Gonorroe: een groeiend probleem in Vlaanderen

nieuws In Vlaanderen stijgt het aantal geregistreerde gevallen van gonorroe de voorbije jaren gestaag. Dat blijkt uit de jaarcijfers van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Terwijl er in 2005 295 gevallen werden gemeld, waren er dat in 2010 762 en in 2011 al 910. Ook in de rest van Europa stijgt dat aantal.
Uit een bevraging bij artsen in 2010 blijkt ook dat gonorroe dikwijls niet correct behandeld wordt.

Gonorroe is een seksueel overdraagbare infectieziekte (soi) die veroorzaakt wordt door een bacterie. In de volksmond wordt de ziekte ook wel druiper genoemd. Bij 30 tot 60% van de vrouwen met gonorroe treden geen of nauwelijks klachten op. Aangezien gonorroe bij veel vrouwen geen klachten of symptomen teweegbrengt, is het aantal gonokokkeninfecties bij vrouwen mogelijk een onderschatting. Bij mannen is de diagnose in geval van een ontsteking van de plasbuis makkelijker te stellen.

Onbehandelde gonorroe kan echter leiden tot onvruchtbaarheid en buitenbaarmoederlijke zwangerschappen. Bij mannen treedt vooral ontsteking van de urinebuis op. Gonokokken kunnen ook op andere plaatsen in het lichaam terechtkomen en daar een ontsteking veroorzaken.

Uit een enquète in Oost- en West-Vlaanderen bleek dat 80% van de mensen met gonorroe mannen waren en 20% vrouwen. 34% was tussen 20 en 30 jaar, 33% tussen 30 en 40 jaar. 59% heteroseksueel, 32% homoseksueel en 3% biseksueel. Van de mannen was er bijna 40% homoseksueel en 3,5% biseksueel. Bij de vrouwen in de studie is de grote meerderheid heteroseksueel. Het onderzoek toont aan dat gonorroe zeker geen probleem is waar alleen homo- en biseksuele mannen mee geconfronteerd worden. Bij 33% werd een seksueel contact buiten de relatie aangeduid als bron. In 30% werd een vaste partner aangeduid. Prostitutiebezoek was de besmettingsbron bij 9%.
75,5% van de patiënten had een ontsteking urinebuis (urethritis), 7,5% ontsteking van de baarmoederhals (cervicitis) en 3% PID (ontsteking kleine bekken)

Aandacht voor correcte behandeling
De meest recente behandelrichtlijn voor gonorroe schrijft een behandeling met de antibiotica ceftriaxon of spectinomycine voor. Die antibiotica zijn zowat de laatste therapiemogelijkheden voor gonorroe. Stilaan verschijnen in de literatuur al signalen van het opduiken van niet of nauwelijks behandelbare gonorroe. Een correcte behandeling draagt ertoe bij dat de besmettelijke periode verkort, waardoor het risico om anderen te besmetten daalt.

Uit het onderzoek van 2010 blijkt dat slechts 55% van de patiënten behandeld wordt met de aangewezen antibiotica ceftriaxon of spectinomycine. Veel patiënten (25%) werden nog behandeld met het antibioticum ciprofloxacine, ondanks de hoge resistentie (bijna 50%) en diverse richtlijnen die het gebruik afraden. Dat komt voor een stuk doordat de gepaste medicatie ceftriaxon minder beschikbaar is bij de apotheker dan de medicatie die vroeger gebruikt werd. Ceftriaxon is bovendien een medicijn dat moet worden ingespoten, wat minder evident is dan de vroegere medicatie die via de mond kon worden toegediend.

Een andere oorzaak voor de niet optimale behandelingen, is wellicht dat de individuele huisarts minder vertrouwd is met de laatste richtlijnen omdat hij al bij al weinig patiënten met gonorroe krijgt. De bevraging van 2010 toonde aan dat bijna 80% van de gonorroepatiënten door de huisarts behandeld werd, gevolgd door SOA-klinieken en specialisten. Dat betekent dat huisartsen een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van de diagnose en de behandeling van gonorroe. Het is echter voor een huisarts niet vanzelfsprekend op de hoogte te blijven van de meest recente behandelrichtlijnen voor een ziekte die hij niet vaak in zijn praktijk krijgt.
Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, Sensoa, Domus Medica en het Vlaams Apothekersnetwerk bundelen de krachten om weerwerk te bieden tegen de toename van gonorroe in Vlaanderen:

• Veilig vrijen is de hoofdboodschap om gonorroe en andere soa’s te voorkomen. Sensoa blijft deze preventie boodschap uitdragen naar de hele bevolking en naar specifieke doelgroepen zoals jongeren en homo- en biseksuele mannen. Sensoa informeert ook over de mogelijkheden om je te laten testen op gonorroe en andere soa’s.

• Domus Medica brengt bij de huisartsen de standaardrichtlijnen nog eens onder de aandacht en vraagt ze toe te passen en patiënten correct te behandelen met de aangewezen antibiotica ceftriaxon of spectinomycine.

• Het Vlaams Apothekersnetwerk informeert de apothekers om zo bij te dragen tot een betere bereikbaarheid van deze antibiotica.