Zwangerschapsproblemen: Te veel vruchtwater (polyhydramnion)

dossier Tijdens de zwangerschap ‘zwemt’ de foetus in de baarmoeder in het vruchtwater. In het begin van de zwangerschap maakt de moeder het vruchtwater aan. Vanaf de 10de zwangerschapsweek maken de nieren van een ongeboren kind het vruchtwater grotendeels aan. De foetus slikt constant vruchtwater in en plast het weer uit.

Het vruchtwater heeft meerdere functies: het beschermt tegen schokken van buitenaf, het helpt een constante omgevingstemperatuur voor de baby te handhaven, het helpt de longen ontwikkelen en bevordert de ontsluiting op het moment van de bevalling.

Het volume van het vruchtwater neemt toe naarmate de zwangerschap vordert. Op 16 weken bedraagt het volume vruchtwater 150 ml, na 7 maanden 1000 tot 1500 ml en op 37 tot 40 weken 700 tot 800 ml.
Als u ongeveer een kwart of meer vruchtwater meer hebt dan normaal, is er sprake van te veel vruchtwater (polyhydramnion). Dit is een vrij veel voorkomende zwangerschapscomplicatie die optreedt bij ongeveer 1 op 100 zwangerschappen.

Oorzaken

Polyhydramnion ontstaat wanneer er te veel vruchtwater wordt geproduceerd en/of de baby te weinig vruchtwater opneemt.
In meer dan de helft van de gevallen vindt men geen specifieke oorzaak (ideopathische polyhydramnion). Het gaat dan meestal om een vrij onschuldig en voorbijgaand verschijnsel.

Mogelijke (ernstiger) oorzaken zijn:
• Zwangerschapsdiabetes of voorafbestaande diabetes

• Een foetale misvorming:
- een niet goed aangelegde slokdarm (slokdarmatresie) of andere gastro-intestinale afwijkingen (waardoor de baby te weinig vruchtwater kan doorslikken)
- een hartafwijking
- afwijkingen van de hersenen of ruggenmerg (bv. een open ruggetje)
- een afwijking van de urinewegen

• Een infectie

• Een neuromusculaire ziekte (bv. Steinert syndroom of Myotone Dystrofie)

• Foetale anemie (bloedarmoede) door:
- een chronische foetaal-maternale bloeding,
- een rhesuspositieve moeder produceert antilichamen tegen het rhesuspositieve kind (rhesus-onverenigbaarheid),
- een infectie met het Parvovirus B19 (de ‘vijfde ziekte’).

• Een meerlingenzwangerschap.

Mogelijke gevolgen van te veel vruchtwater

Polyhydramnion verhoogt de kans op een vervroegde geboorte, op complicaties bij de bevalling en op misvormingen bij de baby.

• De baarmoeder kan te veel uitzetten, wat kan leiden tot het voortijdig breken van de vliezen, voortijdige weeën en tot vroeggeboorte.
• De placenta (moederkoek) kan vroegtijdig loslaten (abruptio placentae)
• De navelstreng kan door de cervicale opening uitzakken en dichtgedrukt worden (navelstreng prolaps).

• Er kan groeivertraging bij de foetus optreden, en er kunnen misvormingen ontstaan.

• Urineweginfecties tijdens de zwangerschap.

• Een moeilijke bevalling omdat de baarmoeder geen ruimte heeft om samen te trekken
• Overmatig bloedverlies na de bevalling.

Symptomen van polyhydramnion

Meestal ontstaat het teveel aan vruchtwater geleidelijk en merkt u er niets van.

Als het teveel aan vruchtwater sneller ontstaat, kunt u er wel last van hebben:
- de buik groeit te snel en drukt tegen het middenrif;
- de buik voelt hard aan, de baarmoeder kan samentrekken (weeën) en u hebt krampen;
- u kunt zeer kortademig worden en uw voeten en benen zwellen op;
- het kan ook zijn dat de foetus opvallend beweeglijk is.

Behandeling van polyhydramnion

Als er geen bekende oorzaak is en als u er geen last van hebt, dan is meestal geen behandeling nodig.
Wanneer de oorzaak wel bekend is, zal die in de mate van het mogelijke aangepakt worden. Uw zwangerschap en de conditie van de foetus zal alleszins van nabij opgevolgd worden.

• Eventueel zal medicatie (indomethacine behandeling) toegediend worden om de urineproductie van de foetus en het longvocht te verminderen. Omwille van de mogelijke bijwerkingen, wordt de conditie van de foetus nauwgezet opgevolgd.

• In geval van foetale anemie kan een intra-uteriene bloedtransfusie (IUT) toegediend worden. Dit gebeurt alleen in gespecialiseerde ziekenhuiscentra.

• Amniodrainage: vooral bij een meerlingenzwangerschap kan geregeld het teveel aan vruchtwater weggezogen worden met een naald (een vruchtwaterpunctie of amniocentese). Bij een eenlingzwangerschap heeft dit meestal weinig nut omdat het weggenomen vocht op enkele uren volledig wordt aangevuld.
• Indien nodig zal de bevalling vervroegd ingeleid worden.