- dossierRabiës of hondsdolheid
- dossierZiekte van Lyme: hoe ernstig is een besmetting?
- boeken/interviewsPodcast over uitbraak schurft en bedwantsen: is er reden tot paniek?
- boeken/interviewsPodcast: een sterk immuunsysteem
Westnijlvirus en Westnijlkoorts
dossier In de Verenigde Staten zijn in één jaar reeds een 70-tal mensen overleden en minstens 150.000 mensen besmet door het zg. Westnijlvirus. Dit virus wordt overgebracht door muggen en werd tot voor kort nooit in landen met een gematigd klimaat aangetroffen. Momenteel is dit virus in ons land nog niet gesignaleerd, maar specialisten sluiten niet uit dat dit op termijn zal gebeuren.
Wat is het Westnijlvirus?
Het West Nile Virus (WNV) behoort tot de familie der Flaviviridae genus Flavivirus. Het werd voor het eerst aangetroffen in de provincie West Nile van Oeganda in 1937. Sindsdien wordt WNV regelmatig gevonden bij gewervelde dieren in Afrika, Oost-Europa, West Azië en het Midden-Oosten. Het virus wordt voor zover bekend uitsluitend overgedragen door middel van een muggenbeet. Maar het vermoeden bestaat dat het ook kan worden overgedragen van mens op mens via bloed. Dat vermoeden wordt momenteel in de Verenigde Staten onderzocht nadat in een aantal menselijke bloedstalen sporen van het virus zijn aangetroffen. Er bestaat geen geneesmiddel en ook geen vaccin tegen dit virus.
Verspreiding
Het virus komt vooral voor in Centraal- en Zuid-Afrika, India en de landen rond de Middellandse Zee. Maar sinds enkele jaren wordt het ook sporadisch aangetroffen in Westerse landen met een gematigd klimaat. Zo waren er uitbraken van het virus in Frankrijk in 1963 en in Roemenië in 1996-97 waar toen meer dan 400 besmettingen werden vastgesteld.
In 1999 werden in Rousillon-Languedoc in het zuiden van Frankrijk infecties bij twee paarden aangetoond. Vermoed wordt dat het virus wordt verspreid door besmette trekvogels die op hun beurt muggen besmetten die de ziekte weer verder verspreiden.
In1999 werd het virus voor het eerst in New York gesignaleerd, waar het in dat jaar leidde tot 62 zieken en 7 doden. In dezelfde periode werd in New York een enorme vogelsterfte waargenomen. Over geheel 1999 werden circa 17000 dode vogels gerapporteerd in New York. Later werd ook bij enkele paarden de infectie vastgesteld.
Sindsdien heeft het virus zich over het grootste deel van de Verenigde Staten verspreid. Dit jaar alleen al werden meer dan 1400 besmettingen vastgesteld, maar het werkelijke aantal geïnfecteerden die slechts milde symptomen vertonen, zou ruim 150.000 kunnen bedragen. Tot nu toe werden in de USA 67 doden vastgesteld.
Het kan niet worden uitgesloten dat het virus vroeg of laat ook in België zal opduiken. De bevindingen in New York wijzen er op dat de ecologische omstandigheden aldaar de introductie en waarschijnlijk ook de overleving van WNV goed toelaten. Hoewel de klimatologische omstandigheden in New York niet dezelfde zijn als die in Noordwest-Europa is het zeker denkbaar dat het virus ook hier aan het eind van de zomer aangetroffen kan worden. Voor een effectieve toename van WNV in muggen is wel een warme zomerse periode vereist.
externe link : Tropischinstituut.be
Muggen
Het virus wordt overgedragen door muggen. In gebieden waar het virus voorkomt is minder dan 1% van de muggen drager. Bovendien leidt een steek van een geïnfecteerde mug in minder dan 1% van de steken tot ernstige symptomen.
De overdragende muggensoorten zijn vrijwel altijd van het geslacht Culex.
In de gematigde klimaatzones wordt de huismug Culex pipiens beschouwd als de belangrijkste virusoverdrager naar de mens. Deze mug voedt zich op zowel mensen als vogels. Bij diverse onderzoekers bestaat bovendien de indruk dat er bij warm weer een verschuiving optreedt van vogels naar mensen. Volwassen vrouwtjes kunnen overwinteren en leggen in het voorjaar hun eitjes op de oppervlakten van water waarin veel organisch materiaal aanwezig is, zoals greppels en slootjes met een slechte doorstroming.
De in het wild levende vogels zijn het belangrijkste reservoir van WNV. Het virus is geïsoleerd bij een groot aantal vogelsoorten. Trekvogels worden al langer in verband gebracht met de introducties van het virus in Europa en in Amerika. Sommige vogelsoorten zijn minder vatbaar, andere raken gemakkelijk geïnfecteerd. In New York was de infectie vooral voor kraaien in veel gevallen fataal. Andere vogels die zeer gevoelig blijken te zijn voor het virus zijn onder meer spreeuwen.
West Nile virusinfecties bij paarden zijn enkele malen beschreven. Op basis van de tot op heden beschikbare gegevens kan voorzichtig worden geconcludeerd dat paarden waarschijnlijk alleen optreden als eindgastheer van de infectie en geen rol van betekenis hebben in de verspreiding van het virus.
Tests hebben ook uitgewezen dat schapen, kippen, koeien en varkens kunnen besmet worden. Maar er zijn nooit ziektegevallen vastgesteld. Hetzelfde geldt voor honden en katten.
Andere methoden van overdracht (bijvoorbeeld mens-mens of mens-dier) werden tot voor kort nooit beschreven, maar nu zijn er rapporten in de USA die wijzen op een mogelijke overdracht via besmet bloed en getransplanteerde organen.
Lees ook: Tips om muggen te bestrijden
Symptomen
Naar schatting zullen 20% van de mensen die besmet worden, ook effectief ziek worden.
Meestal veroorzaakt de besmetting slechts beperkte symptomen, vergelijkbaar met een griep, zoals koorts, hoofdpijn, overgevoeligheid en opgezette lymfeklieren. Na enkele dagen verdwijnen deze spontaan zonder blijvende gevolgen.
In een beperkt aantal gevallen - tussen 1 geval op 100 of 150 - kan het echter leiden tot een hersen- of hersenvliesontsteking. Meestal gaat het hier om mensen met een verzwakt afweersysteem, vooral mensen boven 60 jaar.
Nekstijfheid, coma, tremoren, convulsies en verergering van de genoemde symptomen kunnen wijzen op een hersen- of hersenvliesontsteking.
Preventie
Vermits het West Nile Virus (voorlopig) bij ons nog niet gesignaleerd is, gelden deze voorzorgsmaatregelen voor personen die naar gebieden reizen waar de ziekte wel voorkomt. Dat betreft o.m. Zuid-Afrika, Israël en het Midden-Oosten, India, en dus ook de Verenigde Staten.
Vermits muggen tot nu toe de voornaamste overbrengers zijn, gaat het vooral om maatregelen om te voorkomen dat muggen kunnen overleven en om te voorkomen dat muggen steken.
• Gebruik een muggenwerend product op basis van DEET (N,N-diethyl-meta-toluamide), vooral bij valavond en 's avonds als de muggen het meest actief zijn. Breng dit product ook aan op je kleren.
• Draag zo mogelijk kleren met lange mouwen en lange broeken.
• Vermijd stilstaand water en andere plaatsen waar veel muggen voorkomen.
• Neem in landen waar de ziekte voorkomt maatregelen om te vermijden dat de muggen in huis komen. Slaap onder een muskietennet.