Acuut reuma en post-streptokokken-reactieve-artritis (PSRA)

dossier Acuut reuma of reumatische koorts ontstaat na een infectie met een bacterie van de groep-A-streptokokken. Groep A-streptokokkeninfecties behoren tot de meest voorkomende infecties bij de mens, vooral dan bij kinderen. Deze bacterie veroorzaakt vaak keelontsteking. De keelontsteking gaat over. Maar een tot vier weken daarna kunt u acuut reuma krijgen. Dit kan blijvende hartschade veroorzaken.

Acuut reuma komt in westerse landen gelukkig bijna niet meer voor. Dit komt o.m. door gebruik van antibiotica bij een streptokokkeninfectie en de verbeterde hygiëne. Als het nog voorkomt, dan is dat vooral bij kinderen tussen de 4 en 18 jaar met een piek rond het 8e jaar. In ontwikkelingslanden blijft acuut reuma de belangrijkste oorzaak van hartafwijkingen bij jonge mensen.

Hoe ontstaat acuut reuma?

123-dr-oz-keel-kind-keelpijn-ziek-170-10.jpg
Meestal volgt acuut reuma op een onbehandelde of niet adequaat behandelde keelontsteking veroorzaakt door een groep-A-streptokok (tonsillitis, al dan niet met roodvonk). Vaak verloopt zo’n infectie onopgemerkt of met slechts lichte symptomen.
Acuut reuma kan gezien worden als een vorm van reactieve artritis. Dat is een gewrichtsontsteking als reactie op een infectie of ontsteking elders in het lichaam.

Lees ook: Reactieve artritis: een gewrichtsontsteking na infectie

Waarschijnlijk spelen genetische factoren daarbij een belangrijke rol. Bij de meeste vormen van reactieve artritis is bijvoorbeeld aangetoond dat mensen met het humaan leukocyten antigeen (HLA B-27) meer kans hebben om een reactieve artritis te krijgen. Bij een post-streptokokken-reactieve-artritis (PSRA) en acuut reuma na een keelinfectie door groep-A streptokokken is echter geen verband met HLA B-27 aangetoond. Waarschijnlijk zijn andere, nog onbekende genetische factoren, verantwoordelijk voor de afwijkende reactie van het afweersysteem.

Symptomen en complicaties van acuut reuma

De ziekteverschijnselen van acuut reuma beginnen één tot enkele weken na een keelinfectie. Ze kunnen sterk variëren van aard en intensiteit. Acuut reuma verloopt vaak in aanvallen.

Algemene ziekteverschijnselen
Acuut reuma begint meestal met hoge koorts, vermoeidheid, verminderde eetlust, buikpijn, bleekheid en neusbloedingen.

Gewichtsklachten (Artritis)
Pijnlijke en gezwollen gewrichten. Opvallend is dat de gewrichtsklachten verspringen: om de beurt krijgt u last van één gewricht. Meestal de knie, de elleboog, de enkel of de pols. Soms zijn verschillende gewrichten tegelijk ontstoken.

Hartklachten
Acuut reuma kan leiden tot hartklachten. Snelle hartslag tijdens rust of slaap, hoesten, pijn op de borst en snelle ademhaling kunnen daarvoor aanwijzingen zijn.
Ongeveer de helft van de mensen met acuut reuma krijgt bij de eerste aanval hartafwijkingen, zoals:
• een ontsteking van de hartspier (myocarditis)
• een ontsteking van het hartzakje (pericarditis)
• een ontsteking van de hartklep (bacteriële endocarditis)
Bij herhaalde aanvallen kan dit leiden tot een blijvende hartklepafwijkingen.

Bewegingsstoornis (chorea of St Vitusdans)
Acuut reuma kan gepaard gaan met neurologische afwijkingen met ongecontroleerde bewegingen van uw armen, benen en gezicht. Deze typische bewegingen worden chorea of Sint-Vitusdans genoemd. U heeft dan moeite met schrijven, aankleden, eten en soms met lopen. Bij spanning en vermoeidheid kunnen deze verschijnselen ook optreden tijdens uw slaap.
Meestal ontstaan deze klachten pas 1 tot 6 maanden na de keelinfectie. Chorea geneest spontaan in 2 tot 6 maanden.

Huidklachten
• Huiduitslag (Erythema marginatum)
Een voorbijgaande uitslag met zich uitbreidende stippen met een verblekend centrum en rode randen, op de romp, bovenarmen en bovenbenen.
• Onderhuidse knobbels (Subcutane noduli)
Pijnloze, beweeglijke onderhuidse knobbels ter grootte van een graankorrel, op de gewrichten.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

123-bloedafname-kind-dr-170-10.jpg
Uw arts baseert de diagnose vooral op de resultaten van bloed- en lichamelijk onderzoek.

Bloedonderzoek
Bij acuut reuma is de bezinkingssnelheid van de rode bloedlichaampjes bijna altijd verhoogd. Vaak heeft u lichte bloedarmoede en is het aantal witte bloedlichaampjes toegenomen.
Ongeveer 80% van de mensen met acuut reuma heeft in de eerste 2 maanden van de ziekte een verhoogd gehalte aan antistreptolysine (AST). Dat is een reactie op de streptokokkeninfectie. Ook in de keel zijn streptokokken te vinden.

Hartonderzoek
Een elektrocardiogram (ECG) kan eventuele hartafwijkingen aantonen. Een hartruis kan een aanwijzing zijn voor ontstekingen van de hartkleppen.

Behandeling

De ziekte gaat meestal na enkele maanden vanzelf over. De gewrichtsontstekingen genezen meestal zonder blijvende gevolgen. Wel kunt u hartklachten houden, bijvoorbeeld doordat uw hartkleppen beschadigd zijn geraakt. Daardoor kunt u op latere leeftijd last krijgen van hartritmestoornissen en hartfalen. Als de afwijking ernstig is, kan het nodig zijn dat u geopereerd wordt.

(Bed)rust
U moet, afhankelijk van de hartklachten, rusten tot de acute ziekteverschijnselen zijn verdwenen om hartafwijkingen te voorkomen.

Pijnstiller
Bij gewrichtsontstekingen krijgt u een ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID) voorgeschreven.

Antibiotica
• Behandeling van de keelinfectie is noodzakelijk omdat de streptokok aanwezig kan blijven op de tonsillen, en zo het immuunsysteem kan activeren.
• Omdat de kans groot is dat acuut reuma terugkeert, krijgt u gedurende de eerste vijf jaar (of tot de leeftijd van 18 jaar) maandelijks een antibioticum om nieuwe aanvallen te voorkomen. Zijn uw hartkleppen beschadigd door acuut reuma, dan krijgt u vaak uw hele leven lang antibiotica voorgeschreven.
• U moet gedurende minstens vijf jaar ook extra antibiotica nemen voor een operatie, een tandheelkundige behandeling, bij griep en andere virale infecties om problemen en complicaties te voorkomen.

POST-STREPTOKOKKEN REACTIEVE ARTRITIS (PSRA)
Post-streptokokken reactieve artritis (PSRA) ontstaat net als acuut reuma na een keelinfectie met groep-A streptokokken. Waar acuut reuma bijna uitsluitend bij kinderen voorkomt, komt PSRA ook bij volwassenen voor.
Er zijn nog twee belangrijke verschillen tussen PSRA en acuut reuma: bij PSRA treden geen hartafwijkingen op en het gaat om een niet-migrerende artritis.

Lees ook: Reactieve artritis: een gewrichtsontsteking na infectie

Bronnen
www.reumafonds.nl/informatie-voor-doelgroepen/patienten/vormen-van-reuma/acuut-reuma
www.printo.it/pediatric-rheumatology/information/Belgio_fle/9.htm
www.ntvg.nl/artikelen/acuut-gewrichtsreuma-post-streptokokken-reactieve-artritis-een-onverwachte-opleving/volledig
www.rivm.nl/
www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-artritis


Laatst bijgewerkt: januari 2018

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram