Gezond schoonmaken: waarop moet u letten?

dossier


Regelmatig schoonmaken en vuil zo veel mogelijk voorkomen is de beste oplossing. Zo vermijdt u het gebruik van agressieve schoonmaakmiddelen. 




Minder schoonmaakproducten is beter

  •  Door minder (verschillende) producten te gebruiken, bent u al een eind op de goede weg. In veel gevallen volstaat een borstel en een vuilblik of een vochtige doek om de klus te klaren.
  • Kies enkele producten die u echt nodig hebt, en laat u niet verleiden om een heel schoonmaakarsenaal in te slaan.
  •  Kies liever voor één allesreiniger dan voor allerlei verschillende schoonmaakmiddelen. Voor elk schoonmaakkarweitje wordt een speciaal product aangeprezen. Er zijn aparte schoonmaakmiddelen voor de wc, de badkamer, het terras, de ruiten... Veel van deze producten zijn niet nodig en kunnen zelfs schadelijk zijn voor gezondheid en milieu.
  • Gebruik niet te veel schoonmaakproduct. Vaak lukt hetzelfde poetswerkje even goed met minder product. Het teveel aan schoonmaakmiddel zorgt bovendien voor streepvorming en plakkerigheid. Kijk naar de dosering op de verpakking, of gebruik minder. Let bij geconcentreerde producten vooral goed op de aanbevelingen omdat de kans op overdosering hier vrij groot is. Kies daarom ook een schoonmaakmiddel met een goed doseersysteem, zodat overdosering voorkomen wordt. 

Gebruik microvezeldoekjes

123-schoonm-hyg-microvezeldoekjes-05-17.jpg
 Met een herbruikbaar microvezeldoekje kan er zonder schoonmaakmiddel en met hetzelfde reinigingsresultaat worden gereinigd. Het microvezeldoekje bestaat uit een mengeling van microscopische vezels van polyester en polyamide. Het kan gewassen worden en opnieuw gebruikt worden. Een microvezeldoek is bedoeld voor vooral gladde oppervlakten zoals deuren, tafels, kasten, glas en beeldschermen. U kunt de doekjes droog gebruiken. Door het wrijven laden ze statische elektriciteit op en trekken zo de stofdeeltjes naar zich toe. Kiest u voor nat gebruik, maak de doekjes dan klamvochtig door ze in koud water te brengen en goed uit te wringen. 

Gebruik niet-schadelijke producten

 Vandaag is er voor ieder schoonmaakmiddel dat schadelijke stoffen bevat, een goed alternatief op de markt dat minder schadelijk is voor gezondheid en milieu. Probeer deze producten eens uit.

 In de meeste gevallen kan een allesreiniger vervangen worden door een minder schadelijk product zoals bruine zeep, zeep op basis van lijnzaadolie, sodakristallen, Bicar of een schoonmaakproduct zonder geur- en kleurstoffen. Kleur- en geurstoffen worden aan schoonmaakmiddelen toegevoegd om bijvoorbeeld een frissegeur-effect te krijgen bij het schoonmaken. Ze dragen echter niet bij tot de werking van de schoonmaakmiddelen.

123-schoonm-hyg-bruine-zeep.jpg
  • Bruine zeep is het meest milieuvriendelijke onderhoudsproduct. Het is een eenvoudige chemische verbinding die gemakkelijk kan afgebroken worden. Voor het schoonmaken van vrijwel alle gladde oppervlakken (tegels, kunststofoppervlakken, badkamer, wastafels, wc-pot) is bruine zeep geschikt. Bruine zeep is echter niet geschikt voor glanzend geverfde oppervlakken. Het maakt verf dof. Gebruik voor zulke oppervlakken een sopje met afwasmiddel of allesreiniger. Spoel na met schoon water waaraan eventueel een scheutje huis- houdazijn is toegevoegd. Dit voorkomt doffe plekken. In combinatie met hard (kalkrijk) water wordt bruine zeep voor een groot deel inactief, waardoor extra veel zeep nodig is. U kunt in dit geval een geconcentreerde allesreiniger gebruiken.

  • Gebruik vloerglansmiddelen alleen indien nodig. Een vloerglansmiddel op parket, vinyl of vloertegels kan voorkomen dat er krasjes ontstaan. Het gebruik van zulke speciale vloerverzorgingsproducten is echter niet nodig indien er op de vloer al een beschermende waslaag is aangebracht. Voor het regelmatig schoonhouden van de vloer is alleen water (voor vaste verontreinigingen) of een oplossing van bruine zeep, zeep op basis van lijnzaadolie of allesreiniger (bij vettige verontreinigingen) voldoende. Hout-, kurk-, parketvloeren en linoleum reinigt u met lauw water en wat bruine zeep of allesreiniger.

  • Soda is een mild schoonmaakmiddel. Het is milieuvriendelijk als we het met mate gebruiken. Er zijn twee sodavormen in de winkel te vinden: sodakristallen (natriumcarbonaat, Na2CO3) en Bicar of baking soda (natriumbicarbonaat, NaHCO3). Beide producten verschillen niet erg veel in hun toepassingen, maar Bicar kent een mildere werking. Ze kunnen gebruikt worden om vlekken (olie, wax en dergelijke) te verwijderen, te ontvetten, te desinfecteren, water te verzachten, te ontgeuren, aangebrande potten schoon te krijgen... Dit schoonmaakmiddel kan huidirritatie veroorzaken, dus u draagt best rubberen handschoenen bij gebruik.

  • Glasreinigers bestaan voornamelijk uit water (tot 95%). Sommige bevatten een klein percentage ammoniak om vettige verontreinigingen sneller te kunnen verwijderen. Ammoniak is een agressieve stof die irritatie van de ogen en luchtwegen kan veroorzaken. In plaats van een glasreiniger kunt een afwasmiddel of een sopje van bruine zeep gebruiken. Spoel ze eventueel met azijnwater of zout water na.

  •  Vermijd javel (bleekwater). Dit bevat chloor en is erg slecht voor het milieu. Zowel bleekmiddelen met chloor als zonder chloor kunnen ademhalingsklachten en huid- en oogirritatie veroorzaken. Vermeng het zeker niet met een ander schoonmaakmiddel of urine. Hierdoor wordt schadelijk chloorgas gevormd en krijgt u direct ademhalingsklachten wanneer u dit inademt. Ventileer zeer goed wanneer u toch dergelijke producten gebruikt. Voor de schoonmaak van het sanitair geeft bruine zeep heel goede resultaten. Bruine aanslag en kalk krijgt u met bruine zeep niet weg. Speciale wc-reinigers bevatten hiervoor zuren, maar met gewone huishoudazijn gaat het net zo goed. Giet een scheut azijn in de pot en laat het een nachtje staan. In plaats van met huishoudazijn kunt u eventueel ook werken met schoonmaakazijn. Hij is geconcentreerder dan huishoudazijn (een 8%-oplossing van azijnzuur) en goedkoper. Sommige kalkachtige materialen zoals marmer worden dof van azijn. Is ook de werking van schoonmaakazijn niet voldoende, stap dan over naar een toilet- of badkamerreiniger die het milieu spaart.

  • Gebruik eventueel professionele ecologische middelen. Deze zijn beter voor uw gezondheid en het milieu. Gebruikt u de juiste dosis, dan is het niet duurder dan ‘gewone’ schoonmaakmiddelen, of zelfs goedkoper. Deze middelen zijn ook goed verkrijgbaar via internet. Op Milieuwijzer.be van de Bond beter Leefmilieu vindt u een overzicht van dergelijke producten.

Met het onderstaand schoonmaakpakket kunt u vrijwel alle schoonmaakklusjes in huis doen zonder het milieu of uw gezondheid onnodig te belasten

Schoonmaakklus

Product

Keuken (aanrecht, tegels, vloer), interieur, sanitair schoonmaken

Water en bruine zeep of bicar/sodakristallen

Vuil en vetplekken verwijderen

Bruine zeep in combinatie met zacht water

Sodakristallen/Bicar

Afwasmiddel

Allesreiniger in combinatie met hard water

Kalkaanslag verwijderen

Azijn

Ruiten

Water met bruine zeep of afwasproduct, nazemen met water met een beetje zout of azijn

Lees het etiket

Elk schoonmaakmiddel heeft een etiket met productinformatie.

Als een product een risico draagt, staat er een gevarenpictogram op het etiket. Deze symbolen bestaan uit een zwarte tekening in een oranje vierkantje. Hun weergave op het product is wettelijk verplicht. De pictogrammen zeggen iets over de veiligheid van het product: ze waarschuwen voor brandgevaar, voor gezondheidsgevaar of voor milieugevaar. De gevarensymbolen worden vergezeld van een gevaarsaanduiding; een woord en/of letter die aanduidt waaruit het gevaar bestaat. De wet verplicht alleen de aanduiding van het belangrijkste symbool. Bij de gevaarsaanduiding T (toxisch of giftig, aangeduid met de doodskop) bijvoorbeeld, zijn de X (schadelijk of irriterend, Andreaskruis) of de C (corrosief, weergegeven met proefbuisjes) niet verplicht. Het ontbreken van een gevarenpictogram betekent dus niet dat een product ongevaarlijk is.

Er bestaat bovendien niet voor elk gevaar een symbool. Zo bestaat er bijvoorbeeld geen pictogram voor stoffen die allergie veroorzaken, kankerverwekkende stoffen, stoffen die schadelijk zijn voor de voortplanting ..

  • Naast de gevarensymbolen zijn er ook de zogenaamde R- en S-zinnen. Ze zeggen iets over het gevaarrisico (Risk) of geven een veiligheidsaanbeveling (Safety). Afhankelijk van de eigenschappen van het product hebt u dus te maken met een R- of S-zin. Er zijn ook combinaties mogelijk. Voorbeelden teruggevonden op allesreinigers zijn:
  • R31 staat voor ‘vormt giftige gassen in contact met zuren’
  • R64 staat voor ‘kan schadelijk zijn (voor de baby’s) via de borstvoeding’
    Op de verpakking van soda natriumcarbonaat vindt u dan weer:
  • S22 staat voor ‘stof niet inademen’
  • S26 staat voor ‘bij aanraking met de ogen onmiddellijk met overvloedig water afspoelen en deskundig medisch advies inwinnen’

U vindt de volledige lijst van R- en S- zinnen op www.antigifcentrum.be. Klik op ‘Etikettering’. Er bestaat ook een gevarensymbool dat ervoor waarschuwt dat het product niet gemengd mag worden. Dit pictogram is bijvoorbeeld te vinden op chloorbleekmiddelen en zure wc-reinigers. Indien beide voornoemde producten gemengd worden, ontstaan er zeer giftige chloorgassen.

Lees ook: Hoe moet u uw woning ventileren?

Laat u niet misleiden door vermeldingen als 'Biologisch afbreekbaar' of 'Natuurlijk'. Dit schept de illusie dat het om een milieuvriendelijk product gaat, maar dat is niet noodzakelijk het geval.

  • 'Biologisch afbreekbaar' heeft immers enkel betrekking op de wasactieve stoffen en niet op de overige toevoegingen. Juist die toevoegingen (bleekmiddelen, waterontharders, enzymen, geur- en kleurstoffen ...) vormen vaak een aanzienlijke belasting voor het milieu.
  • De term ‘natuurlijk’ geniet geen wettelijke bescherming. Iedereen mag zijn product dus ‘natuurlijk’ noemen. Natuurlijke stoffen zijn bovendien niet altijd onschadelijk. Sommige planten bevatten bijvoorbeeld zeer giftige stoffen. Kijk dus altijd op het etiket welke stoffen erin zitten. Bevat het middel zeep of plantaardige wasactieve stoffen (van kokos- of palmolie), dan kunt u het met een gerust hart kopen. Bevat het wasactieve stoffen op basis van aardolie (vaak aangeduid als ‘non-ionische en anionische tensiden’) dan kunt u het product beter in de rekken laten staan.

Lees ook: Een propere lenteschoonmaak zonder gevaar

Stoffig door stofzuigen

Bij stofzuigen komt er veel stof in de lucht terecht. Sommige stofzuigers blazen deze stofdeeltjes zelf de lucht in. Dit stof bevat naast gewoon stof ook stofdeeltjes afkomstig van huisstofmijten en huisdieren. Inademen van deze stofdeeltjes kan leiden tot luchtwegklachten bij mensen die daarvoor gevoelig zijn.

  • Stofzuig niet elke dag.
  • Wanneer u de stofzuigerzak vervangt, maak dan ook de filters schoon. Sommige filters kunt u schoonmaken in een sopje. Laat het filter daarna dan wel goed drogen voordat u het weer terugzet in de stofzuiger.
  • Zorg dat de stofzuigerzak niet te vol is.
  • Zet een raam open tijdens stofzuigen, vegen en afstoffen.
  • Neem gladde oppervlakken of vloeren liever af met een vochtige doek of dweil en vervang deze doek dagelijks.

Ventileren 
Tijdens en na de schoonmaak zet u het best de ramen open of het ventilatiesysteem op maximum. Zo krijgen schadelijke stoffen niet de kans om zich op te stapelen in uw huis. 

Luchtverfrissers vermijden 
Luchtverfrissers en binnenhuisparfums geven een ‘vals gevoel’ van gezondheid. Ze ruiken misschien wel lekker, maar maken de lucht niet schoner, integendeel: ze kunnen er een extra hoeveelheid vluchtige chemicaliën aan toevoegen.

Bronnen
www.lne.be/campagnes/bouw-gezond/bouw-gezond/gezond-wonen/schoonmaken
www.vlaamsbrabant.be/binaries/brochure-groene-schoonmaak-09_tcm5-42847.pdf
www.ggd.amsterdam.nl/milieu-gezondheid/voorlichtingsserie/gezond-schoonmaken/


Laatst bijgewerkt: augustus 2019

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram