor 2% van de hiv-diagnoses in 2014 gerapporteerd.

Mannen die seks hebben met mannen (MSM): bijna helft van nieuwe hiv-infecties
• Het aantal nieuwe hiv diagnoses bij MSM daalde met 21% ten opzichte van 2013. Deze daling komt na een aanzienlijke en gestage stijging gedurende de voorgaande vijftien jaar.
• In 2014 vertegenwoordigden de diagnoses bij MSM 46% van de nieuwe geregistreerde hiv infecties waarvan de overdrachtswijze gekend is. Deze diagnoses werden voornamelijk bij Belgen (66%) vastgesteld, terwijl de personen met een andere Europese nationaliteit 17% van de diagnoses vertegenwoordigden. Het betreft voornamelijk Fransen, Nederlanders en Spanjaarden.
• De daling van het aantal hiv diagnoses deed zich zowel voor bij MSM met de Belgische nationaliteit (-20%) als deze met een andere Europese nationaliteit (-27%).

Minder heteroseksuele mannen en vrouwen
• De vastgestelde hiv infecties die opgelopen werden via heteroseksuele overdracht namen af tussen 2012 en 2014 (-16% tussen 2012 en 2013 en -6% tussen 2013 en 2014).
• Tussen 2000 en 2012 schommelde het aantal hiv diagnoses via heteroseksuele overdracht tussen de 400 en 500 gevallen per jaar.
• In 2014 vertegenwoordigden deze diagnoses 50% van de nieuw geregistreerde hiv-infecties waarvan de overdrachtswijze gekend is. 45% afkomstig van Sub-Saharaans Afrika en was 30% Belg.

Vier op tien HIV-infecties laattijdig vastgesteld
• Het aantal opsporingstests voor hiv steeg lichtjes (+0,3%).
In 2014 werden 62 hiv-tests per 1000 inwoners uitgevoerd en per 1000 uitgevoerde testen werden 1,49 nieuwe diagnoses vastgesteld.

• 38% van de hiv infecties werd laattijdig vastgesteld.
Laattijdige diagnoses komen nog steeds vaker voor bij heteroseksuelen (49%) dan bij MSM (24%). Nochtans werd bij MSM in de laatste 6 jaren een toename van het aandeel laattijdige diagnoses vastgesteld.

Hiv patiënten worden ouder
In 2014 werden 14.719 hiv patiënten medisch opgevolgd in België. Dit aantal stijgt gelijkmatig met gemiddeld 781 nieuwe patiënten per jaar.
In België ligt het aantal patiënten dat geniet van een aangepaste medische ondersteuning hoog. De doeltreffendheid van de antiretrovirale behandeling doet de hoeveelheid virus in het bloed van de hiv patiënt zodanig dalen dat het (nagenoeg) niet meer waarneembaar is, wat bijdraagt tot een aanzienlijke reductie van het risico op verdere overdracht van hiv.

• De populatie van hiv patiënten in medische opvolging veroudert: in 2014 is 32% van hen 50 jaar en ouder, in tegenstelling tot slechts 19% in 2006.

• De meerderheid van de hiv patiënten in medische opvolging zijn mannen (64%). 63% van hen vermeldde geïnfecteerd te zijn via homoseksuele contacten in tegenstelling tot 32% via heteroseksuele contacten. Bij de vrouwen werd 92% geïnfecteerd via heteroseksuele contacten.
• Meer dan de helft (54%) van de patiënten in medische opvolging zijn Belgen en 80% van hen zijn mannen. 31% van de patiënten in opvolging zijn afkomstig van Sub-Saharaans Afrika en 67% van hen zijn vrouwen.

• Van de patiënten die in 2013 medisch werden opgevolgd in een Aids Referentiecentrum, kreeg 89,4% een antiretrovirale behandeling met een hoge virologische succesgraad: 94,7% had een gecontroleerde virale lading (<200 kopijen/ml).

Preventie werkt
Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, reageert positief op de daling van het aantal nieuwe hiv-diagnoses. Het is een bevestiging van de werkzaamheid van combinatiepreventie, het tegelijk inzetten op verschillende vormen van preventie.
Sesoa pleit onder meer voor uitbreiding van testfaciliteiten, waardoor een hiv-test ook op andere plekken afgenomen kan worden dan bij de huisarts, werkt sterk drempelverlagend. Immers, hoe sneller mensen getest raken, hoe sneller diagnoses gesteld kunnen worden en hoe sneller een behandeling met hiv-remmende medicatie opgestart kan worden. Dat laatste is niet alleen goed voor de gezondheid van de hiv-positieve persoon, het zorgt er ook voor dat de kans op overdracht van hiv bij een onbeschermd contact, sterk beperkt wordt.

Daarom werkt Sensoa ook mee aan het Swab2Know-project van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Daarbij gaan veldwerkers in homo-uitgaansgelegenheden speekselstalen verzamelen van homomannen die zich wil laten testen op hiv.

Een bijzonder aandachtspunt uit het rapport blijkt de groep van homomannen van 50-plus. Waar het aantal nieuwe diagnoses bij de lagere leeftijdscategorieën daalt, schommelt het bij deze oudere groep tussen 50 en 60 diagnoses.

Daarnaast pleitte Sensoa voor het vroeg opstarten met hiv-remmende medicatie en de aanpassing van de bestaande regelgeving om de terugbetaling ervan mogelijk te maken. Deze maatregelen zullen het komende jaar gerealiseerd worden.