Gevaar voor dengue-epidemie tijdens WK Brazilië

nieuws Als u in de komende dagen naar Brazilië vertrekt voor het WK voetbal, moet u maatregelen nemen om u te beschermen tegen Dengue of knokkelkoorts. Die infectie ziekte wordt overgedragen door een mug. Volgens het Engelse medische tijdschrift The Lancet worden drie speelsteden in het noordoosten, Natal, Fortaleza en Recife, het meest bedreigd (meer dan 300 gevallen per 100.000 inwoners). Maar ook in twee speelsteden waar de Rode Duivels hun wedstrijden afwerken, met name Rio de Janeiro en Belo Horizonte, dreigt een uitbraak (tussen 100 en 300 gevallen per 100.000 inwoners)

Dengue is de meest voorkomende tropische infectie die door muggen wordt verspreid. In tegenstelling tot malaria komt de ziekte evengoed voor in de steden als op het platteland. De mug komt veel voor in dichtbevolkte en drukbezochte gebieden. Ze broedt in ‘waterreservoirs’ als oude autobanden, blikken, vaten, emmers, bloemvazen en stortbakken, die allemaal regelmatig worden aangetroffen in de huiselijke omgeving.


Klachten
In zijn typisch klassiek verloop wordt dengue gekenmerkt door een een ernstige, op griep lijkende ziekte die brutaal begint met
• plotse, hevige koorts (tot 41°C) die acht tot tien dagen (soms onderbroken door enkele koortsvrije uurtjes of dagen) kan duren;
• hevige hoofdpijn;
• hevige gewrichts- en spierpijnen (vandaar de naam knokkelkoorts), opvallend in de lenden en rond de ogen;
• misselijkheid en braken;
• uitslag die lijkt op mazelen (op de romp, die zich uitbreidt naar de armen, benen en het gezicht);
• soms een droge hoest;
• de hartslag is traag in verhouding tot de hoge koorts;
• soms bloedingen van het tandvlees of het darmkanaal.

Klassiek (maar niet steeds) verloopt de ziekte in twee fasen:
na 3-4 dagen koorts treedt een voorbijgaande verbetering op, rond de 5de-6de dag stijgt de koorts opnieuw. Op dat ogenblik kan er een rode vlekkerige huiduitslag verschijnen. Na enkele dagen verdwijnt de koorts weer, maar er kan een wekenlange periode van moeizaam herstel volgen, gekenmerkt door algemene zwakte, spier- en zenuwpijnen.
De eerste symptomen treden op 2 tot 15 dagen na de besmetting (gemiddeld 5 à 6 dagen). Door die korte periode, worden veel toeristen al ziek nog tijdens hun reis.

Is Dengue gevaarlijk?
In de meeste gevallen is dengue niet ernstig en gaat na een dag of zeven vanzelf over.
Er komen echter in toenemende mate levensbedreigende vormen voor, met ernstige inwendige en uitwendige bloedingen (Hemorragische koorts), of met shocktoestand waarbij de bloeddruk onmeetbaar laag is geworden. Rond de 3de à 4de dag, op het ogenblik dat de koorts daalt en de zieke schijnbaar iets beter is, gaat de toestand snel achteruit, met het optreden van hevig braken en buikpijn. Iemand met dengue hemorragische koorts moet zo snel mogelijk in een ziekenhuis worden opgenomen. Zonder behandeling is er 10% kans op een dodelijke afloop; met de juiste behandeling bedraagt deze kans 1 tot 2%. Vooral voor kinderen zijn deze aandoeningen gevaarlijk en zij lopen het meeste risico eraan te overlijden.
De kans op zo’n complicaties is veel hoger als u eerder al eens dengue (van een ander type virus) gehad heeft. Er bestaan 4 verschillende soorten denguevirus.

Hoe voorkomen?
Er bestaat geen vaccin of geneesmiddel om Dengue te voorkomen. Het enige wat u kunt doen is maatregelen nemen om muggenbeten te voorkomen.
De muggen die dengue overbrengen steken overdag, vooral in de ochtend (van 9 tot 11 uur), en in de namiddag tot voor zonsondergang (van 13 tot 17 uur). Binnenshuis, op schaduwrijke plaatsen of als het bewolkt is, kunnen ze de hele dag actief zijn.

• Vermijd plaatsen met stilstaand water, daar broeden de dengue-muggen.
• Draag kleren met lange mouwen en lange pijpen, schoenen en sokken. Draag bij voorkeur kleren in een neutrale kleur (bruin of groen) in plaats van met felle kleuren.
• De onbedekte huid (gezicht, hals, handen en enkels) insmeren met ‘muggenolie’ of een 'muggenstift' die DEET (diethyltoluamide) of icaridine bevat. Breng het middel aan op de onbedekte intacte huid; niet overdadig insmeren. Voorkom contact met lippen, ogen, open of geïrriteerde huid, bijvoorbeeld ernstige door de zon verbrande huid. Indien toch contact heeft plaatsgevonden, dan afspoelen met water.
Voorzichtigheidshalve wordt geadviseerd om bij kinderen jonger dan twee jaar en tijdens de zwangerschap DEET met een concentratie van 20-30% te vermijden. Bij kinderen niet de handen insmeren, opdat DEET niet op de mond of in de ogen wordt gewreven.
Indien u tegelijk zonnebrandcrème en DEET gebruikt, moet u eerst de zonnebrandcrème en bij voorkeur pas enige uren later de DEET aan te brengen. Bij een kortere tussenpose kan de zonbeschermende werking van de zonnebrandcrème verminderen. Daarom wordt aangeraden om een zonnecrème te kiezen met hogere beschermingsfactor.
DEET heeft een werkingsduur van maximaal vier uur.
• Bovenkleren, enkel- of armbanden en dergelijke kunt u impregneren met permethrine (1 deel van de oplossing à 10% verdunnen met ongeveer 50 delen water, volledig laten drogen). Voorbeelden van producten die u daarvoor kunt gebruiken zijn: Mouskito spray (informatie bij de apotheker of www.Qualifar.be) of Biokill, Permas (te koop bij de drogist).
Kleren kunnen ook bespoten worden met een insectenwerend product op basis van deet. Deet doet synthetische stoffen oplossen, u moet dus zeer voorzichtig zijn om deet op kleding aan te brengen.
• Slaap overdag onder een (geïmpregneerd) muskietennet (klamboe). Een geïmpregneerd muskietennet is doordrenkt met een antimuggenvloeistof zoals permethrine of deltamethrine. Na een half jaar, of na vier keer wassen, zijn deze middelen uitgewerkt. Dat betekent dat u uw muskietennet opnieuw moet impregneren.
• Muskietengaas (horren) voor ramen en deuren helpt muggen buitenshuis te houden.



Hoe behandelen?
Er bestaat geen specifieke behandeling, de aandoening geneest vanzelf. Volwassenen genezen meestal volledig, hoewel de herstelperiode weken tot maanden kan duren. Bij kinderen jonger dan tien jaar is medische behandeling noodzakelijk.

• Tegen de koorts en pijn kunt u paracetamol gebruiken.
• Omdat uw bloed bij knokkelkoorts dunner kan zijn, mag u geen bloedverdunnende pijnstillers gebruiken zoals bijvoorbeeld acetylsalicylzuur (aspirine), diclofenac, ibuprofen of naproxen.
• Tegen overgeven kunt u domperidon nemen.
• Zorg dat u voldoende drinkt. Om uitdroging tegen te gaan kunt u zakjes met ORS (Oral Rehydration Salt) oplossen in gekookt water dat is afgekoeld, en er steeds wat van drinken.

Raadpleeg een arts indien u in de eerste drie weken na een bezoek aan Brazilië (of een ander risicoland) last hebben van griepsymptomen, hevige hoofdpijn, pijn achter de ogen, spier- of gewrichtspijn en uitslag.

Zie ook:
Reisadviezen voor voetballiefhebbers die naar Brazilië reizen:
www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=15903