Eerste hulp bij blikseminslag

dossier Eindelijk is het zover, een weertje om van te genieten, stralende zon en geen wolkje te bespeuren. Jammer genoeg kleurt de hemel plots donkerder en donkerder en de wind komt fors opzetten. Als alerte burger weet je wat er zit aan te komen, een groot warmteonweer. Het onweer op zich baart ons meestal geen zorgen, de bliksem die hiermee gepaard gaat doet soms onze wenkbrauwen fronsen. Iedereen heeft wel eens verhalen gehoord over mensen of dieren die getroffen werden door een bliksem. Wanneer we dan de vraag zouden stellen wat we moeten doen indien iemand getroffen is door een bliksem, blijft het meestal opvallend stil, een reden te meer om even stil te staan bij dit item.

Bij warm en vochtig weer ontwikkelen zich op zeer grote hoogten onweerswolken. Deze worden elektrisch opgeladen. Door een spanningsverschil tussen twee wolken (wolkenbliksem of “weerlicht”) of tussen een wolk en de aarde (aardbliksem) kan een ontlading plaatsvinden. In het kanaal waarlangs die elektrische lading zich ontlaadt, ontstaan extreem hoge temperaturen (tot 30.000 °C). De lucht wordt plots weggedrukt, zodat een luid roffelend geraas ontstaat, de donder. Licht verplaatst zich veel sneller dan geluid. Dat verklaart waarom je de donder pas hoort nadat je een bliksem ziet. Het tijdsverschil is afhankelijk van je afstand tot het onweer. Hoe sneller de donder volgt op de bliksem, hoe dichter je bij het onweer staat. Als je de tijd in seconden deelt door drie, ken je ongeveer de afstand van die blikseminslag in kilometers. Bijvoorbeeld: na het zien van een bliksem kan je tot 9 tellen voordat je de donder hoort. In dit geval was de inslag ongeveer drie kilometer van je verwijderd.

Hoe gaan we te werk wanneer iemand getroffen is door een bliksem ?

• Breng het slachtoffer naar een veilige plaats

• Alarmeer de hulpdiensten

• Pas de nodige eerste hulp toe, afhankelijk van de letsels

• Raadpleeg na een blikseminslag steeds een arts, zelfs al lijken de letsels best mee te vallen. Er is steeds een mogelijkheid op ernstige inwendige letsels.

In een open veld:

• Neem bij onweer geen spitse geleidende voorwerpen vast (bijvoorbeeld een antenne, een paraplu, een vislijn, een vlaggenmast, tentstokken,…)

• Verspreid je als je in groep bent

• Hurk neer en hou je voeten kort bij elkaar als je niet kan schuilen

• Hou je handen rond je knieën zodat ze zeker de grond niet raken

Rond een gebouw:

• Blijf minstens 1 meter van het gebouw zelf weg om overspringen van een ontlading bij blikseminslag op het gebouw te voorkomen. In de veilige zone rond het gebouw neem je de gehurkte veiligheidspositie aan om je maximaal te beschermen tegen de grondstromen, in het geval de bliksem zou inslagen op het gebouw

Op het water:

• Kom onmiddellijk aan wal als het onweer nadert (bijvoorbeeld zwemmers, surfers, roeiers, zeilers,…)

In de lucht:

• Gebruik geen zweefvlieger, parapente of deltavlieger tijdens een onweer. Ga ook zeker niet valschermspringen.

• Vliegtuigen worden regelmatig door de bliksem getroffen. Toch raken ze slechts zelden in moeilijkheden

TIP: Als iemand zich in de omgeving van een blikseminslag bevindt, kunnen er zeer ernstige letsels ontstaan door de hoge elektrische stroom, de hitte, de luchtverplaatsing en de knal.

Meer weten over eerste hulp? Dit kan! Volg een gratis eerstehulpcursus bij Rode Kruis-Vlaanderen. Meer info op de website, je vindt er ook een opleidingskalender.