Gerelateerde artikels
Kaasmolaren: een groeiend tandprobleem bij kinderen
In dit artikel
Kaasmolaren: een groeiend tandprobleem bij kinderen
dossier
Klaagt uw zoon of dochter over gevoelige kiezen? Eet uw kind slecht? Doet tandenpoetsen pijn? Misschien heeft het kaasmolaren. Dat zijn kiezen waarvan de beschermende glazuurlaag niet of niet goed is ontwikkeld. Ze hebben gedeeltelijk of helemaal een kaaskleur (wit-crème tot geel-bruin) en kunnen er wat bobbelig uitzien. Ze zijn gevoeliger dan andere kiezen, omdat de buitenste laag zwakker is. Ze zijn zacht en brokkelen af. In het slechtste geval moeten ze verwijderd worden.
Goed tien jaar geleden kwam het amper voor, nu hebben tien tot vijftien procent van de kinderen ‘kaasmolaren’.
Wat zijn kaasmolaren?
Een kaasmolaar, ook gehypomineraliseerde eerste molaar of in het Engels Molar Incisor Hypomineralisation (MIH) genoemd, is een afwijking van het tandglazuur. Tandglazuur is de buitenste beschermlaag van de tanden en kiezen.
Kaasmolaren zien er mat wit-gelig uit. Deze defecten kunnen voorkomen in vlekken of over de hele tand. Door het glazuurdefect zijn deze tanden zeer poreus en uiterst gevoelig voor gaatjes. De ernst van de glazuurafwijking verschilt van persoon tot persoon en zelfs bij een individu van tand tot tand. Zo kan slechts één kies matig aangetast zijn en andere zeer sterk.
Een molaar of kies is een tand in de achterste delen van de mond. Ze vermalen het voedsel. In het melkgebit worden ze ook melkmolaren genoemd.
Het probleem ontstaat bij de vorming van het tandglazuur, voordat de tanden doorbreken. Ofwel wordt te weinig glazuur gevormd, of het glazuur is van slechte kwaliteit.
Kaasmolaren komen zowel voor in het melkgebit als in het blijvend gebit. Een kind met kaaskiezen in zijn melkgebit heeft een grotere kans op de ontwikkeling van kaaskiezen in zijn blijvend gebit. De glazuurontwikkeling van de eerste blijvende kiezen en snijtanden in de bovenkaak begint immers ook kort voor de geboorte en gaat verder in de eerste vier levensjaren.
| Ontwikkeling van het gebit De ontwikkeling van het melkgebit begint tijdens de 6e week van de zwangerschap. Na de geboorte van het kind zijn alle melktanden en kiezen en een gedeelte van het blijvende gebit onder het tandvlees in het kaakbot aanwezig. Gemiddeld breekt de eerste tand door als het kind tussen de vijf en acht maanden oud is. In sommige gevallen is er bij de geboorte al een tand te zien. Bij de meeste kinderen breken eerst de ondersnijtanden door; gemiddeld genomen is een kind dan 6-10 maanden oud. Daarna komen over het algemeen eerst de voorste melkkiezen door (13 tot 19 maanden), dan de hoektanden (16-23 maanden) en rond de leeftijd van 2,5 jaar de achterste melkkiezen. Op 5 – 6 jarige leeftijd begint de eerste wisselfase met het doorbreken van de eerste blijvende kiezen achter de melkkiezen en het los gaan staan van voortanden. Door beweging van de mond komen de melktanden los te staan en vallen deze vanzelf uit. Soms zal de tandarts de melktanden moeten trekken. Op de plaats van de melktanden komen blijvende exemplaren (4 in de onderkaak en 4 in de bovenkaak). Ook komen er nieuwe kiezen bij, 8 nieuwe grote kiezen of molaren en 4 verstandskiezen. Het melkgebit bevat 20 tanden, het blijvende gebit inclusief de verstandskiezen bestaat uit 32 tanden, gelijk verdeeld over de boven- en onderkaak. Het wisselen is meestal voltooid op 13 – 14 jarige leeftijd. Het blijvende gebit is echter pas compleet na doorbraak van de verstandskiezen (meestal tussen de 18 – 24 jaar). Soms breken de verstandskiezen helemaal niet door of zijn ze niet aangelegd. |
Hoe ontstaan kaasmolaren?
Wat dan wel de oorzaak is, is niet bekend, maar waarschijnlijk gaat het om een combinatie van meerdere factoren.
• Erfelijkheid
Glazuurdefecten kunnen erfelijk zijn, maar het is niet bekend in hoeverre dit ook meespeelt bij het ontstaan van kaasmolaren.
• Problemen tijdens de zwangerschap en rond de geboorte
De melkkiezen worden al vóór de geboorte van het kind aangemaakt. Als er tijdens de zwangerschap iets misloopt, kan dat het tandglazuur aantasten.
- Alcoholgebruik van de moeder tijdens de zwangerschap verhoogt de kans op tandmolaren.
- Kaasmolaren komen meer voor bij prematuur geboren kinderen en bij kinderen met een laag geboortegewicht. Mogelijk heeft dit te maken met de luchtwegproblemen en/of metabole stoornissen bij premature baby’s.
• Ziekten tijdens de eerste kinderjaren
Kaasmolaren komen meer voor bij kinderen die tijdens de eerste drie à vier levensjaren vaak ziek zijn geweest, bijvoorbeeld oorontstekingen, waterpokken, mazelen, rode hond, ontstoken amandelen (tonsilitis), luchtweginfecties, longontsteking, hoge koorts...
Kaasmolaren komen ook meer voor bij kinderen met een chronische aandoening zoals astma, epilepsie, mucoviscidose, aangeboren hersenaandoeningen, coeliakie, enz. en bij kinderen die een radiologische behandeling ondergingen.
• Gebruik van antibiotica tijdens de eerste kinderjaren
Er zijn studies die een verband leggen met antibioticagebruik tijdens de eerste levensjaren. Maar het is niet duidelijk of de ‘schuld’ bij de antibiotica ligt, dan wel bij de ziekte waarvoor die antibiotica werden voorgeschreven.
• Calciumgebrek
Kinderen met een verstoorde calcium-fosfaathuishouding hebben een verhoogd risico op kaasmolaren.
• Schadelijke stoffen in onze voeding?
Mogelijk spelen ook bepaalde stoffen in onze voeding een rol, maar hierover is tot nu toe weinig bekend. Er zijn wel studies die een verband leggen met dioxines in moedermelk.
•Luchtvervuiling?
Onder meer dioxines worden in verband gebracht met het ontstaan van kaasmolaren.
Wat kunt u eraan doen?
Vroegtijdige opsporing
Aanbevolen wordt om met uw kind naar de tandarts te gaan zodra de eerste kiezen doorkomen, dat is rond de leeftijd van 6-9 maanden. Het gebit van elk kind zou zeker voor de leeftijd van 2 jaar moeten onderzocht worden. Ook bij het doorbreken van de blijvende kiezen (5-6 jaar), is een bezoek aan de tandarts zeker aan te bevelen.
Raadpleeg ook een tandarts als u tekenen ziet die kunnen wijzen op kaasmolaren (zoals pijnlijke tanden, gele vlekjes).
Voorkomen van gaatjes
Als er kaasmolaren zijn vastgesteld, is het belangrijk dat het gebit goed verzorgd wordt. Op die manier blijven de tanden en kiezen in een betere conditie, en kan voorkomen worden dat er gaatjes ontstaan of dat er stukjes tand afbrokkelen.
Geregelde controle door de tandarts is alleszins nodig.
• Goed tandenpoetsen door de ouder/verzorger (1x per dag tot één jaar, daarna minstens 2x per dag) met een tandpasta die fluoride bevat. Soms zal de tandarts een fluoride mondspoelmiddel voorschrijven.
• De tandarts kan een speciale pasta (op basis van caseïne, een melkeiwit) of fluoride (lak of gel) op de kaasmolaren aanbrengen om het tandglazuur te beschermen en te versterken en om de tand minder gevoelig te maken.
• Afhankelijk van de ernst van het glazuurtekort, kan de tandarts een witte waslaag (sealant) op de aangetaste molaren aanbrengen.
Herstel van gaatjes
• Wanneer er reeds gaatjes zijn, zal de tandarts die vullen met een tandkleurig composietmateriaal.
• In ernstige gevallen kan het nodig zijn om een metalen kroon over de kaasmolaren aan te brengen.
• Soms is het tandbederf zo ver gevorderd, dat de tand moet verwijderd worden. Vaak is dan een aanvullende orthodontische behandeling nodig om de verdere ontwikkeling van het gebit op te volgen. Eventueel kan het nodig zijn om op iets latere leeftijd de wijsheidstanden te transplanteren.
Geelverkleuring van snijtanden
Indien de snijtanden geel verkleurd zijn, kan de tandarts de aangetaste tanden eventueel bleken op plaatselijk een opaque composiet aanbrengen.
Bronnen:
